قدس آنلاین-گروه استان ها- بابک رحیمیان: عدم ارتباط آسیای میانه به دریا، نکته‌ای است که تجارت با کشورهای آسیای میانه را تنها از راه خشکی ممکن می‌کند لذا چابهار بندری است که جنوب آسیا را به آسیای میانه متصل می‌کند.

هند و چین از طریق دو کشور افغانستان و پاکستان سعی می‌کنند با آسیای میانه ارتباط بگیرند از همین رو چینی‌ها سرمایه‌گذاری وسیعی را در بندر گوادر انجام داده و هندی‌ها نیز با سرمایه‌گذاری در بندر چابهار سعی در نفوذ و در اختیار گرفتن بازارهای آسیای میانه دارند.

پیش‌تر هند از طریق پاکستان الزامات ورود کالا به افغانستان و سپس آسیای میانه را فراهم می‌کرد اما بعد از مخالفت پاکستان، دهلی‌نو به‌اجبار مسیر جایگزین چابهار را برای دور زدن پاکستان در تجارت با افغانستان برگزید .

عمده‌ترین رقیب چابهار و طرح توسعه سواحل مکران، «بندرگوادر» است و لذا  چینی‌ها می‌خواهند تا سال ۲۰۵۰ میلادی ظرفیت تخلیه ‌و بارگیری بندرگوادر را به ۴۰۰ میلیون تن کالا با ۵۰ ابر کشتی به‌صورت هم‌زمان ایجاد کنند؛ چیزی بیش از ۵ برابر ظرفیت فعلی همه بنادر تجاری ایران!

در این میان هندی‌ها می‌دانند اگر موقعیت استراتژیک بندر چابهار را در برابر گوادراز دست بدهند، دیگر نمی‌توانند در کنار امریکا از نفوذ چین در جهان بکاهند.

 البته سواحل مکران و چابهار، اما در مقایسه با گوادر در سایه تحریم توفیق چندانی در جذب سرمایه‌گذاری نداشته و تاکنون بیشتر با اعتبارات دولتی حدود یک میلیارد دلار توسعه و تجهیز شده است این در حالی است که چین همین حالا ۱۴ میلیارد دلار، یعنی ۱۴ برابر چابهار در گوادر حجم سرمایه‌گذاری دارد و در حال افزایش آن تا ۶۰ میلیارد دلار است.

هند در سایه تهدید و تحریم هنوز نتوانسته حجم یک میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری خود را که در توافق‌نامه ترانزیتی ایران، هند و افغانستان متعهد به اجرای آن است، در چابهار وارد میدان کند. 

دو بندر مکمل

برخی کارشناس‌ها معتقدند گوادر مکمل چابهار است و رقیب هم نیستند.

وزیر امور خارجه در آخرین بازدید خود از بندر چابهار اعلام کرد: چابهار حلقه اتصال کشورهای منطقه نظیر پاکستان، افغانستان، چین و ایران است.

هندی‌ها می‌دانند اگر موقعیت استراتژیک بندر چابهار را در برابر گوادراز دست بدهند، دیگر نمی‌توانند در کنار امریکا از نفوذ چین در جهان بکاهندجواد ظریف معتقد است بنادر چابهار ایران و گوادر پاکستان دو بندر رقیب نیستند بلکه مکمل یکدیگرند و چنانچه در مقابل همدیگر باشند به ضرر هر دو بندر خواهد بود.

«حسین شهدادی»، نیز یکی از کارشناسان بندری بر همین باور است و لذا اظهار می‌کند: در مباحث تخصصی بندری همچون ترانزیت و ترانشیپ گوادر و چابهار با توجه‌ به نزدیکی‌شان می‌توانند مکمل هم باشند و گوادر خیلی می‌تواند به چابهار کمک کند.

این کارشناس ادامه می‌دهد: گوادر می‌تواند به خروج بار و صاحب کالا از خلیج‌فارس و آمدنش به عمان و بنادر اقیانوسی کمک کند و با این کار برندینگ و مارکتینک بار در بنادر اقیانوسی ایجاد می‌شود که چابهار می‌تواند از آن سود ببرد اما در این راستا ضرورت دارد تا احداث زیرساخت‌های این بندر از سرعتی قابل برخوردار باشد تا از این فرصت جا نماند.

استاندار سیستان و بلوچستان نیز بنادر چابهار ایران و گوادر پاکستان را به دلیل هم‌جواری دو بال توسعه سواحل مکران می‌داند و می‌گوید:  ارتباط چابهار با بندر گوادر موجب پیوند اقتصادی می‌شود و می‌توان با ایجاد خط ریلی، هوایی و جاده‌ای با مناطق گوادر و کراچی توسعه روابط را رقم زد.

احمدعلی موهبتی می‌افزاید: چابهار نقش مهمی در توسعه روابط تجاری، اقتصادی و سیاسی ایران با کشورهای منطقه و به‌ویژه پاکستان و افغانستان دارد.

تسریع در طرح توسعه

رئیس منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار نیز با اشاره به بهره‌برداری از مرحله اول بندر چابهار، ظرفیت تخلیه و بارگیری این بندر از ۲.۵ میلیون تن به هشت میلیون تن افزایش می‌یابد به قدس می گوید: به دلیل موقعیت ممتاز اقتصادی و ترانزیتی و همچنین تأسیسات عظیم بندری برای نقل‌وانتقال کالا با ظرفیت اسمی ۱۵ میلیون تن بندر راهبردی چابهار می‌تواند از راه‌های مهم ترانزیتی برای آینده منطقه باشد.

کردی می افزاید: ظرفیت بندر چابهار بیش از هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن است که به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بنادر تجاری منطقه می‌تواند موجبات اتصال جنوب و شرق آسیا و سایر هم‌پیمانان اقتصادی منطقه‌ای را به هم متصل سازد.

وی بابیان اینکه اکنون چابهار امکان پهلوگیری کشتی‌های ۱۰۰ هزار تنی را دارد و پیش‌بینی‌شده در مرحله دوم، ظرفیت تخلیه و بارگیری این بندر به ۲۰ میلیون تن برسد و در مرحله پنجم یا پایانی این ظرفیت به ۸۰ میلیون تن ادامه می‌دهد: به‌طور حتم این دو بندر بزرگ با همپوشانی تخلیه و بارگیری کالا نبض اقتصاد آسیای میانه را در دست خواهند گرفت.