مهدی خالدی/

صحنه سیاست ایالات متحده آمریکا که پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ روز خوش به خود ندیده و هر روز تنش و التهاب‌های بیشتری را تجربه می‌کند، این روزها در حوزه داخلی بیش از هر موضوعی درگیر پرونده پرآشوبی است که به «اوکراین گیت» شهرت یافته است. در این ماجرا که سرشاخ شدن طیف دموکرات‌های مجلس نمایندگان و رئیس جمهور و اتهام زنی دو طرف به یکدیگر را به دنبال داشته، ترامپ متهم است با ممانعت از انتقال کمک‌های امنیتی به اوکراین و همچنین خودداری از دیدار با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور این کشور، کی‌یف را تحت فشار قرار داده تا در مورد «جو بایدن» رقیب بالقوه‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده، تحقیق کند. در پی این ماجرا مجلس نمایندگان آمریکا که اکثریتی دموکرات دارد، با متهم کردن ترامپ به سوء استفاده از اختیاراتش، از اواخر تابستان روند استیضاح او را کلید زده است.

دعوت از ترامپ برای شرکت در جلسه استیضاح

در همین راستا روز گذشته رئیس کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا از رئیس‌جمهوری این کشور خواست در نخستین جلسه استماع این کمیته که قرار است در تاریخ ۴ دسامبر (۱۲ آذر) درباره استیضاح وی برگزار شود، شرکت کند.  «جرولد نادلر» در این باره گفت: ترامپ دو گزینه دارد؛ یا در جلسه شرکت کند یا از شکایت کردن درباره این مسئله دست بردارد.  گفتنی است چنانچه ترامپ در این جلسات شرکت کند، از حق سؤال پرسیدن از شاهدان برخوردار خواهد بود.

این جلسات، معرف مرحله جدیدی از روند استیضاح ترامپ از بابت اعمال فشار بر «ولودیمیر زلنسکی» همتای اوکراینی به منظور تحقیق درباره جو بایدن رقیب دموکرات در عرصه انتخابات ۲۰۲۰ است. هفته گذشته نیز، کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان به ریاست «آدام شیف» به جلسات استماع علنی که در دو هفته برگزار شد، پایان داد.

رئیس‌جمهور، پادشاه نیست

دعوت کمیته قضایی از ترامپ برای حضور در جلسات استیضاح در حالی است که دادگاهی در آمریکا روز دوشنبه حکمی صادر کرد که به صورت بالقوه حتی می‌تواند پای شخص ترامپ را هم به جلسات تحقیقات کنگره باز کند. حکم دادگاه منطقه‌ای واشنگتن پس از آن صادر شد که «دونالد مک‌گان» مشاور سابق کاخ سفید در دولت، در پاسخ به احضاریه کنگره برای ادای شهادت در روند تحقیقات استیضاح، از کمیته قضایی مجلس نمایندگان به دادگاه شکایت و عنوان کرد بر اساس قانون الزامی به حضور در این جلسات ندارد. با این حال، در حکم دادگاه عنوان شده است که «کسی بالاتر از قانون قرار ندارد» و هیچ‌یک از مقام‌های دولت آمریکا از جمله شخص رئیس‌جمهور از احضار برای همکاری با تحقیقات کنگره مصون نیستند. در بخشی از این حکم بیش از ۱۰۰ صفحه‌ای، گفته شده است هیچ مبنایی برای این ادعای کاخ سفید که مقام‌های دولتی «کاملاً از پذیرش ادای شهادت در کنگره مصون هستند»، نیافته است. به موجب این حکم، مقام‌های کاخ سفید باید از احضاریه‌های کنگره تبعیت کنند، حتی اگر «رئیس‌جمهور به صراحت به این مقام‌ها دستور داده باشد که از آن پیروی نکنند».

در بخشی از حکم با استناد به حکمی که چند سال پیش در پرونده‌ای دیگر صادر شده، در مورد شخص ترامپ آمده است: «حتی در ارتباط با این مجادله که شخص رئیس‌جمهور از مصونیت کامل از ادای شهادت برخوردار است»، دادگاه به نتیجه‌ای مخالف این ادعا رسیده است. این حکم تصریح می‌کند: رئیس‌جمهور، «پادشاه نیست» و نمی‌تواند خود یا مقام‌های کاخ سفید را از تحقیقات مصون کند.

این در حالی است که ترامپ رسماً مقام‌های کاخ سفید و دولت را از همکاری با این روند، منع کرده است. با وجود آنکه چند نفر از مقام‌های دولت از جمله «گوردون ساندلند» سفیر آمریکا در اتحادیه اروپا از این دستور سرپیچی کرده و با تحقیقات استیضاح همکاری کرده‌اند، اما بیشتر مقام‌های ارشد دولت ترامپ از پیروی احضاریه‌های کنگره خودداری کرده‌اند.به اعتقاد ناظران تحولات آمریکا، استیضاح ترامپ بازی دو سر باختی برای یانکی ها محسوب می‌شود. استیضاح چه به نتیجه برسد و رئیس جمهور از قدرت کنار گذاشته شود و چه اینکه وی همچنان در قدرت بماند، برای ایالات متحده زیان بار خواهد بود