محمد تربت‌زاده/

اگر از آن‌هایی باشید که اخبار دنیای سلبریتی‌ها را دنبال می‌کنند، احتمالاً در جریانید که بسیاری از این عزیزان، تحت تأثیر جوِ فضای مجازی، به‌حساب خودشان با تلویزیون قهر کرده‌اند. بعضی از این عزیزانِ سلبریتی حتی برای صداوسیمای ملی خط و نشان هم کشیده‌اند که فقط در شرایط خاصی حاضرند تلویزیون را ببخشند! جدا از این ماجرا که در دعوای میان سلبریتی‌ها با تلویزیون، حق با کدام طرف است، خیلی از سلبریتی‌ها احتمالاً فراموش کرده‌اند که در کنار توانایی فنی و هنری خودشان، شهرت و محبوبیت امروزشان را تاحدودی مدیون تلویزیون هستند. به همین خاطر نه فقط وجدان، بلکه روحیه حرفه‌ای هم لابد اقتضا می‌کند که هنرمندها حداقل احترام نهادی را که روزی به آن‌ها پروبال داده است، نگه دارند. حالا وسط این همه قهر و دعوا و پس از بالا گرفتن موج انتقادهای مجازی از سلبریتی‌ها، «مهران مهام» اعلام کرده «رضا عطاران» که یکی از پیشکسوتان قهر با صداوسیما محسوب می‌شود، قصد دارد برخلاف جریانی که به‌تازگی به‌وجود آمده، پس از ۱۱ سال به خانه اولش یعنی تلویزیون برگردد.

تقصیر تلویزیون بود؟

ماجرا از مصاحبه هفته‌ گذشته مهران مهام که بیشترین همکاری را در جایگاه تهیه‌کننده با سریال‌های رضا عطاران داشته، شروع شد. آقای مهام همان اول مصاحبه با توپ پر درباره صداوسیما گفت: «این تلویزیون بود که به عطاران بی‌محلی کرد». در ادامه هم اعلام کرد برای برگرداندن عطاران به تلویزیون به هر دری زده. نمونه‌اش هم کلید زدن پروژه ساخت «زیر آسمان شهر ۴» به کارگردانی مهران غفوریان، تهیه‌کنندگی خودش و با همکاری رضا عطاران. پروژه‌ای که اگرچه قرار بود مقدمه بازگشت عطاران به تلویزیون باشد اما به گفته مهام، هیچ وقت مورد تأیید مسئولان قرار نگرفت تا قهر رضا عطاران با تلویزیون طولانی‌تر شود.

البته این نخستین بار نبود که چهره‌های هنری در مصاحبه‌هایشان، تلویزیون را به فراری دادن سرمایه‌های هنری متهم می‌کنند. مثلاً بیژن بنفشه خواه هم چند روز پیش به خبرگزاری مهر گفته بود: «تلویزیون برخی از کمدی‌سازان مثل رضا عطاران یا مهران مدیری را فراری داده است، در حالی که این‌ها افرادی هستند که به علت کیفیت کارشان بدون فیلم‌نامه هم می‌توان با آن‌ها قرارداد بست».

طاقچه بالا

آقای مهام در ادامه مصاحبه‌اش و پس از اینکه در مصاحبه با صداوسیما، حسابی از این نهاد گلایه کرد، درنهایت گفت: «من چند بار تلاش کردم رضا عطاران به تلویزیون برگردد؛ حتی او را بارها تا دم در صداوسیما آوردم اما اتفاقاتی افتاد که این میسر نشده. مشکلات عطاران با تلویزیون حل می‌شود و هرچه زودتر او به تلویزیون باز خواهد گشت چون صداوسیما خانه رضا عطاران است. الان رضا عطاران در نقطه‌ای قرار گرفته که به نظرم تقریباً تمامی نقش‌هایی را که می‌شد، در سینما تجربه کرده و می‌تواند به تلویزیون برگردد و یک سریال خوب دیگر برای رسانه ملی بسازد، این مسئله را با خودش هم مطرح کرده‌ام و او نیز موافقتش را اعلام کرده است».

مسئولان صداوسیما اما هنوز به ماجرای بازگشت رضا عطاران به تلویزیون واکنش نشان نداده‌اند. همان‌طور که انتقادهای آقای مهام به این نهاد را هم بی پاسخ گذاشته‌اند. با وجود این، اما می‌دانیم در تمام سال‌هایی که عطاران برای تلویزیون طاقچه بالا می‌گذاشت، مسئولان همیشه رایزنی‌هایی را برای بازگشت او به تلویزیون انجام داده‌اند. نمونه‌اش غلامرضا الماسی، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه یک و قائم مقام سابق سیمافیلم، که در مردادماه همین امسال، از مذاکراتش با مهران مدیری و رضا عطاران برای ساخت سریال پرده برداشته بود.

بازگشت باشکوه؟

علاوه بر مسئولان صداوسیما، خود عطاران هم هنوز درباره بازگشتش به تلویزیون واکنش نشان نداده اما آن‌هایی که در عرصه سینما و تلویزیون دستی بر آتش دارند، می‌گویند اگر این ماجرا صحت داشته باشد، باتوجه به موفقیت‌های رضا عطاران در گیشه سینما در سال‌های اخیر، احتمالاً همکاری او با صداوسیما، یک‌بار دیگر سریال‌های طنز تلویزیون را به ارج و قربی که در دهه ۸۰ پیدا کرده بودند، می‌رساند. این کارشناس‌ها، برای نمونه هم سریال پرمخاطب «بزنگاه» را مثال می‌زنند که آخرین همکاری رسمی عطاران با تلویزیون هم به‌حساب می‌آید. سریالی که البته حاشیه هم کم نداشت و خیلی‌ها اصلاً حاشیه‌های همان سریال را که منجر به سانسور و ممیزی قسمت‌های زیادی از آن شد، عامل اصلی قهر آقای عطاران با تلویزیون می‌دانند.

سخیف و عوام‌پسند

از آن‌طرف عده‌ای هم می‌گویند این درست که عطاران در تمام این سال‌ها فروش‌های میلیاردی در گیشه سینما را تجربه کرده اما باتوجه به اینکه به قول اهالی دنیای نقد و انتقاد، بیشتر فیلم‌های پرفروش عطاران، در رده فیلم‌های «سخیف» و «عوام پسند» قرار می‌گیرند، نباید انتظار داشته باشیم رضا عطاران در تلویزیون جادو جنبل کند و حضورش، یکباره مخاطبان از دست رفته رسانه‌ملی را جذب تلویزیون کند. موضوعی که به نظر می‌رسد آنچنان هم بیراه نباشد. همین الان اگر نگاهی به کارنامه سینمایی آقای عطاران در سال‌های اخیر بیندازید، متوجه خواهید شد به جز فیلم‌های معروفی مثل «نهنگ عنبر» و «هزارپا» -که بعضی از منتقدان سختگیر همان‌ها را هم کمدی سخیف می‌دانند- سایر فیلم‌هایی که آقای عطاران در مقام کارگردان یا بازیگر در آن‌ها حضور داشته، هرچند فروش گیشه بالایی را تجربه کردند اما به قول مسعود فراستی در دسته فیلم‌های «ماقبل نقد» قرار می‌گیرند که حتی یک جنبه فنی هم در آن‌ها پیدا نمی‌کنید، چه برسد به آنکه بخواهید نقدش کنید!

به همین خاطر اغراق نیست اگر بگوییم رضا عطارانی که با طنازی‌های اصولی و حساب‌شده‌اش در دهه ۸۰ توانست در مدت کوتاهی به ستاره تلویزیون تبدیل شود، هیچ‌جوره به عطارانی که در این روزها به قول خودش حاضر است به قیمت در آوردن لباسش هم که شده مخاطب را بخنداند و گیشه سینما را در اختیار بگیرد، شباهتی ندارد. با این همه اما باید منتظر بمانیم تا ببینیم در صورت حضور عطاران در تلویزیون آیا مردی که لقب «پولسازترین بازیگر سینمای ایران» را یدک می‌کشد، یکبار دیگر می‌تواند مخاطب امروزی را پای سریال‌های تلویزیونی بنشاند یا نه؟