رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مداحان اهل ‌بیت(ع) در روز میلاد حضرت فاطمه زهرا(س)، احیای معارف اهل ‌بیت(ع) و انتقال آن به نسل جوان را به مثابه سلاحی برای جنگ نرم دانستند و فرمودند: «نسل جوانی که ما امیدهایمان را به آن دوخته‌ایم، بایستی پولادین، محکم، با عزم و با بصیرت بداند که چه ‌کار می‌خواهد بکند، به کجا می‌خواهد برسد و چگونه باید این راه را طی کند؛ این احتیاج دارد به معارف اهل‌ بیت(ع)، این سلاح مصونیت‌بخش جامعه و نظام اسلامی و اسلام و مسلمین است؛ پس نیاز داریم به احیای معارف اهل‌ بیت(ع)». در این باره با حجت‌الاسلام دکتر عباس نصیری‌فرد، عضو کمیسیون سبک زندگی شورای عالی انقلاب فرهنگی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

* به نظر شما چرا بشر به احیای معارف اهل‌ بیت(ع) نیازمند است؟

بازشناسی زندگی و سیره ائمه معصومین(ع) ضرورت انکارناپذیر برای جامعه امروزی به شمار می‌رود؛ چراکه با بسترسازی‌های لازم می‌توان سیره اهل ‌بیت و اندیشه و تفکر معصومین را وارد زندگی روزمره مردم کرد، موضوعی که با وجود تأکیدات بیانی به صورت کاربردی در زندگی مردم عملیاتی نشده است، سبک زندگی متعالی که ارائه درست آن می‌تواند هجمه‌های تمدن غربی سرازیر شده به سمت کشورهای اسلامی را خنثی کند، اما متأسفانه اندیشمندان و نخبگان مسلمان برای این موضوع اهتمام لازم را به خرج نداده‌اند. فرهنگ و سبک زندگی معصومین(ع) تنها سبک زندگی معنادار در برابر سبک زندگی بی‌هویتی است که تمدن غربی ارائه داده است؛ تمدنی که بر پایه عقل خودبنیاد بشر خسته شده از زندگی مادی ارائه شده و نتوانسته پاسخگوی تمام شئونات زندگی بشر امروزی باشد؛ چرا که تمدن غربی تنها از زاویه مادی نیازهای بشر را دیده است و به هویت عاطفی، فرهنگی و معنوی بشر بهایی نداده است. انسان بی‌هویت امروز به دنبال راهکار و راه چاره‌ای برای اقناع نیازهای معنوی خویش است؛ نیازهایی که تنها در مسیر هدایت‌های الهی و هویت‌بخش پاسخ داده می‌شود؛ لذا سرگردانی امروز بشر برای یافتن یک الگوی ایده‌آل که بر اساس آن بتواند نیازهای واقعی خود را به درستی پاسخ دهد مسئله‌ای است که در تمام بخش‌های زندگی بشر دیده می‌شود.

* نظام آموزشی ما اعم از مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه در این مسیر تا چه اندازه موفق عمل کرده‌اند؟

انتظار می‌رفت در بیش از 40 سال پیروزی انقلاب اسلامی تفکر، اندیشه، سیره و روش اهل ‌بیت(ع) در بخش‌های مختلف زندگی مبنای روش‌سازی زندگی فردی تا خانوادگی و اجتماعی می‌شد، به این معنا که آموزش و پرورش که یکی از مراکز اصلی انتقال تفکر و اندیشه و تربیت انسان‌ها به شمار می‌رود در کاربردی کردن سبک زندگی اهل‌بیت(ع) کوتاهی‌های نگران‌کننده‌ای داشته است. حوزه‌های علمیه نیز در روش‌سازی و برداشت‌های کاربردی از سیره اهل‌بیت(ع) چندان موفق نبوده‌اند، در حالی که انتظار می‌رود حوزه‌های علمیه در نظام اسلامی در این امر مهم پیشرو باشند. بی‌تردید حوزه‌های علمیه باید سبک زندگی و سیره اهل‌‎بیت(ع) را به صورت روان‌شناسانه، کاربردی و کارکردی در بخش‌های مختلف زندگی نهادینه می‌کردند تا با ترویج سیره اهل‌بیت(ع) تمامی شئونات مختلف زندگی ایشان اعم از اقتصادی، فرهنگی، فردی، خانوادگی و ارتباطات اجتماعی مهارت‌های زندگی بشر را ارتقا می‌داد.

* چه موانعی در این زمینه وجود دارد؟

یکی از مهم‌ترین موانع پیاده‌سازی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) در لایه‌های مختلف اجتماعی، عدم استخراج درست نیازهای انسان‌ها از قرآن و اهل‌بیت(ع) است که متأسفانه در این زمینه جدیتی به خرج نداده‌ایم؛ مثلاً یکی از مهم‌ترین نیازهای بشر که اتفاقاً اسلام نیز رویکرد خاصی به آن دارد، موضوع شادی و نشاط است که ما پس از 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی نتوانسته‌ایم در این باره عملکرد قابل قبولی داشته باشیم؛ در حالی که در بعد برگزاری جلسات عزاداری موفق بوده‌ایم. نشاط‌آفرینی حلال و سالم موضوع مهمی است که در سیره اهل‌بیت(ع) بسیار مهم عنوان شده است؛ مدیریت شادابی و طراوت جامعه موضوع مهمی است که با بهره‌برداری از سبک زندگی اهل‌بیت(ع) باید مورد توجه مراکز آموزشی و دینی ما قرار بگیرد در غیر این صورت مردم به سمت کارناوال‌ها و جشنواره‌های غربی سوق می‌یابند که با ابزارهای غیرحلال به دنبال شادی‌آفرینی برای جامعه هستند؛ لذا تک‌بعدی عمل کردن ما یکی از مهم‌ترین دلایل عدم ترویج تفکر و اندیشه اهل‌بیت(ع) در جامعه است.

* در دنیای مدرن چگونه می‌توان معارف زندگی اهل‌بیت(ع) را در عصر فناوری پیاده کرد؟

به نظر می‌آید حوزه‌های علمیه و مراکز آموزشی نظام جمهوری اسلامی با بازنگری در نیازهای بشر امروزی باید فهرستی از نیازهای بشر را تهیه کرده و راهکارهای عملی و فضاسازی‌های لازم را برای ترویج سبک زندگی اسلامی در عصر صنعت، فناوری و فضای مجازی مورد نظر قرار دهند تا براساس زندگی مدرن امروزی و پیشرفت‌های بشر سیره اهل‌بیت(ع) بومی‌سازی شود. ایجاد همگرایی بین اندیشه معصومین با مدل زندگی سالم در عصر مدرنیته ضرورت زندگی امروز بشر است و با توجه به اینکه ماهیت و هویت فکری مردم ما الهی و معنوی است ارائه الگوهای عملی چون شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان الگوی سبک زندگی ایرانی- اسلامی که نمونه بارزی از الگوی زندگی امروزی اما معنوی بود، الزامی است. الگوبرداری از زندگی نمونه‌های عینی چون شهید سلیمانی برای احیا و ترویج سبک زندگی اهل‌بیت(ع) که امروزی و بومی‌سازی شده، ضرورتی است که نخبگان ما در ترویج سبک زندگی معصومین باید توجه جدی بدان داشته باشند.