قدس آنلاین- گروه استانها- طیبه قاسمی؛   تخریب گیاهان منطقه بواسطه حرکت ماشین آلات راهسازی و پاشش لایه مالچ نفتی بر روی سطح شنزار و زیست بوم زنده ای که حیات در وجود آن جریان دارد، کاملا قابل مشاهده است، با وجود اینکه مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هرگونه مالچ‌پاشی برای تثبیت شن در مناطقی که مشکل گرد و خاک ندارد، ممنوع  اعلام کرده، محمدجواد اشرفی مدیرکل منابع طبیعی خوزستان با این دلیل که منطقه مورد نظر فاقد پوشش گیاهی است از شروع مالچ پاشی نفتی خبر می دهد.

همزمان روابط عمومی شورای هماهنگی تشکل های محیط زیست و منابع طبیعی استان بیانیه ای صادر می کند که در آن تنظیم شکوائیه ای و درخواست ورود مدعی العموم به موضوع تا اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه و توقف عملیات مالچ پاشی را مطرح کرده اند.

در این باره ابوالفضل طبرزدی یکی از فعالان محیط زیست خوزستان  در گفتگو با خبرنگار قدس آنلاین می گوید: مالچ پاشی به خودی خود اقدامی مفید برای طبیعت است که جلوی فرسایش و رطوبت خاک را میگیرد اما انواع مختلفی دارد، شیوه مالچ پاشی منابع طبیعی خوزستان براساس سیستم های علمی تعریف شده نیست، مالچ پاشی نفتی است که در تمام دنیا منسوخ شده است.

طبرزدی با تاکید بر ممنوع بودن مالچ پاشی نفتی بیان می کند: مالچ پاشی در تمام دنیا به صورت ارگانیک از سنگ ریزه ها، چوب درختان و لاستیک ها انجام می شود در حالی که با مطالعاتی که درباره مالچ نفتی  که در بیت کوصر استفاده شده، داشته ایم با بارش باران مقداری از فلزات سنگین و آلاینده های قیر آن تا ۵ سانتیمتر به خاک نفوذ دارد به غیر از آن هنگام پاشیدن به جانورانی که در ترددهستند آسیب زده و آنها را نابود می کند، این در عکسهایی که از منطقه گرفته و منتشر شده پیداست.

شیوه منسوخ شده

وی ادامه می دهد: آنها ادعا دارند استانداردهای زیست محیطی را رعایت می‌کنند، میزان آلودگی  زیر استاندارد است و مشکلی ندارد، درحالیکه خود استانداردها غیرعلمی، بررسی نشده اند که اگر علمی بود در کشورهای دیگر انجام می شد، تمام پژوهش ها و مقالات مالچ پاشی نفتی مربوط به سال ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ است.

فعال محیط زیست خوزستان با اشاره به این مهم که ادعای مالچ پاشی نفتی برای مبارزه با ریزگردها اشتباه است، تصریح می کند: در چهار نوع خاک(شن، ماسه، لای، رس) شن و ماسه تبدیل به ریزگرد نمی شود و جایی که توسط منابع طبیعی خوزستان مالچ پاشی می شود ماسه زار است.

رس بر اثر وزش باد کانون ریزگرد می شد که هورالعظیم، جنوب شرق غیزانیه و منصوری از نمونه آن است.

طبرزدی تصریح می کند: مردم ایران کلی هزینه کرده به ارمنستان، عربستان وامارات می‌روند برای بوم گردی شنزارها، با توجه به اینکه سرمایه گذاری پیچیده و زیادی نیاز نیست بهتر است، فرماندار، بخشدار و مسئولان محلی در این زمینه وقت گذاشته و به جای از بین بردن از این محیط برای بوم گردی استفاده کنند.

طرح زمانبری که سرطانزاست

پروفسور پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران نیزمالچ‌های زیستی را خیانت به محیط زیست می داند و درمصاحبه با خبرنگار قدس آنلاین در تشریح موضوع توضیح می دهد: مالچ‌ها حاوی کلروکلیسیم هستند و رطوبت هوا را می‌گیرند، از این رو منجر به خشک شدن گیاه می‌شوند، ضمن آن که عمر مفید این مواد تا زمانی است که باران نبارد  از طرفی برای تولید مالچ ابتدا نفت باید به قیر تبدیل شود که در این صورت نیاز به احداث کارخانه  ماشین‌های مخصوص برای مالچ پاشی داریم و پس از اتمام به نظر می‌رسد که سراسر منطقه سوخته است.

کردوانی یادآو می شود: پس از پاشش مالچ نفتی کسی نمی‌تواند روی آن راه برود این اتفاق اگر در کنار روستاها باشد جلوی عبور انسان و دام ها را می گیرد، آب را هدر می‌ دهد، زیرا آب نمی‌تواند در زمین نفوذ کند. به غیر از آن اثرات مالچ، پس از سه یا چهار سال از بین می‌رود و خود تبدیل به ریزگرد می‌شود که سرطان‌زا است.

او جنگل‌کاری را یک طرح بلندمدت دانسته و با بیان این که خاک برداشته شده برای کاشت درخت خود سبب ایجاد ریزگرد است تصریح می کند: این مسأله نیز موجب افزایش ریزگرد است، اثر جنگل‌کاری بعد از ۱۵ سال مشهود می‌شود درحالی‌که پاشیدن ریگ یک طرح فوری است.

یکی دیگر از فعالان محیط زیست هم مدعی است: مالچ نفتی باعث از بین رفتن حشرات و گیاهان، خزندگان، پرندگان خاص منطقه می شود، شبنم قنواتی به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: در همین منطقه شنزار گونه های گیاهی منحصر به فردی همچون گز شاهی و علف های مرتعی وجود دارند که می‌توانند از حرکت و روندگی این شنزارها جلوگیری کنند که متاسفانه با پاشش همین مالچ نفتی بر روی این گیاهان آنها هم در حال مرگ هستند، اگامای سروزغی اهواز از جمله گونه های خزنده ای است که بقایای آن در تپه‌های شنی خودنمایی می کند، علاوه بر این ها، منطقه بیت کوصر زیستگاه گونه های ارزشمند و کمیابی چون هوبره است که در لیست پرندگان در حال انقراض قرار دارند و شکار آنها ممنوع است.

قنواتی با ذکر اینکه اداره کل منابع طبیعی می گوید شنزار را به جنگل تبدیل می کنیم در صورتی که شنزار یک زیست بوم منحصر به فرد با جانوران و گیاهان خاص خودش است، تاکید می کند: این جانداران فقط در محیط شنزار می توانند به زندگی خود ادامه دهند و جنگل دست کاشت آبادی که وعده اش را می دهند سبب از بین رفتن همه طبیعت بیت کوصر است. آیا می توان یک پنگوئن را از روی دلسوزی  زیر پتو گرم برد؟ این کار آب با غربال پیمودن است.

مالچ پاشی تعهدی برای مرگ جانداران

او اشاره می کند: یکی دیگر از دلایل مالچ پاشی که عنوان می شود این است؛ مناطق کانونهای ریزگرد هستند و در آینده برای سلامتی مردم اشکالاتی را ایجاد می کند در صورتی که شن ها ذرات سیلیسی درشت و با وزن مخصوص بالا هستند که قابل حمل با وزش باد نیستند، آنچه سبب ایجاد گرد و خاک می شود ذرات ریزی با منشأ تالابی هستند که به دلیل تامین نشدن حقابه تالاب ها توسط انسان خشک شده و ذرات ریز بستر آن با  وزش کوچکترین نسیمی به هوا برخاسته و ایجاد گرد و خاک می کند.

این فعال محیط زیست تاکید می کند: علت مخالفت با مالچ پاشی به دلیل شیمیایی بودن آن است، در تمام دنیا به دنبال برطرف کردن مواد نفتی از سطح اقیانوس ها، دریاها و مناطق زیستی هستند از روش های بیولوژیک یا فیزیکی برای جمع‌آوری آنها استفاده می کنند، ما هنوز در یک پروژه ۵۰ ساله از این مشتقات نفتی و ذخیره های کربنی آن استفاده می کنیم.

با تمام این اعتراضات عبدالرضا دانایی معاون اداره کل منابع طبیعی خوزستان گفته است: مالچ پاشی وظیفه‌ای است که به عهده ما گذاشته شده و حتی در صورت اعتراض فعالان محیط زیست، باید تعهدات خود را عملی کنیم. امسال ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار برای مالچ‌پاشی، بیابان‌زدایی و نهالکاری به این اداره کل اختصاص داده شده است که برنامه داریم در شهرستان‌های شوش، دشت آزادگان و حمیدیه آن را هزینه کنیم.

هزینه های گزاف و بیهوده

با وجود بررسی های انجام شده و اثبات این که مضرات مالچ نفتی در از بین بردن ریزگردها  بیشتر از فواید آن است، در برخی مناطق عبث است، روش زود بازده ای نیست، سرطان زاست و مهمتر از همه نفس جانداران کمیاب مناطق را می گیرد چرا باید در انجام آن با هزینه های گزاف اصرار داشت؟ آیا بهتر نیست در شرایط اقتصاد فعلی کشور این هزینه کاربردی تر باشد و در واقعیت گره ای از مشکلات مردم باز کنند؟

از طرفی شرایطی که طی سالهای اخیر تجربه کرده ایم کافی است تا دست از نابودی حیات موجودات و محیط زیست برداریم و باور کنیم حیات انسانها نیز  به موجودات و محیط اطراف آنها پیوند خورده زنجیره ای که کافیست یکی از حلقه هایش رها شود.