قدس آنلاین: صداوسیما در روزهای کرونایی بیشتر از همیشه زیر تیغ انتقاد کاربران فضای مجازی قرار گرفته است. این‌بار البته نه برای کیفیت و محتوای برنامه‌هایش، بلکه به‌خاطر توییتی که وزیر ارتباطات حدود یک هفته پیش در صفحه شخصی‌اش منتشر کرد. آذری جهرمی هفته پیش در پاسخ به انتقادهای مکرر کاربران در زمینه کندی سرعت اینترنت، در توییتر نوشته بود: «مسئولیت را می‌پذیرم. تلاش کردیم اما مصرف نسبت به یک اسفند حدود دو و نیم برابر شده. از اول هفته نصب ۸۰۰ هزار پورت VDSL در تهران آغاز شده که یکماهه تموم می‌شه. موبایل رو ارتقا دادیم، اما شبکه‌ی موبایل فرکانس لازم داره که فعلاً در اختیار صداوسیماست و تا فرکانس آزاد نشه، دیگه ظرفیت بالاتر نمیره».

حمله‌های مجازی به صداوسیما بلافاصله پس از انتشار این توییت آغاز شد و فعالان مجازی بحثی را به نام «فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰» در این فضا راه انداختند که در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یکی از ترندهای توییتر فارسی شد. اما فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰ چه ویژگی خاصی دارد و ماجرای اختلاف صداوسیما و وزارت ارتباطات بر سر این فرکانس جنجالی چیست؟

فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰

نقطه اختلاف میان صدا و سیما و وزارت ارتباطات مربوط به مالکیت و بهره‌برداری از فرکانس رادیویی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز به چندین سال پیش برمی‌گردد. این باندهای فرکانسی زمانی برای پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، در اختیار صداوسیما قرار گرفته بود، اما حالا با تغییر پخش برنامه‌های تلویزیونی به دیجیتال، این باندهای فرکانسی بدون استفاده مانده است. در این میان وزارت ارتباطات مالکیت این سرمایه ملی را مطابق قانون و مقررات مدیریت طیف فرکانس، برای خودش می‌داند اما سازمان صدا و سیما حاضر نیست این فضای فرکانسی را برگرداند.

فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰ به دلیل برد بالایی که دارد، در جهان به فرکانس طلایی معروف شده و حتی اتحادیه جهانی مخابرات از حدود پنج سال پیش مقرر کرده پخش آنالوگ برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز متوقف و این فضا، برای بهره‌برداری دیجیتالی مورد استفاده قرار گیرد.

وزیر زیر بار نمی‌رود

هرچند مناقشه میان صداوسیما و وزارت ارتباطات بر سر فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰ چندین سال است که ادامه دارد اما این روزها به دلیل افزایش مصرف اینترنت و همچنین توییت جنجالی وزیر ارتباطات، این دعوای میان سازمانی یک بار دیگر رسانه‌ای شده است. وزیر ارتباطات معتقد است در شرایط فعلی بحران کرونا، می‌تواند با در اختیار داشتن باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز از این فضا برای توسعه ظرفیت موبایل و رفع کندی سرعت اینترنت استفاده کند، اما کارشناسان معتقدند استفاده از این باند فرکانسی برای توسعه ظرفیت شبکه موبایل، زمانبر بوده و نیازمند سرمایه‌گذاری است. وزیر جوان اما زیر بار نمی‌رود و حتی به رئیس جمهور و ستاد ملی مقابله با کرونا هم نامه نوشته و از دولت خواسته برای حل این اختلاف قدیمی پا پیش بگذارند تا بتواند با در اختیار گرفتن باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ برای ظرفیت‌سازی توسعه شبکه موبایل در شرایط کنونی استفاده کند.

کم‌کاری وزارت ارتباطات

خیلی‌ها اما آذری جهرمی را بابت طرح این موضوع در شرایط فعلی مورد انتقاد شدید قرار داده‌اند. منتقدان آقای وزیر معتقدند آذری جهرمی کم‌کاری وزارتخانه‌اش در تخصیص درست منابع و تجهیزات و در تأمین سرعت اینترنت را به دوش فرکانس‌های در اختیار صداوسیما می‌اندازد و به دلیل آنکه مردم از شبکه باکیفیت و ارزان وای فایِ خانگی محروم هستند، تلاش دارد مردم را مجبور به خرید اینترنت گران موبایل کند. موضوعی که کارشناسان هم کمی تا قسمتی با آن موافقند. این کارشناسان می‌گویند افت سرعت شبکه اینترنت موبایل و ثابت، ریشه در ضعف‌های ساختاری وزارت ارتباطات دارد. ضعف‌هایی مثل عدم به‌روزرسانی تجهیزات میان لایه‌ای شبکه و ضعف ساختار شبکه ملی اطلاعات که سبب شده مردم مجبور به استفاده از اینترنت گرانقیمت همراه شوند.

در این میان این موضوع نیز از سوی کارشناسان مطرح شده که اولویت استفاده فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ به خاطر پوشش بالا، در خدمات عمومی رایگان از جمله خدمات نظامی، امداد و خبررسانی است.

دست‌کم دو سال

گذشته از این حواشی، اگرچه وزیر جوان اعلام کرده در صورت آزاد شدن فرکانس‌های ۷۰۰ تا ۸۰۰، سرعت اینترنت همراه تا چند برابر افزایش پیدا می‌کند اما ابهام‌های زیادی در این‌باره وجود دارد.

به گفته کارشناسان این حوزه، حتی اگر این فرکانس‌ها در اختیار وزارت ارتباطات هم قرار گیرد و این وزارتخانه بلافاصله برای خرید تجهیزات، استقرار آن و راه‌اندازی اقدام کند، حداقل زمان مورد نیاز برای افزایش سرعت اینترنت نزدیک به یک یا دو سال است. به همین خاطر منتقدان آقای وزیر می‌گویند آذری جهرمی کرونا را بهانه کرده و با راه انداختن یک فضای رسانه‌ای علیه صداوسیما، سعی دارد این سازمان را لای منگنه قرار دهد.

با این همه اما دعوای صداوسیما با وزارت ارتباطات بیشتر از همیشه بالا گرفته و کاربران فضای مجازی هم که حالا در جریان جزئیات این درگیری قرار گرفته‌اند، چپ و راست هیزم به آتش درگیری می‌ریزند! به همین خاطر زیاد بیراه نیست اگر در ادامه نظر چند متخصص را دراین‌باره بخوانیم.

هزار گیگ اینترنت هم فایده ندارد

مسعود داوری نژاد، رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات ادعا می‌کند دلیل عدم واگذاری این فرکانس از سوی صداوسیما در این است که این سازمان می‌خواهد این فرکانس را بفروشد! داوری‌نژاد دراین‌باره می‌گوید: «هم اکنون مناقشه و دعوا در مورد این فضای فرکانسی بر سر خرید و فروش آن است و این درحالی است که از نظر قانونی مالکیت فرکانس در اختیار دولت است. بیشترین استفاده از فرکانس ۷۰۰ در دنیا برای توسعه موبایل است».

از آن‌طرف نظریه دیگری هم در فضای مجازی منتشر شده که معتقد است صداوسیما فرکانس را برای توسعه شبکه‌های HD نگه داشته است. داوری‌نژاد در این‌باره هم گفته است: «پخش HD زمینی هم اکنون از سوی سازمان صدا و سیما در حال انجام است و روی ماهواره نیز به راحتی ماهواره HD قابل اجاره است که به مراتب ارزان‌تر از فرکانس رادیویی است. این موضوع که گفته می‌شود از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ بخواهند برای پخش HD استفاده کنند به هیچ‌وجه اظهارنظر کارشناسی نیست، چرا که این باند فرکانسی بسیار ارزشمند است و در دنیا نیز بیشترین استفاده آن برای توسعه شبکه‌های موبایل است. در زمانی که همه کشورها در حال حرکت به سمت ۵G هستند، این باندهای فرکانسی ارزان قیمت، بسیار کاربردی هستند».

داوری نژاد البته در ادامه صحبت‌هایش، ادعای جهرمی درباره کند بودن اینترنت به دلیل عدم دسترسی وزارت ارتباطات به فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰ را هم رد کرده و درباره حداقل مدت زمان بهره‌برداری از این موج فرکانسی در کشورمان هم گفته است: «تحقق ۵G در کشور نیازمند سرمایه‌گذاری و طراحی شبکه است. کیفیت فعلی اینترنت به موضوع فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ ربطی ندارد، چرا که کیفیت در داخل کشور نیازمند تأمین تجهیزات است و شبکه انتقال باید جواب بدهد، اما هم اکنون ظرفیت توسعه در کشور وجود ندارد. اینترنت به تنهایی به کار نمی‌آید وقتی ظرفیت توسعه داخلی وجود ندارد. در این شرایط حتی هزار گیگ اینترنت رایگان نیز کاربردی نخواهد داشت».

اهرم فشار

این روزها بحث فرکانس طلایی آن‌قدر در فضای مجازی بالا گرفته که نمایندگان مجلس هم به آن ورود کرده‌اند. اما اگر خاطرتان باشد سال ۹۷ هم که وزیر ارتباطات پیشنهاد استفاده بهینه از این باندهای فرکانسی را در لایحه بودجه سال ۹۸ به مجلس شورای اسلامی ارائه داده بود، پای این فرکانس به بهارستان باز شده بود اما در نهایت مجلسی‌ها به این نتیجه رسیدند که حل اختلاف را به عهده دو سازمان واگذار کنند.

از آن‌طرف رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی هم زیرفشار رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی، توپ را از زمین صداوسیما بیرون انداخته و گفته است: «شورای عالی فضای مجازی تا امروز هیچ دستوری از وزارت ارتباطات مبنی بر رسیدگی به فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰ در اختیار رسانه ملی نگرفته است. در واقع این موضوع نه در این برهه زمانی بلکه در زمانی مشخص و به دور از حواشی و جدال باید با حضور رئیس سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات در شورای عالی فضای مجازی مطرح شود و پس از نظرات کارشناسی و با در نظر گرفتن حق و حقوق هر دو دستگاه اجرایی به آن رسیدگی شود».

گذشته از این موضوع که در این ماجرا حق با صداوسیماست یا وزارت ارتباطات، به نظر می‌رسد آقای وزیر، کرونا و افکار عمومی را تبدیل به اهرم فشار علیه صداوسیما کرده است؛ چون همان‌طور که کارشناس‌ها می‌گویند از نظر فنی هیچ‌جوره نمی‌شود در این مدت زمان اندک، سرعت اینترنت را از طریق فرکانس طلایی افزایش داد. شاید بهتر باشد همان‌طور که متخصصان این حوزه می‌گویند، وزیر ارتباطات رفع و رجوع کردن مشکل مالکیت فرکانس ۷۰۰ تا ۸۰۰ را بگذارد برای زمانی که آب‌ها از آسیاب بیفتد و کشورمان بحران «کرونا» را پشت سر گذاشته باشد.