قدس آنلاین: رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط تصویری اخیر خود با ستاد ملی مبارزه با کرونا، مسئله دعا و عبادت را یکی از نیازهای حتمی و اساسی مردم دانستند و فرمودند: این [مسئله دعا و عبادت] با نیازهای مادی از یک نظر تفاوتی ندارد، از یک نظر بالاتر از نیازهای مادی مردم است؛ مردم احتیاج دارند به اینکه به خصوص در مسائل مهم، در قضایا یا حوادث مهم بتوانند این توسل و این توجه و این ارتباط با خدا و خواستن از خدا را داشته باشند». برای تبیین اهمیت مسئله دعا و عبادت در زندگی مردم، با آیت‌الله عباس کعبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
دعا سلاح مؤمن است
آیت‌الله کعبی در ابتدا و با تأکید بر اینکه دعا کردن یکی از بهترین اعمالی است که خداوند در قرآن کریم و نیز پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) به آن سفارش بسیار کرده‌اند، می‌گوید: به طور نمونه خداوند در آیه ۷۷ سوره فرقان می‌فرماید: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا» یعنی ای رسول من! بگو اگر به سوی خدا متوجه نشوید و دعا نکنید پروردگارم به شما اعتنا نخواهد کرد. طبیعت و ماهیت انسان به گونه‌ای است که به دعا کردن نیاز دارد و آن گونه که در روایت‌ها نیز آمده، دعا سلاح مؤمن است؛ امام رضا(ع) در روایتی بیان می‌کنند که «عَلَیْکُم بِسِلَاحِ الْأَنْبِیَاء قِیلَ وَ مَا سِلَاحُ الأَنبِیَاءِ قَالَ الدُّعَاء».
او با طرح ادعای برخی افراد که به فلسفه دعا و نیاز به آن تشکیک می‌کنند، تصریح می‌کند: آن‌ها بر این باورند که دعا عاملی بازدارنده از فعالیت، نشاط و پیشرفت بوده و دعا و توسل فقط ارتباطی غیبی است برای اینکه انسان کار و تلاش نکرده و به سمت پیشرفت حرکت نکند؛ آن‌ها ادعا می‌کنند که چون خداوند بر همه چیز آگاه است پس دعا کردن نوعی دخالت کردن در کار خداست و نیازی به دعا کردن ما وجود ندارد.
نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به این ادعا تأکید می‌کند: تشکیک برخی افراد نسبت به دعا کردن به دلیل جهل آن‌ها به آثار تربیتی، روحی، روانی و اجتماعی دعاست. دعا با راضی شدن به قضای الهی منافات ندارد؛ انسان گاهی نیاز به پناهگاهی دارد که در سختی‌ها به آن روی بیاورد. دعا همان مأمن است و سبب روشنایی دل و باطن انسان شده و امید و روح عبودیت را در دل و روح او زنده نگه می‌دارد.
برای تعالی جامعه، باید روح نیاز به دعا را زنده نگه داریم
آیت‌الله کعبی یادآور می‌شود: افرادی که از دعا فاصله بگیرند ضربه‌های روحی سنگین و ضربات اجتماعی به آن‌ها وارد می‌شود؛ به گونه‌ای که حتی برخی روان‌شناسان معروف اظهار داشته‌اند جامعه‌ای که از دعا فاصله بگیرد آن جامعه نابود شده و به خود ضربه وارد می‌کند. به همین دلیل باید روح نیاز به دعا را برای پیشرفت و تعالی مادی و معنوی جامعه زنده نگه داریم؛ زیرا دعا انضباط و ارتباط اجتماعی ایجاد می‌کند و سبب رشد همدلی و همبستگی و احساس نیاز برای رسیدن به قدرتی مطلق برای حل مشکلات می‌شود. دعا سبب بیداری دل می‌شود و اثر عمیق و روشنی در درون انسان دارد. آن‌ها که از دعا فاصله می‌گیرند لذت ارتباط و خواستن از خدا را درک نمی‌کنند و درها را به روی خود و جامعه می‌بندند.
او می‌افزاید: در فرهنگ قرآنی و اسلامی، دعا کردن هرگز جای عمل و عوامل طبیعی را نمی‌گیرد؛ جهان بر اساس اسباب و مسببات می‌گردد و توکل به خداوند در طول توسل بخشی از اسباب است اما سبب‌های معنوی هستند. دعا کردن نیاز روحی، روانی و اجتماعی را برای ارتباط با قدرت مطلقه خداوند متعال به انسان عنایت کرده و نشاط، شرح صدر، ارتباط با خدا و آمادگی برای کارهای بزرگ را عنایت می‌کند.
در دعا، دل باید متوجه خدا شود
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه می‌گوید: دعا کردن یک نیاز اساسی و فطری است و همه انسان‌ها ذاتاً نیاز به نیایش دارند. اگر فردی حق دعا را بفهمد به دعا روی خواهد آورد؛ همان طور که ائمه اطهار(ع) حق دعا را درک می‌کردند. در روایت‌ها داریم که امیرالمؤمنین(ع) بسیار دعا می‌کرد و امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: جایگاهی نزد خداوند وجود دارد که آن جایگاه تنها با دعا به دست می‌آید.
او تشریح می‌کند: دعا انسان را به اوج می‌رساند، قلب او را زنده نگه داشته و الهی می‌کند و اثرات روحی و روانی بسیار زیادی برای خود فرد و جامعه پیرامونش به همراه دارد؛ البته این دعا خواندن صرفاً اظهار لفظی و خواندن دعا نیست بلکه دل باید متوجه خدا شود، در غیر این صورت دعا هم دعا نخواهد بود؛ همان طور که امام صادق(ع) فرموده‌اند: «إنَّ اللّه عزّ و جلّ لا یَستَجِیبُ دُعاءً بِظَهرِ قلبٍ ساهٍ» یعنی خداوند دعایی را که با قلب غافل خوانده شود اجابت نمی‌کند.
آیت‌الله کعبی در پایان با اشاره به روزهای باقیمانده از ماه مبارک رمضان تأکید می‌کند: باید قدر این روزهای کوتاه را بدانیم و تلاش کنیم نقاط ضعف تحولات روحی و معنوی خود را جبران کنیم. هدف از ماه مبارک رمضان روزه‌داری، کسب تقوا، آشتی با خدا و ارتباط و نزدیکی بیشتر با اوست. دستاورد ماه مبارک رمضان عبودیت، بندگی و تلاش برای تحقق حیات طیبه است. باید در این روزهای پایانی این ماه پرخیر و برکت همچنان به دعا و توسل ادامه دهیم؛ بر این باور نباشیم که چون شب قدر گذشته است پس دیگر نیازی به دعا و توسل نیست؛ بلکه برای تمام شب‌های باقیمانده به شب زنده‌داری و احیا توصیه شده است.
نظر شما