صبا کریمی/
حال فرض کنیم سالن‌های آمفی تئاتر بازگشایی شوند و بر همین اساس هم قرار است صندلی‌های آن به صورت یک در میان توسط تماشاگران پر شوند، اما تکلیف بازیگری که قرار است نفس‌به نفس با بازیگر دیگری کار کند، چیست؟ او باید چه کند؟ تکلیف بازیگری که قرار است زیر دست گریمور ساعت‌ها و بارها گریم شود، چیست؟
سهراب سلیمی، نویسنده، کارگردان تئاتر و مدرس دانشگاه، در واکنش به بازگشایی سالن‌های نمایش از ابتدای تیرماه جاری، با بیان اینکه بیانیه‌ها و اطلاعاتی را که به صورت مجازی و مکتوب در جراید منتشر می‌شود دنبال می‌کند، گفت: با خواندن مطالبی که هر روز منتشر می‌شود شخصاً دچار این چالش می‌شوم که به کجا می‌رویم؟ ببینید واقعیت این است که فرق اساسی و معنی‌داری میان بازگشایی کافه و رستوران با فضاهای فرهنگی و به ویژه سالن‌های تئاتر وجود دارد و همه‌چیز صرفاً منوط به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی نیست. یک زمانی تصمیم گرفته می‌شود تا کافه و رستوران باز شوند، اما مسئله در مورد سالن‌های سینما و تئاتر فرق می‌کند.
وی در ادامه افزود: حال فرض کنیم سالن‌های آمفی‌تئاتر بازگشایی شوند و بر همین اساس هم قرار است صندلی‌های آن به صورت یک در میان توسط تماشاگران پر شوند، اما تکلیف بازیگری که قرار است نفس‌به نفس با بازیگر دیگری کار کند، چیست؟ او باید چه کند؟ تکلیف بازیگری که قرار است زیر دست گریمور ساعت‌ها و بارها گریم شود، چیست؟
بیرون آمدن مردم از خانه‌هایشان از روی ناچاری است
سلیمی یادآور شد: از سویی دیگر حقیقتاً این مردم چه امکاناتی برای تفریح دارند؟ از هر جا که عبور می‌کنیم عموماً شاهد جمعیتی از مردم هستیم که از خانه بیرون آمده‌اند و اگر می‌بینیم مردم بیرون می‌روند، از روی ناچاری است. البته نمی‌خواهم بگویم این ویروس چطور گسترش پیدا کرده، اما بخشی از آن به دلیل نبود امکانات و استیصال مردم است که هیچ تفریح و اسبابی برای پر کردن اوقات فراغتشان ندارند.
رئیس اسبق انجمن کارگردانان خانه تئاتر تأکید کرد: اما وقتی مسئله را دقیق‌تر و نه به صورت سلیقه‌ای بلکه پایه‌ای، علمی و براساس اسناد و مدارک موجود امروز بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این وضعیت با توجه به آمارهای ارائه شده در حال تشدید است و این چیزی است که توسط مسئولان اعلام می‌شود و نیازی نیست اخبار را از نقاط دیگر دنیا پیگیری کنیم.
اساساً چیزی به نام تئاترآنلاین قابل‌قبول نیست
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: حال اگر این مسئله را به سالن‌های آمفی‌تئاتر و سینما بسط دهیم، متوجه می‌شویم که شرایط فرق می‌کند. شاید در سینما و موسیقی قدری شرایط متفاوت باشد و این امکان وجود دارد که برخی برنامه‌ها به صورت آنلاین پیگیری شوند، اما در تئاتر امکان چنین چیزی فراهم نیست. حتی تئاترآنلاین که در این دوران هم تجربه شد به نظرم در پیشرفته‌ترین شکل علمی‌اش هم قابل قبول نیست و اساساً چیزی به نام تئاترآنلاین وجود ندارد. واقعیت این است که از بدو پیدایش این هنر، تئاتر نفس‌به نفس بوده است. حال من که می‌خواهم فن بیان را به کسی منتقل کنم چگونه باید اجزایی که در انتقال اصوات، سیلاب‌ها و پژواک‌ها درگیر می‌شوند به صورت آنلاین منتقل شوند؟ آن هم با وضعیت اینترنت و زیرساخت‌های ارتباطی که تکلیفش مشخص است.
این کارگردان تئاتر عنوان کرد: حتی امروز ما شاهد تدریس در دانشگاه‌ها به صورت آنلاین هستیم، در حالی که دانشجو معترف است این شیوه مناسبی نبوده و استادش فقط کار پژوهشی از او می‌خواهد و یک پروژه علمی امکان عملیاتی شدن پیدا نمی‌کند.
سلامت مردم را با بازگشایی سالن‌ها به خطر نیندازیم
سلیمی اظهار کرد: بنابراین و با توجه به آنچه عنوان کردم در شرایط فعلی موافق بازگشایی سالن‌ها نیستم. تعریف من از تئاتر از بدو آگاهی در رابطه با فهم و درک از آن یک مسئله انسانی است و پیش از اینکه به تئاتر فکر کنم و تعریف زیربنایی آن را مدنظر قرار دهم، رابطه انسانی برایم اهمیت دارد و حاضر نیستم این وضعیت به سالنی کشیده شود که امروز کسی نمی‌تواند تضمین دهد که آیا مصونیت بهداشتی دارد یا خیر. پس از آن معضل بازیگران هم مطرح است که در این وضعیت کاملاً مبهم خواهد بود. به همین دلیل و با این آگاهی می‌گویم بازگشایی سالن‌ها صلاح نیست و به زبان ساده مسئله و دغدغه من، انسان است. من هیچ‌گاه نمایشی را بی‌پایه و اساس نسبت به انسان کار نکرده‌ام و برداشت من نسبت به تئاتر جوهر انسانی آن است.
وی در پاسخ به وضعیت اجرای نمایش «آقای اشمیت کیه» که قرار بود در تیرماه جاری روی صحنه برود، گفت: برای این نمایش زحمت بسیاری کشیده شده و بسیار علاقه‌مند به اجرا هستم، اما وجدان و اخلاق حرفه‌ای چه می‌گوید؟ گروه من در بحرانی‌ترین شرایط در دی ماه گذشته روی صحنه رفت و خواستیم تا به بازگشایی سالن تماشاخانه جوانمرد کمک کنیم، اما کار در قلب شرایط بحرانی پیش رفت. با این حال مخاطبانی که برای تماشای این اثر آمدند نشان دادند که با این نمایش‌نامه در چه منزلت و جایگاهی برخورد کردند.
فرهنگ را نمی‌توان خرید
وی افزود: نسبت به سهمیه‌ای که در اختیار من قرار داده شده باید نخست تا پایان تیرماه در تماشاخانه استاد سمندریان اجرا داشته باشیم، اما من هرگز به خودم اجازه نمی‌دهم این کار را انجام دهم و اگر روزی بازگشایی‌ها به صورت واقع‌بینانه و با شرایط تضمینی و امنیت کامل تماشاچیان اتفاق بیفتد، باز هم باید چند گام عقب‌تر بروم، زیرا حق‌تقدم اجرا با گروه‌های دیگر است. اما برای رفتن به سالن نمایش لحظه‌شماری می‌کنم.
وی در پایان با انتقاد از عدم‌حمایت متولیان فرهنگی از تئاتر خاطرنشان کرد: متأسفانه در این شرایط کسی هم کمک نمی‌کند. من به نسلی تعلق دارم که فقط از گذشته عاریه نمی‌گیرم و تا همین چند سال گذشته از کمک‌هزینه‌های مرکز هنرهای نمایشی برخوردار بودیم، اما هیچ‌گاه حاضر به کم‌کاری نشدیم. فراموش نکنید فکر فرهنگی قابل خرید و فروش نیست. فرهنگ را نمی‌توان خرید بلکه برای تولیدات فرهنگی فقط باید هزینه کرد، اما در این کشور هنرمند را در بازار رها کرده‌اند و متأسفانه این نامش تئاتر نیست.
نظر شما