قدس آنلاین: بر همین اساس است که معاونت فرهنگی و پرورشی وزارت آموزش و پرورش هر ساله و پیش از شروع تعطیلات تابستانی برنامه‌های متنوع فرهنگی، تفریحی، ورزشی و مهارتی تدوین و اجرا می‌کند تا این گونه برنامه‌ها علاوه بر پاسخگویی به نیازهای روحی و تربیتی دانش‌آموزان، در پیشرفت تحصیلی آن‌ها هم مؤثر باشند؛ استفاده حدود یک سوم از دانش‌آموزان کشور از این امکانات و برنامه‌ها نشان از اهمیت و تأثیرگذاری این راهبرد دارد.
این درحالی است که به نظر می‌رسد تابستان امسال برای دانش‌آموزان کشور با تابستان‌های پیش کمی متفاوت باشد؛ چون تا سال گذشته وقتی تابستان از راه می‌رسید و مدارس تعطیل می‌شدند بچه‌ها و نوجوانان خود را برای استفاده از اردوگاه‌های تفریحی و تربیتی دانش‌آموزی و حضور در کلاس‌های ورزشی، هنری و... آماده می‌کردند، اما امسال ماندگاری پدیده کرونا اوقات فراغت تابستانه این قشر را تحت تأثیر خود قرار داده، به طوری که بسیار بعید به نظر می‌رسد آنان بتوانند مانند گذشته به صورت حضوری از این امکانات و برنامه‌ها بهره‌مند شوند.
با این همه و با توجه به اهمیت پر کردن ایمن اوقات فراغت دانش‌آموزان پرسش این است که وزارت آموزش و پرورش چه برنامه‌ای برای تابستان امسال دارد؛ در حالی که از یک طرف با شروع فعالیت دوباره بسیاری از کسب‌وکارها روبه‌رو است و از سوی دیگر ویروس کرونا هنوز روزانه ده‌ها قربانی در کشور می‌گیرد و بیم آن می‌رود برگزاری حضوری برنامه‌های اوقات فراغت، سلامت دانش‌آموزان را به خطر بیندازد و به شیوع این بیماری در جامعه دامن بزند.
هر خانه یک پایگاه فعالیت تابستانی
علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به قدس می‌گوید: پیش از این شعار وزارت آموزش و پرورش برای تابستان این بود که اگر مدرسه تعطیل شود آموزش و تربیت تعطیل نمی‌شود؛ حالا هم با شیوع کرونا شعار ما همین است؛ یعنی سال‌های گذشته که وضعیت عادی بود استفاده از ظرفیت‌های تربیتی اردوگاه‌ها، کانون‌ها، پژوهش‌سراها و بخش‌های دیگر تربیت تعطیل نمی‌شد و بچه‌ها فعالیت‌های بیشتری انجام می‌دادند؛ اکنون هم تربیت تعطیل‌بردار نیست؛ بنابراین برنامه‌ها و کلاس‌های اوقات فراغت با همان اهدافی که پیش از این طراحی شده و با شعار «هر خانه یک پایگاه فعالیت تابستانی» و «هر دانش‌آموز یک مهارت» و کمک ظرفیت فضای مجازی استمرار پیدا می‌کند تا بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌های موجود آموزش و پرورش فضای خوب و با نشاطی را برای دانش‌آموزان ایجاد و زمینه شکوفایی استعدادها و تأمین سلامت جسمانی و روانی آن‌ها را فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه برنامه‌ریزی‌های لازم برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان انجام شده، می‌افزاید: مثل گذشته ستاد فعالیت‌های تابستانی را شکل داده و شیوه‌نامه اجرایی فعالیت‌های تابستانی را آماده کردیم که در روزهای آینده آن را ابلاغ خواهیم کرد.
۱۰۰ برنامه متنوع برای اوقات فراغت دانش‌آموزان
کاظمی از تدارک حدود ۱۰۰ برنامه متنوع توسط وزارتخانه متبوعش برای پُرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: محور برنامه‌های ما مهارت‌های ارتباطی، معرفتی، هویتی و بصیرتی، حرفه‌ای، فرهنگی – هنری، اقتصادی و ورزشی است که برای هرکدام از این مهارت‌ها هم رشته‌هایی را طراحی کردیم؛ البته امسال به‌دلیل محدودیت‌هایی که فضای مجازی به لحاظ زمانی و مکانی دارد احتمالاً این رشته‌ها را کمی محدودتر ببینیم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش زمان اجرای برنامه‌های اوقات فراغت دانش‌آموزان را مثل سال‌های گذشته بین ۸ تا ۱۰ هفته عنوان می‌کند و می‌افزاید: بستری که برای اجرای مجازی برنامه‌های اوقات فراغت تابستان امسال پیش‌بینی شده شبکه دانش‌آموزی شاد است. به عبارت دیگر شبکه شاد ابزار ما برای انجام فعالیت‌های تعلیم و تربیتی در تابستان است چون در حال حاضر این شبکه از تنوع خوبی برخوردار است، به گونه‌ای که در کانال قرآن، نماز و عترت تلاوت‌های مناسب و آموزش‌های تخصصی و عمومی بارگذاری و در گروه فرهنگی و هنری نیز از زیرمجموعه کانال‌های آموزش و پرورش رشته‌های مختلف نمایش، نقاشی، طراحی، رشته‌های ورزشی، خوشنویسی و... آموزش داده می‌شود. البته در همه این کانال‌ها آموزش‌های مجازی پس از بررسی‌های کارشناسی توسط بهترین مدرسان انجام می‌گیرد؛ ضمن اینکه امسال با توجه به تجربه خوبی که معلمان و دانش‌آموزان در رویارویی با پدیده کرونا داشته‌اند می‌توانیم اوقات فراغت تابستانه خوبی برای دانش‌آموزان از طریق فضای مجازی رقم بزنیم.
وی در همین زمینه می‌افزاید: تلاش می‌کنیم با استفاده از همه ظرفیت‌های دانش‌آموزی استانی، بومی و منطقه‌ای و با نگاه تعلیم و تربیت تمام ساعتی، فعالیت‌های تابستانی خود را با تولید محتواهایی که خود دانش‌آموزان و مربیان انجام می‌دهند به دانش‌آموزان ارائه کنیم.
۳۰ هزار پایگاه مجازی در تابستان امسال
کاظمی با اشاره به اینکه وزارت آموزش و پرورش با بیش از ۳۰ هزار پایگاه مجازی به استقبال تابستان امسال می‌رود، می‌گوید: اما اینکه چه تعداد دانش‌آموز جذب این پایگاه‌ها شوند، بستگی به این دارد که ما چقدر بتوانیم ظرفیت‌های لازم را در این پایگاه ایجاد کنیم، چون از یک منظر ظرفیت‌های بیشتری وجود دارد و می‌توان در فضای مجازی دانش‌آموزان بیشتری را پذیرش کرد و کلاس‌هایی با جمعیت بیشتر تشکیل داد و از سوی دیگر هم محدودیت‌هایی وجود دارد و ممکن است دانش‌آموزان کمتری مراجعه کنند. برآورد ما این است اگر بیش از گذشته جذب این پایگاه‌ها نشوند کمتر هم نخواهند شد؛ یعنی سال‌های گذشته حدود ۳ تا ۴ میلیون نفر جذب پایگاه‌های ما می‌شدند که به نظر می‌رسد امسال هم همین تعداد باشند.
وی درباره میزان احتمال برگزاری برخی از برنامه‌ها به صورت حضوری می‌گوید: اجرای برنامه‌ها با محوریت مجازی است مگر اینکه شرایطی پیش بیاید که بتوانیم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و با تراکم کم به صورت حضوری برگزار کنیم، اما فعلاً تمام تمرکز ما فضای مجازی است.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه برای اجرای برنامه‌های اوقات فراغت دانش‌آموزان پروتکل‌های خاصی تعریف شده، تصریح می‌کند: در واقع پروتکل‌ها قبلاً در حوزه تربیت بدنی و ورزشی تدوین و ارائه شده و ما دیگر آن‌ها را تکرار نمی‌کنیم، فقط هنگام صدور هر دستورالعملی تأکید می‌کنیم که بر اساس پروتکل‌های بهداشتی انجام شود.
وی در پاسخ به این پرسش که قرار بود استانداردهای تولید محتوا تدوین شود آیا این اتفاق افتاده است، می‌گوید: استانداردهای تولید محتوا را در حوزه پرورشی و فرهنگی تدوین و به استان‌ها ابلاغ کردیم و الان هم اجرا می‌شوند؛ حتی دبیرخانه‌ها را هم مشخص کردیم و از دو ماه پیش هم استان‌ها مشغول تولید محتوا هستند و در شبکه‌ها و کانال‌های پرورشی بارگذاری می‌شود که با نگاهی به شبکه شاد می‌توان محتواهای تولیدی توسطاداره کل فرهنگی و هنری، اداره کل قرآن و عترت و تشکل‌های دانش‌آموزی را مشاهده کرد. به هرحال اکنون فرصت مناسبی است تا بتوانیم ظرفیت سواد رسانه‌ای همکاران و دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها را ارتقا دهیم.
وی درباره تفاوت هزینه اجرای برنامه‌های تابستانی به صورت مجازی در قیاس با حضوری هم می‌گوید: هزینه اجرای مجازی برنامه‌ها اگر بیشتر از حضوری نباشد کمتر هم نیست؛ مثلاً قبلاً مهم‌ترین هزینه ما حق‌التدریس معلمان و حق‌الزحمه عوامل اجرایی بود که این هزینه‌ها الان هم وجود دارند. برای آموزش حضوری، معلم سر کلاس می‌رود و با استفاده از دانشی که دارد آموزش می‌دهد، اما اکنون برای آموزش باید برود تولید محتوا کند. یعنی به‌جای هر نیم ساعت تولید باید دو ساعت وقت بگذارد. همین طور بحث هزینه استفاده از اینترنت و دانلود فیلم‌ها و دیگر فعالیت‌ها مطرح است. بنابراین نباید تصور کنیم با آموزش غیر حضوری هزینه‌ها کاهش می‌یابد.
تأثیر فعالیت‌های فرهنگی بر کاهش آسیب‌ها
کاظمی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آثار فعالیت‌های فرهنگی بیشتر در طول زمان مشخص می‌شود و بر این اساس با توجه به رشد بعضی از بزهکاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی در مدارس آیا می‌توان نتیجه گرفت آموزش و پرورش در حوزه پرورشی چندان توفیقی نداشته، می‌گوید: این ادعا و نتیجه‌گیری را اصلاً تأیید نمی‌کنم چون مستند به هیچ یافته پژوهشی نیست. وقتی چنین حرفی زده می‌شود حتماً باید بر اساس یک یافته پژوهشی باشد؛ مثلاً بگویید ما چنین پژوهشی انجام داده‌ایم و یافته‌ها نشان می‌دهد بزه‌های دانش‌آموزان بیشتر یا کمتر شده است، اما اینکه ما با یک قضاوت شخصی و کلی چنین چیزی را مطرح کنیم کار درستی نیست. نکته دیگر اینکه انتظار مردم از رسانه ارائه تحلیل‌های درست است؛ با این توضیح، به نظر شما آیا کارکردهای تربیتی متوجه یک مجموعه است؟ قطعاً عوامل دیگری در این موضوع دخیل هستند. پس نمی‌توان موضوع را تنها به آموزش و پرورش ربط داد. بنده می‌گویم اگر نقش آموزش و پرورش در تربیت دانش‌آموزان پیشتر ۵۰ درصد بوده الان این سهم خیلی کم شده است. خانواده بالاترین نقش تربیتی را داشت، اما امروز سهم فضای مجازی در شکل‌گیری شخصیت و تربیت دانش‌آموزان حتی از نقش خانواده و مدرسه هم بالاتر رفته است. بچه در خانه است، اما در واقعیت، او در خانه نیست؛ بلکه درون فضای مجازی است. بنابراین نباید انگشت اتهام را صرفاً به سوی نهاد مقدس آموزش و پرورش بگیریم. باید منطقی موضوع را تجزیه و تحلیل کنیم؛ برای این منظور هم ابتدا باید سهم خانواده، رسانه‌ها، فضای مجازی و دیگر عوامل تأثیرگذار را بر تربیت دانش‌آموزان مشخص و بعد موضوع را تحلیل کنیم. الان دانش‌آموز حدود ۴ ساعت در مدرسه است که این ساعت هم در کلاس‌هاست. کجا آموزش و پرورش کم کاری کرده است؟ در واقع گزاره مطرح شده غلط است و نباید یک گزاره غلط را مطرح کنیم.
پس چرا تربیت محقق نشده است؟
وی در خصوص سهم آموزش و پرورش در تربیت دانش‌آموزان و میزان تحقق آن هم می‌گوید: آموزش و پرورش به نسبت سهمش در تربیت دانش‌آموزان هم از خانواده و هم از جامعه بهتر و موفق‌تر عمل کرده، اما اینکه چرا این تربیت محقق نشده به نظرم این موضوع به کم کاری خانواده، بدکاری رسانه‌ها و جامعه برمی‌گردد. به عبارت دیگر آموزش و پرورش و معلمان به قدر توان و امکانات موجود تلاش‌های زیاد و ارزشمندی برای تربیت دانش‌آموزان می‌کنند با این حال بخشی از نابسامانی‌هایی که مشاهده می‌شود ممکن است متوجه آموزش و پرورش باشد اما بخش اعظم آن با متغیرهای مؤثر دیگری مثل خانواده مرتبط است. خانواده امروز بچه‌ها را رها کرده است. امروز جامعه فضای تربیتی را رها کرده و بچه‌ها که به نسبت والدینشان تسلط بیشتری بر فضای مجازی دارند خیلی راحت در این فضای بی در و پیکر با انواع و اقسام ناهنجاری‌های تربیتی مواجه می‌شوند که این‌ها همه در تربیتش نقش دارند چون عادی‌سازی می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما