قدس آنلاین: بی‌شک کرونا بر تمامی ساحت‌های زندگی بشر اثرگذار بوده است. چنانکه این روزها به وضوح می‌توان آثار این قضیه را بر روابط و جنبه‌های متعدد زندگی خانوادگی دید.
*کاهش قدرت مدیریت پدرها
دکتر حمید نجات، روانشناس درهمین باره و به بهانه روز خانواده به قدس می‌گوید: هر عاملی که وارد زندگی ما شود و به نوعی مسیر زندگی ما را تغییرداده و نیازمند سازگاری باشد را به عنوان استرس می‌شناسیم. کرونا نیز وارد زندگی تمامی بشر امروزی شده و مسیر زندگی‌ها را تغییر داده است. همچنین با ورود این پدیده دولت‌ها مرحله شوک را تجربه کرده و واکنش‌هایی را از خود نشان داده‌اند که از اتفاقاتی که در این باره در خانواده‌ها رخ داده می‌توان به بروز بحران‌های اقتصادی اشاره کرد. چنانکه بسیاری از افراد ناچار به کاهش ساعات کاری و حتی از دست دادن شغل شده‌اند. ناگفته نماند افراد کم‌برخوردار و طبقات ضعیف‌تر آسیب‌های بیشتری را تجربه کردند. البته پیامدهای این بحران اقتصادی تنها در مسائل مالی خلاصه نمی‌شود؛ چرا که همین امر موجب بروز چالش دیگری در خانواده شد که همان کاهش قدرت و صدمه بر جایگاه مدیریتی پدران است. در صورتی که حتی اگر سیاست‌گذاران جامعه متوجه نشوند، اما به مرور زمان همین کاهش اقتدار پدر می‌تواند بر فروپاشی تدریجی خانواده اثرگذار باشد. هر چند که به دلیل بنیه قوی خانواده ایرانی از لحاظ معنوی و عاطفی، چنین صدماتی دیرتر بروز کند، اما به طورکلی نمی‌توان این آثار را نادیده گرفت و انکار کرد. همچنین ابهام‌هایی که در این بیماری وجود دارد نیز در بروز استرس‌ها در خانواده بی‌تأثیر نبوده است؛ بنابراین اگر والدین تحمل ابهام را نداشته باشند با حداقل فشارها متأثر شده و توان تحمل اندکی خواهند داشت که این بر سلامت خانواده اثرگذار است.
*ضرورت آموزش مهربانی با خود
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه می‌افزاید: برای کاهش آسیب‌ها در خانواده باید آن‌ها را با آموزش صحیح و کارآمد قوی ساخت. در حالی که از ایرادهای اساسی نظام آموزشی ما این است که زمانی که افراد به سنین جوانی می‌رسند رهایشان می‌کنیم و هیچ آموزش مدونی را برایشان درنظر نمی‌گیریم. این درحالی است که درهمین زمان وارد روند زندگی مشترک و ازدواج شده‌اند.
همچنین از موضوع‌های قابل توجه در این زمینه آموزش شیوه‌های تاب‌آوری است؛ چراکه شاهدیم بسیاری از افراد مهارت تاب‌آوری در برابر مسائل را ندارند.
این درمانگر خانواده می‌افزاید: در قضیه تاب‌آوری باید به چند واژه کلیدی توجه داشت، نخست «اشتراکات انسانی» به این مفهوم که تجربه امروزی ما تجربه مشترک تمامی انسان‌های کره‌زمین بوده وعوارض و صدمه‌های آن تنها به زندگی ما خلاصه نمی‌شود و همین مسئله موجب می‌شود ما در مواجهه با چالش‌ها احساس ناکامی و اندوه کمتری داشته باشیم. سپس «مهربانی با خود» که باید یاد بگیریم ابتدا خودمان را مورد محبت قرار دهیم و بعد به نوازش و مهربانی با دیگران بپردازیم؛ چرا که گام نخست مهربانی و سازگاری با دیگران؛ مهربانی با خود است.
دکتر نجات درباره عوامل اثرگذار بر روند تاب‌آوری می‌گوید: مجموعه عوامل متعددی در سطح تحمل افراد نقش‌آفرین است که از این امور می‌توان به جنسیت، مسائل زمان تولد، شرایط اقتصادی واجتماعی و حمایت‌های دولتی اشاره کرد. البته باید افراد اسیر شرایط و موقعیت‌ها نباشند؛ چرا که خداوند نیز در کتاب الهی قرآن بر تغییر در زندگی تأکید دارد. ازهمین رو باید ایمان داشت و برنامه‌ریزی کرد. همچنین باید توجه داشت این برنامه‌ها و آموزش‌ها مستمر و پیوسته باشند؛ چرا که نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت و مقطعی نتیجه گرفت. در واقع وقتی جسم بیمار می‌شود با چند قرص و دارو اغلب مداوا می‌شود، اما سلامت روان نیاز به توجه مستمر دارد. نکته دیگر اینکه برای تأمین سلامت روانی از برنامه‌های ساده غفلت نکرد، چنانکه برنامه پیاده‌روی داشت و یا هر شب زمانی را برای انجام مراقبه و آرامش‌بخشی خود در نظر گرفت؛ چراکه وضعیت اثرگذاری استرس‌ها بر زندگی همانند این است که فنجانی زیر شیر سماوری قرار گرفته که کاملاً بسته نشده و قطره قطره آب به فنجان می‌ریزد. چنانچه ما به این قضیه توجه نکنیم به مرور فنجان لبریز می‌شود؛ بنابراین هر چند نتوانیم مسیر ورود آب‌ها را قطع کنیم، اما قادر هستیم که با قاشقی از سرریز شدن آب‌ها جلوگیری کنیم. در واقع برنامه‌ها و تکنیک‌های آموزشی و مهارتی نقش همان قاشق را دارند. نکته جدی‌تر اینکه برای مقابله با استرس‌ها سعی کنیم در اموری که توانایی ودانش لازم را نداریم؛ شرکت نکنیم. چنانکه از برنامه‌ها و بازی‌هایی که در ماه‌های اخیر شیوع پیدا کرده؛ ورود خانواده‌ها به بازار بورس است که این قضیه می‌تواند برای افرادی که دانش و سواد کافی ندارند، مخاطراتی را داشته باشد. ازهمین رو در دانش روان‌شناسی مقوله‌ای به عنوان «خطای ادراکی مثبت» مطرح می‌شود که براساس آن روی اموری که نمی‌توانید انجام دهید حصار روان‌شناختی بکشید و سراغش نروید و در برابر روی اموری که تسلط دارید، متمرکز شوید.
*تقویت صمیمیت خانواده
وی درباره آموزش مهارت‌های تقویت‌کننده خانواده دربرابر کرونا اظهار می‌کند: مطابق داده‌های روان‌شناسی برای حل مسائل باید آن‌ها را پذیرفت؛ بنابراین خانواده‌ها نیز باید در مواجهه با شرایط کرونا این مقوله را به عنوان مسئله‌ای جهانی پذیرا باشند. سپس به بخش‌هایی که در زندگی مورد بی‌توجهی قرار داده‌اند متمرکز شده و این حوزه‌ها را به صورت‌های گوناگون تقویت کنند. همچنین به خانواده‌ها توصیه می‌کنم روی ابعاد مختلف صمیمیت توجه داشته باشند؛ چرا که با تکیه بر این عنصر ۵۰ درصد برنامه‌ها پیش می‌رود. برای نمونه درحال حاضر که معاشرت‌ها و رفت وآمدهای خانوادگی وخویشاوندی محدود شده؛ خانواده‌ها می‌توانند با صمیمیت زمانی، همدیگر را در برنامه‌های خود سهیم کنیم و یا در این زمان که مراسم و آیین‌های مذهبی در رسانه‌ها پخش می‌شود در کنارهم در این برنامه‌ها شرکت کنیم.
*پساکرونا همین امروز است
این درمانگر خانواده با تأکید بر نقش حمایتی دولت در مواجهه با استرس‌هایی همانند کرونا، تصریح می‌کند: سیاست‌گذاران باید برنامه‌های مشخصی را در چنین شرایطی تعریف کنند و از بلاتکلیفی و سرگردانی مردم بپرهیزند؛ چرا که این امر موجب هدررفت توان روانی افراد می‌شود.
جا دارد با استفاده از تخصص این افراد، برای کاهش تنش‌های روانی حاصل از کرونا و دیگر مسائل برنامه‌ریزی کنند. نکته دیگر اینکه دولت به مسائل اقتصادی افراد توجه داشته باشد. چنانکه شاهدیم به دنبال شیوع کرونا تعداد بسیاری شغل خود را ازدست داده‌اند که این می‌تواند ثبات و امنیت خانواده را تحت تأثیر قرار دهد.
نجات، درباره راهکارها و برنامه‌ریزی برای پساکرونا نیز می‌گوید : پساکرونا موقعیت زمانی مشخصی نیست و می‌تواند از همین امروز مسائل این مقوله در جامعه شکل گرفته باشد؛ بنابراین همین امروز باید نقشه خانوادگی را ترسیم و اصلاح کرد. همچنین توصیه می‌شود در این زمینه بر نزدیکی و دلبستگی به اعضای خانواده و میزان انعطاف‌پذیری اعضا در برابر مسائل توجه شود. نکته دیگر اینکه با بروز استرس و تنشی همانند کرونا، فرزندان مستعد گرایش به آسیب‌هایی همانند اعتیاد و انجام رفتارهای پرخاشگرانه می‌شوند؛ بنابراین باید فرصت‌هایی را برای تخلیه هیجان‌ها در نظر گرفت.
انتهای پیام/
نظر شما