مهدی کاهانی مقدم

دهم مهرماه همزمان با روز جهانی سالمندان، سرآغاز هفته سالمندان است؛ امروز بار دیگر فرصتی دست داده تا به ‌طور اختصاصی به این قشر که نزدیک به ١٠ درصد جمعیت کشور و همچنین خراسان رضوی را تشکیل می‌دهند، بپردازیم. آن‌ هم در سالی که به دلیل همه‌گیری بیماری کرونا و شرایط خاص بهداشتی، می‌بایست بیش ‌از پیش به نیازهای این قشر شریف و ارزشمند توجه داشته و در حفظ سلامت جسم و روان آنان بیشتر از همیشه تلاش کنیم.

به همین خاطر و با توجه به حساسیت‌های خاص سالمندی در دوران‌ همه‌گیری کرونا، شعار امسال هفته سالمندان «کرونا؛ فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان» تعیین ‌شده است. اما آیا این موضوع در واقعیت نیز اتفاق خواهد افتاد و یا در حد همین شعار باقی می‌ماند.

عوارض بیماری کرونا در سالمندان به دلایل متعدد از جمله ضعف جسمانی، شدیدتر است و مرگ بر اثر این بیماری در سالمندان نرخ بیشتری دارد و برای جلوگیری از انتقال بیماری به این گروه حساس و آسیب‌پذیر، اقدام‌های پیشگیرانه در راستای قطع زنجیره انتقال ویروس به سالمندان ضرورت بیشتری دارد.

سازمان بهداشت جهانی در خصوص مراقبت از سالمندان در برابر شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از تردد آنان در فضاهای پرازدحام توصیه و تأکید کرده، با توجه به ضرورت خارج نشدن سالمندان از منزل، آن‌ها به خدمات و سرویس‌های مبتنی بر تلفن و فضای مجازی نیازمندند و چون بسترهای لازم برای استفاده بیشتر سالمندان از این امکانات وجود ندارد، پس ضروری است فرزندان و اطرافیان سالمندان ضمن اطلاع از الزام‌های رسیدگی به آنان در این شرایط، مانع انتقال ویروس به منازل سالمندان شوند.

در همین حال علاوه بر پیشگیری از بیماری و ارتقای سلامت سالمندان، تکریم آنان، فراهم کردن زمینه‌های تفریح و گردش و رفع نیازهای معیشتی، روحی و درمانی این عزیزان می‌بایست در دستور کار متولیان امور قرار داشته باشد.

چه اینکه آمار نشان می‌دهد، در کشور ما سرعت رشد پیری نگران‌کننده است و ما با سرعت و شتابان به ‌سوی سالمندی پیش می‌رویم؛ پیش‌بینی‌های کارشناسان حاکی از افزایش میزان سالمندان به حدود ۳۰ درصد جمعیت در سه دهه آینده است و اگر همچون کشورهای پیشرفته، برنامه‌های حمایتی درمانی، مراقبتی و اجتماعی برای سالمندان نداشته باشیم، هر سال با مشکلات بیشتر در این رابطه مواجه خواهیم شد.

به باور برخی کارشناسان، با توجه به ویژگی‌های مهم جمعیت در ایران از جمله سرعت رشد و درصد بالای سالمندی در کشور، کاهش بعد خانوار، میزان تجرد قطعی، افزایش امید به زندگی، افزایش میانگین سطح سواد، کاهش مراودات درون خانواده‌ای، تغییر سبک زندگی به ‌ویژه در شهرها و نیاز به بیمه‌های درمانی و اجتماعی، به زیرساخت‌ها و برنامه‌های جدید و دقیق برای مواجهه با پدیده سالمندی در سال‌های پیش رو نیازمندیم.

سالمندان در طول دوران سالمندی با تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی مواجه می‌شوند از جمله دور شدن از حضور و مشارکت‌های اجتماعی به ‌واسطه بازنشستگی، احساس تنهایی و بروز مشکلات روحی، کاهش میزان درآمد و در مقابل افزایش مخارج زندگی به‌واسطه پرداخت هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی و نیز هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری که به‌طور طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهد و مسائلی از این ‌دست که همگی ضرورت توجه و برنامه‌ریزی سیاست‌گذاران را می‌طلبد.

معاون بهداشت وزارت بهداشت، در ابلاغیه هفته جهانی سالمند به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اعلام کرده است: پیشامد همه‌گیری کرونا فرصت مغتنمی است تا در راستای حفظ و ارتقای سلامت و منزلت سالمندان، ایجاد شرایط لازم برای خودمراقبتی و دسترسی آسان به انواع خدمات و حمایت‌های لازم، ارتقای مهارت‌ها و توانمندی‌ها، مشارکت اجتماعی و آموزش شیوه زندگی سالم برای رسیدن به سالمندی پویا در کشور عزیزمان فعالیت کنیم.

ما نیز امیدواریم این بیماری دهشتناک، دست‌کم موجب تغییر نگرش دولتمردان و قانون‌گذاران به مقوله حمایت و تکریم سالمندان و رسیدگی به نیازها و مطالبات آنان شده و زمینه‌ساز بهبود زندگی این قشر ارزشمند در بازه زمانی منطقی باشد.