با پیروزی دونالد ترامپ در نبرد انتخاباتی سال ۲۰۱۶ آمریکا، سیاست «چرخش به سوی آسیا»ی اوباما دچار دگرگونی زیادی شد. در حالی که اوباما چرخش جهانی اقتصاد به سمت آسیای شرقی را دریافته بود، جانشین وی در کاخ سفید، سیاست کاملاً متفاوتی در پیش گرفت. ترامپ با شعار «اول آمریکا» و به خاطر افزایش قدرت داخلی، به نوعی انزوا نسبت به گذشته تن داد و از چندین معاهده و توافقنامه بینالمللی و منطقهای خارج شد. در همان برهه که جمهوری خلق چین از هر راهی برای افزایش قدرت اقتصادی و نفوذ خود بهخصوص در منطقه شرق آسیا بهره میگرفت، ترامپ در ژانویه ۲۰۱۷ کنارهگیری آمریکا را از «پیمان تجاری اقیانوس آرام (TPP)» اعلام کرد و گفت مدت زمان زیادی درباره این مسئله گفتوگو کردیم. خروج از این پیمان ۱۲ کشوری، به سود کارگران آمریکایی خواهد بود. این در حالی است که در سال جاری، چین به همراه ۱۴ کشور دیگر منطقه از جمله چند متحد آمریکا (ژاپن، کره جنوبی، نیوزیلند و استرالیا) پیمانی موسوم به «همکاری اقتصادی جامع منطقهای (RCEP)» را به اجرا درآوردند و بزرگترین توافق تجارت آزاد که تا کنون رخ داده را به امضا رساندند. موضوع به اینجا ختم نشده و اکنون پالسهای مثبتی از طرف چین برای مشارکت در پیمان TPP که ایالات متحده از آن خارج شده به گوش میرسد. این نشاندهنده اشتیاق زیاد چین در استفاده از فرصتها و یا حتی اشتباه محاسباتی رقیب و قرارگیری به جای ایالات متحده و کمرنگ کردن نقش این کشور در معادلات منطقه است. هر چند دولت ترامپ هم تلاش کرده با ایجاد بلوکها، رزمایشهای مشترک دریایی و نیز جنگ تجاری علیه چین، از نفوذ آنها بکاهد، به نظر میرسد در عمل نتایج دیگری حاصل شده باشد. براساس گزارشی که بهتازگی در اندیشکده ISEAS سنگاپور منتشر شده، ۷۳ درصد از کارشناسان سازمان آسهآن بر این عقیدهاند این منطقه به زمین بازی قدرتهای بزرگ یعنی چین و ایالات متحده تبدیل شده و ممکن است اعضای این انجمن به پروکسیهای هر یک از این قدرتها مبدل شوند. بنا بر این گزارش، هفت کشور از ۱۰ کشور آسهآن (برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار و تایلند) به پکن نگاه مثبتتری نسبت به واشنگتن دارند. به نظر میرسد کشورهایی نظیر فیلیپین و ویتنام هم به علت اختلافات دریای جنوبی چین است که گزینه دیگر را ترجیح دادهاند. از دیگر نتایج این گزارش، اذعان ۷۹درصد آنان به برتری قدرت اقتصادی چین در منطقه است. البته هنوز نگرانی و ابهامهایی از سوی کشورهای این منطقه به خیزش اقتصادی چین به خصوص در طرح یک کمربند یک جاده وجود دارد. چین نیز سال گذشته قول داد طرح یادشده را تا حد ممکن شفافسازی کند. در مجموع، دولت چین درصدد بر هم زدن نظم بینالملل یا ایجاد هژمونی جهانی نیست؛ اما به دنبال این است که خود، نقش برادر بزرگتر را برای کشورهای منطقه ایفا کند و به قدرتهای خارج از منطقه اجازه قدرت نمایی ندهد. به طور کلی به نظر میرسد دستکم تازمانی که ایالات متحده در دوره ریاست جمهوری بایدن، راهبرد مشخصی در قبال کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا ارائه ندهد، کفه ترازو به سمت چین سنگینی خواهد کرد.
۲ دی ۱۳۹۹ - ۱۱:۱۸
کد خبر: 732960
نظر شما