قدس آنلاین – وحید اکرمی: در این نشست اخلاق پژوهش در سیره علمی استاد واعظ زاده خراسانی، اصول تربیتی در نظام اندیشه‌ای و رفتار، ملاحظات اخلاقی در مطالعات قرآنی با توجه به مشی استاد، جنبه‌های تربیتی و پژوهشی اندیشه‌های تمدنی آیت الله واعظ زاده، لوازم تربیتی و اخلاقی تقریب مذاهب اسلامی با تاکید بر سیره استاد از موضوعات این نشست علمی بود و آقایان دکتر سید محمود مرویان حسینی، دکتر محمد علی رضایی کرمانی، دکتر عبدالحمید طالبی، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسن مومن‌زاده و استاد غلامرضا جلالی در این نشست به ایراد سخن پرداختند

استاد واعظ زاده الگوی مناسبی برای مجامع علمی است

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی  درخصوص اصول تربیتی در نظام اندیشه‌ای و رفتار استاد واعظ زاده خراسانی گفت: از افکار و اندیشه های مرحوم واعظ ‌زاده خراسانی به خوبی می توان فهمین که ایشان به وحدت حوزه و دانشگاه اعتقاد و درحفظ آن کوشا بود.

حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمود مرویان حسینی عنوان کرد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به برگزاری مراسم بزرگداشت اساتیدی همچون آیت الله واعظ زاده خراسانی متعهد است. نشستی که به همت نمایندگی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در قم با حضور 9 تن از شخصیت‌های علمی و فرهنگی و با موضوع رویکرد تقریب مذاهب استاد برگزار شد نیز  بیانگر همین موضوع است.

وی اظهار کرد: اصول تربیتی و منش و شخصیت والای استاد واعظ ‌زاده، الگوی خوبی بریا جامعه علمی کشور است. مرحوم واعظ زاده تاثیر فراوانی بر فرهنگ و اندیشه کشور و بخصوص بر فعالیت‌های بنیاد پژوهش ها داشته است.  

مدیرعامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی  بابیان اینکه می توان اصول تربیتی را از ویژگی های افراد گرانقدری مانند مرحوم واعظ زاده خراسانی برداشت کرده و الگو قرار داد، خاطرنشان کرد: همانطور که دانشمندان حوزه تعلیم و تربیت اصولی را برای تربیت پیش بینی کرده‌اند که برخی از این اصول عمومی و برخی اختصاصی است پس می توانیم با همین قاعده، شخصیت افرادی مانند استاد واعظ زاده را الگوی کارهای علمی خود قرار دهیم.

وی ادامه داد: خصوصیاتی مانند نشاط و تحرک، علاقمندی به انتقال مفاهیمی که آموخته بودند، جستجوگری و نکته سنجی، جامعیت، ارتباط داشتن با استادان حوزه‌های مختلف فقه، کلام، تاریخ و... نظم و برنامه‌ریزی از مهمترین اصول تربیتی است که در شخصیت این عالم گرانقدر به خوبی هوایداست.

نگاه تمدنی و پژوهشی، دو ویژگی بارز آیت الله واعظ زاده خراسانی

دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی در خصوص اخلاق پژوهش در سیره استاد واعظ زاده و پس از بیان جملاتی در باب اهمیت پژوهش از منظر دین و روایات، خاطرنشان کرد: مرحوم آیت الله واعظ زاده خراسانی در زندگی خود دو ویژگی مهم داشتند. نگاه تمدنی که در قالب نگاه تقریب مذاهب در ایشان تبلور پیدا کرد و دیگری نگاه پژوهشی به علم و دانش بود.

دکتر محمدعلی رضایی کرمانی اظهار کرد: آیت الله واعظ زاده در حدود ده سالی که از ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۰ شمسی جامع الاحادیث شیعه شکل گرفت، در قم و در محضر استاد خود حضرت آیت الله بروجردی بودند. در آن زمان حدود ۳۰ ساله داشتند. معنی آن این است که مرحوم واعظ زاده از جوانی اهل پژوهش بوده اند.

وی ادامه داد: شهید مطهری می گویند که برخی از افراد فهرست بلندبالایی از اساتید را تهیه کرده اند این فضل نیست بلکه درک کردن اساتید و در محضر آنها بودن تاثیرگذاری بسیاری دارد. استاد واعظ زاده از چنین موهبتی برخوردار بودند.

وی تصریح کرد: در روزهای آخر سال ۱۳۴۸ و ابتدای سال ۱۳۴۹ کنگره عظیم شیخ طوسی در ایران برگزار شد. ایشان دبیر این کنگره بزرگ بودند و به کوشش ایشان این کنگره برگزار شده است. این کنگره آنچنان بزرگ بود که مطالب آن در سه جلد ۱۰۰۰ صفحه ای منتشر شد. همچنین  درسال ۶۳ بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی با ایده آیت الله واعظ زاده خراسانی تاسیس شد.

وی با بیان این جمله که استاد واعظ زاده از نظر اخلاق عملی در اوج قرار داشته و الگوی بسیار مناسبی برای پژوهشگران هستند، ابراز داشت: شهامت در پژوهش، نشاط در پژوهش، کم حرفی و حرف بیهوده نزدن، کم خوراکی، کم خوابی، اعتقاد به پژوهش گروهی، پرهیز از سرقت علمی، نقدپذیری، توجه به پیشینه پژوهش نیز از دیگر ویژگی های مهم مرحوم واعظ زاده خراسانی است.

مسلمان مصلح باید به تقریب اعتقاد داشته باشد

عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی در ادامه این نشست گفت: مرحوم واعظ زاده در دوران غربت نظریه تقریب مذاهب، شروع به فعالیت برای تقویت این نظریه کردند و سعی در ترویج در داخل و خارج از کشور داشتند. این موضوع اهمیت کار استاد را نشان می دهد.

دکتر عبدالحمید طالبی افزود: حضرت آیت الله خامنه ای نیز با شناخت کاملی که از استاد واعظ زاده خراسانی داشتند ایشان را به دبیر کلی مجمع تقریب مذاهب انتخاب نمودند. آیت الله واعظ زاده به تمام ابعاد تقریب اعتقاد داشتند و اندیشه ایشان متاثر از آیت الله بروجرودی بود.

وی مدعی شد: استاد در حفظ بیت المال بسیار کوشا و جدی بودند. همچنین بسیار ساده و معمولی زندگی می کردند به نحوی که شام ایشان تنها یک لیوان شیر با چند خرما یا چند عدد بیسکوبیت بود. بسیار سحرخیز بوده و در ابتدای صبح در دفتر کار خود حاضر بودند.

 وی درخصوص اعتقاد آیت الله واعظ زاده به مبحث تقریب به بیان جملاتی از ایشان پرداخت و گفت: مسلما تقریب مطلوبیت ذاتی دارد. تقریب مذاهب، مقدمه وحدت اسلامی است و وحدت اسلامی، یا به تعبیر قرآن «وحدت امت اسلام» یکی از ارکان اسلام است که اساس آن را رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بنا نهاده و در قرآن نیز تاکید شده است که مسلمانان یک امت اند، امتی در برابر امت ها و ملت های دیگرند.

وی ادامه داد: واقعیت این است که همه کسانی که مسلمانند، نماز می خوانند، روزه می گیرند و فقه و کلام دارند، در اصول با یکدیگر اختلاف ندارند و اختلافشان تنها در فروع است، یعنی مسائل منشعب از اصول اساسی، چه در بعد احکام و چه در بعد عقاید. توحید ذات پروردگار، نبوت و حتی خلافت اسلامی به این معنا که اسلام دارای حکومت است و سیاست از ارکان اسلام است و قهرا نیازمند متصدی هم هست، اینها از اصول مشترک اسلامی است و هیچ کس نمی تواند آنها را انکار کند. اما مثلا شیعه و سنی با این که در مصداق خلیفه اختلاف دارند، در این که اسلام خلافت و سیاست دارد و رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم هم پیغمبر بودند و هم رییس سیاسی مسلمان ها، اختلاف ندارند.

دکتر طالبی ابراز داشت: استاد اعتقاد داشتند که اگر کسی مصلح است و به دنبال اصلاح، باید به تقریب توجه کند و اختلافات باید در حوزه فقه متمرکز شود و باید به تمامی منابع توجه کرد.  

تحریر کتاب المعجم، یکی از اقدامات ویژه استاد واعظ زاده بود

مدیر گروه مطالعات قرانی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی درادامه درخصوص ملاحظات اخلاقی در مطالعات قرآنی استاد واعظ زاده گفت: کتاب نفیس «المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته» دایرةالمعارفی ۳۳ جلدی درباره‌ی لغات قرآن کریم است. این کتاب با زحمات چندین ساله‌ی مرحوم آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی و جمعی از همکاران ایشان تالیف شده و به زبان عربی نگاشته شده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسن مومن‌زاده افزود: ذهنیت نوشتن این کتاب از کنگره بزرگ شیخ طوسی در ذهن استاد شکل گرفت. ملاحظات اخلاقی مرحوم واعظ زاده و بینش و بصیرت بالای ایشان باعث شد که در هنگام تحریر کتاب المعجم کتابهای مهم و اصیلی به عنوان معیار و منبع انتخاب شوند.

وی متذکر شد: استاد اعتقاد و اهمیت ویژه ای به نصوص متقدمین بخصوص قرون چهار و پنج هجری قمری داشتند. ایشان در تالیف المعجم نه تنها با جدیت فراوان کار و تلاش می کردند بلکه تلاش ویژه ای برای تربیت شاگردانی نمونه که موجب تاثیرگذاری در آینده شوند انجام می دادند.

وی با بیان این جمله که نکته سنجی یکی از خصوصیات ویژه آیت الله واعظ زاده بود، عنوان داشت: راههای مختلفی برای درک معانی آیات قراآن کریم هست. از جمله این راه ها، توجه به شأن نزول آیات، تاریخ تفسیر و سیاق آیه است. سیاق به این معنی است که به عنوان مثال، در تفسیر آیاتی که به مقام و قدرت رسیدن حضرت یوسف اشاره دارد باید به سختی ها و مشکلاتی که آن حضرت قبل از آن داشته است هم توجه کرد تا بهتر معانی آیات را فهمید.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از راه های تفسیر آیات قرآن توجه به کلمات همان آیه است تا بهتر معنی و مفهموم آیه مشخص شود. استاد واعظ زاده به این روش های توجه ویژه داشتند.

برخورداری استاد واعظ زاده از شهامت و شجاعت علمی

مدیر گروه سادات و مفاخر اسلامی نیز یکی دیگر از سخنرانان نشست "بررسی سیره تربیتی و اخلاق پژوهشی استاد واعظ زاده خراسانی" بود. استاد غلامرضا جلالی درخصوص جنبه‌های تربیتی و پژوهشی اندیشه‌های تمدنی آیت الله واعظ زاده بیان داشت: علت اساسی انحرافات جامعه اسلامی، آموزه‌های غلط، غلو کنندگان، تندروان و جاهلان هستند. برای رویارویی با این افراد به یک شجاعت و شهامت علمی بالا نیاز است که آیت الله واعظ زاده از آن به خوبی برخوردار بود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات موجود این است که باید به نحو شایسته میان علوم اسلامی و علوم مدرن هماهنگی ایجاد کرد که باعث تفرق و پراکندگی نشود. پایه و اساس علوم اسلامی الهیات و توحید است اما علومی که امروزه در غرب مطرح می شود پایه ای غیرخدایی داشته و مبتنی بر طبیعت است. مرحوم واعظ زاده از این حیث نیز دارای هنر و مهارت بود.

استاد جلالی اظهار داشت: باتوجه به اینکه استاد به شرایط و حساسیت های زمانه خود واقف بود بصیرت بسیار بالای در امور کسب کرده و درمباحث از این بصیرت استفاده می کرد. ایشان آگاهی زیادی به جریانات زمانه و دوره خود داشته و با فرقه ها و گروه های مختلف فکری، آشنایی پیدا کرده بود.

وی با بیان این نکته که استاد واعظ زاده با بزرگانی چون آیت الله بروجرودی، علامه طباطبایی و علامه مطهری ارتباط داشت عنوان کرد: به همین دلیل در گفتگوها به نکات مثبت گرایش ها و تفکر دیگر توجه می کرد و آنها را در نظر می گرفت و از وارد شدن به بحث های چالشی و تفرقه افکن خودداری می نمود.

انتهای پیام/