از تبلیغات و نمایش کالاهای لوکس در رسانه ملی، ایجاد صفحات بچه پولدارها در اینستاگرام، استفاده از پلاک‌های رند اتومبیل‌های لوکس، کیف و کفش و کمربند چرم کروکودیل ایتالیایی، سیگارهایی با لایه‌ای از ورق طلا و... تا فخرفروشی عده‌ای در فلان آرامستان لوکس و حتی برگزاری جشن تکلیف لاکچری همه و همه بهانه‌ای است تا عده‌ای عطش فخرفروشی خود را به طریقی خاموش کنند.
انزوای اجتماعی نوکیسه‌ها
حسین ایمانی، جامعه‌شناس در این خصوص می‌گوید: وقتی گروهی از جامعه گرفتار خوی تجمل‌گرایی شود، درک آن‌ها به نازل‌ترین ادراک بشری از عالم سقوط می‌کند و این جامعه محکوم به واپس‌گرایی است، چراکه طبعِ ثروت و طبعِ پستِ پول‌پرستی با ذات توسعه و تلاش برای توسعه ناسازگار است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می‌افزاید: با اینکه پولدارهای نوکیسه جامعه ما به تجدد و مدرن بودن ظاهر خود وانمود می‌کنند، هیچ یک از کشورهای توسعه‌یافته غربی که خاستگاه «برند»های برتر جهانی هستند، تجمل‌گرایی و نمایش ثروت به این شکل در سبک زندگی‌شان دیده نمیشود؛ چرا که در کشورهای پیشرفته صنعتی به ندرت از بین مردم عادی کسی به چنین درجه بالایی از ثروت آن هم به‌طور ناگهانی می‌رسد، چون مالیات‌های سرسام‌آور به نسبت ثروت، احتمالِ عقد قراردادهای هنگفت در کارخانه‌های کذایی و «نوکیسه» شدن ناگهانی شهروندان غربی را با چند تلفن محال می‌کند و حتی اگر فرضاً هم این اتفاق بیفتد «نوکیسه تازه به دوران رسیده» به عنوان یک «تافته جدا بافته» نه تنها مورد تحسین و تمجید عموم شهروندان، دوستان و اطرافیان قرار نمی‌گیرد، بلکه به مرور به انزوای اجتماعی کشیده می‌شود. وی تصریح می‌کند: بیشتر افرادی که با تلاش و زحمت کار می‌کنند و به ثروت یا شهرتی می‌رسند، زندگی‌هایی ساده دارند، اما اگر عده‌ای از آن‌ها لاکچری هم باشند، فخرفروشی نمی‌کنند و برای مردم قابل پذیرش است، اما متأسفانه در شرایط فعلی جامعه، سبک زندگی اشرافی و فخرفروشی در سایه تبعیض‌ها در حال رشد است که این مسئله منجر به نارضایتی، ناامیدی و افسردگی دهک‌های متوسط و پایین اقتصادی جامعه شده و عده‌ای را به چشم و همچشمی سوق داده است.
از بین بردن عدالت و اعتماد اجتماعی
محمدرضا محبوب فر، آسیب‌شناس اجتماعی و استاد دانشگاه نیز زندگی‌های لاکچری و لوکس را ناشی از تسلط نظام سرمایه‌سالار و اشرافی در جوامع می‌داند و با اشاره به جوامعی که دچار فخرفروشی هستند، می‌افزاید: در این قبیل جوامع، پول بادآورده‌ای بین اصحاب قدرت و ثروت توزیع شده و هنگامی که این افراد کاری برای عرضه به جامعه نداشته باشند با تکیه بر این ثروت بادآورده متوسل به فخرفروشی خواهند شد که یکی از جنبه‌های فخرفروشی داشتن زندگی‌های لاکچری است.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: فخرفروشی و لوکس‌گرایی یکی از آفت‌های اساسی جوامع اسلامی محسوب می‌شود و آسیب‌های متعددی به جامعه می‌زند که مهم‌ترین آن‌ها از بین رفتن توازن اقتصادی و در پی آن فقر و بی‌عدالتی و همچنین از بین بردن اعتماد اجتماعی است که با ترویج سبک زندگی تجمل‌گرایی، رفتارهای نمایشی به اصطلاح لاکچری‌ها به جامعه وارد می‌شود و به لحاظ فرهنگی منجر به انحطاط اخلاقیات و به لحاظ سیاسی موجب نارضایتی مردم از مسئولان خواهد شد. به گفته وی در جوامعی که لوکس‌گرایی و فخرفروشی وجود دارد، وقتی قشر فقیر جامعه به طبقه بالاتر و مانور ثروت و قدرتی که می‌گذارند نگاه می‌کنند و متوجه می‌شوند این قشر فقط به دلیل پیوند با قدرت از توان اقتصادی بالایی برخوردار هستند، دچار از خود بی‌خودی فرهنگی شده و احساس اجبار و استیصال در زندگی می‌کنند که اعتراض این قشر فقیر و محروم جامعه در قالب انواع خشونت ابراز خواهد شد.
این جامعه‌شناس همچنین ترویج بی‌بندوباری، تنبلی، بی‌مسئولیتی و فاصله گرفتن از اخلاقیات، افسردگی و ناامیدی را از دیگر آسیب‌های اجتماعی فخرفروشی در جامعه می‌داند و ادامه می‌دهد: با به تصویر کشیدن شکاف طبقاتی در جامعه آمار خودکشی، خشونت‌های خانگی، خشونت‌های خیابانی، زورگیری، سرقت و حتی قتل افزایش می‌یابد که منجر به استیصال و ناامنی در جامعه شده و آسیب‌های اجتماعی متعددی را رقم خواهد زد.
فخرفروشانی که به روح و روان جامعه آسیب می‌زنند
محبوب فر در خصوص نقش رسانه در کاهش و یا افزایش فخرفروشی و لوکس‌گرایی در جامعه می‌گوید: اگر رسانه‌ها فقط به فکر کسب درآمد و تأمین هزینه‌ها از طریق انتشار و پخش آگهی‌ها باشند، قطعاً نسبت به آنچه تبلیغ می‌کنند احساس مسئولیت نمی‌کنند و با تبلیغ کالاهای لوکس موجب ترویج زندگی‌های اشرافی در جامعه خواهند شد.
وی می‌افزاید: در تعالیم دین مبین اسلام اشاره‌های متعددی به نهی از فخرفروشی و اشرافی‌گری و بارها از سوی مقام معظم رهبری به این مهم تأکید شده است اما متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد گسترش این رفتارها در جامعه بوده‌ایم که نشان می‌دهد در حوزه فرهنگ کم کاری شده و برخی افراد تازه به دوران رسیده که به قدرت و ثروت‌های بادآورده دست پیدا کرده‌اند با فخرفروشی‌ها و به اصطلاح خود زندگی‌های لاکچریشان به روح و روان جامعه آسیب می‌زنند.
چه باید کرد؟
دکتر ایمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران می‌گوید: اگر بخواهیم نابرابری‌های اجتماعی کاهش یابد دو راهکار پیش روی ماست؛ نخست راه حل‌های توسعه‌ای نظیر پرداخت یارانه را دنبال و دوم سیاست غربی‌ها و ژاپنی‌ها را در کشور اجرا کنیم و آن اینکه با دنبال کردن سیاست توسعه پایدار در کشور، مشارکت مردم در توسعه اقتصادی را افزایش دهیم تا به جای مصرف‌گرایی در جامعه، تولید افزایش پیدا کند. البته پرداخت یارانه به گروه‌های کم درآمد راهکار مناسبی نیست زیرا وقتی به گروه‌های کم درآمد اقتصادی کمک کنیم آن‌ها نیز به چرخه مصرف‌گرایی افزوده می‌شوند و در واقع نظام اجتماعی تغییری نخواهد کرد، چرا که نیازهای بشری نامحدود است و هنگامی که بازی مصرف در جامعه شروع شود پایان ندارد و این گروه هر روز نیازمند کمک‌های بیشتری خواهد شد؛ در حالی که توسعه پایدار موجب افزایش منابع می‌شود که می‌تواند در کنار مصرف بهینه، بسیار کارآمد باشد.
نظر شما