قدس آنلاین-گروه استان ها: استان اصفهان دارای ۳۵ دشت است اما افزایش چشمگیر برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که  ۲۷ دشت در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرند و هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها بمنظور تعادل بخشی به منابع آبی، ممنوع شد.

در  این استان پدیده فرونشست زمین و درز و شکاف های منتج از این پدیده در دشت های مهیار شمالی، مهیارجنوبی، کاشان، گلپایگان، برخواراصفهان، اردستان و فلاورجان به خوبی قابل مشاهده است.

استان اصفهان از سال‌های گذشته با پدیده کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی و فرونشست زمین مواجه شده و توسعه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در ۲۷ دشت آن ممنوع است.

در این رابطه بسیاری از مسئولان و کارشناسان خواستار ورود جدی نهادهایی مانند وزارت نیرو و سازمان زمین شناسی کشور به این موضوع بصورت یک مسئله ملی هستند.

اکوسیستم طبیعی فلات مرکزی ایران از سرچشمه زاینده رود تا تالاب گاوخونی به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی در حوزه های صنعت و کشاورزی و همچنین گسترش سکونتگاه ها، با بحرانی جدی مواجه شده که توان این منطقه را کاهش داده است.

وضعیت فعلی اصفهان

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه تناوب آب زاینده رود این شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران، معضل فرونشست زمین در این منطقه را تشدید کرده است به خبرنگاران می گوید: در زمان حاضر بستر زاینده رود خشک است و بیشتر چاه‌های اطراف و چاه‌های فلمن که تامین کننده بخشی از آب آشامیدنی اصفهان هستند خشک شده‌اند.

منصور شیشه فروش اظهارداشت: در همین راستا از محیط زیست کشور و وزارت نیرو خواستار پیشگیری و کنترل گردوغبار، آلودگی هوا و فرونشست زمین به ویژه در این استان اقدامات لازم را انجام دهند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد : احیای زاینده رود و تالاب گاوخونی به عنوان یک دغدغه مطرح است و ضرورت دارد وزارت نیرو و سازمان محیط زیست اجرای تسریع تامین آب انجام دهد.

کاهش آب سد زاینده رود

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد: در زمان حاضر حجم سد زاینده رود ۱۸۴ میلیون مترمکعب و ورودی آب به سد ۱۲ مترمکعب و خروجی از سد ۱۳ مترمکعب است.

وی خاطرنشان کرد: براساس گزارش‌ها از ابتدای ماه مهر سال جاری در استان به صورت میانگین ۷۴ میلی متر بارندگی داشتیم که نسبت به بلندمدت بیش از ۳۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

شیشه فروش گفت: در ۱۰ سال گذشته تاکنون ۷۵ درصد از مساحت استان اصفهان در معرض خشکسالی قرار داشته است که کم بارشی و عدم جابه جایی هوا شرایط خاصی را ایجاد کرده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان افزود: در زمستان سال جاری ۱۶۹ روستا با تانکر آبرسانی سیار شدند که نشان می‌دهد حوضه زاینده حوضه شکننده بوده و شاهد خشکسالی در استان هستیم.

خطرات را باید جدی گرفت

شیشه‌فروش با بیان اینکه همچنین باید نسبت به تشکیل قرارگاه دائمی برای ایجاد طرح‌های تعادل بخشی مصرف آب اقدام شود، اضافه کرد: در این قرارگاه‌ها باید کنترل برداشت آب از دشت‌های ممنوعه و نصب کنتورهای هوشمند در چاه‌های آب پیگیری و اجرا شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه سازمان جهاد کشاورزی اصفهان نیز برای مقابله با پدیده فرونشست زمین مکلف به توسعه روش‌های نوین آبیاری، ترویج کشت گلخانه‌ای و محصولات کم آب بَر و اختصاص تسهیلات کم بهره به کشاورزان در این زمینه شده است، خاطرنشان کرد: روش‌های نوین آبیاری تا کنون در حدود ۱۲۰ هزار هکتار از اراضی استان اجرا شده است.

وی با اشاره به اینکه سازمان زمین‌شناسی نیز باید نسبت به تکمیل مطالعات خود درباره پدیده فرونشست در اصفهان اقدام کند، افزود: سازمان نقشه برداری کشور نیز باید برای تعیین نرخ فرونشست زمین اقدام کند.

شیشه‌فروش با بیان اینکه اداره کل راه و شهرسازی نیز موظف به تشکیل کارگروهی برای ارزیابی ساختمان‌ها و تاسیسات مختلف در مناطق پُرخطر فرونشست زمین شد، تصریح کرد: این اداره کل باید نسبت به تدوین شیوه‌نامه‌ای برای ایمن کردن ساختمان‌ها و تاسیسات در مقابل این پدیده و احداث سازه‌های مقاوم در برابر آن اقدام کند.

وی ادامه داد: نظام مهندسی ساختمانی نیز در این رابطه باید الگوهای ساختمان سازی را متناسب با پدیده فرونشست در مناطق مختلف استان اصفهان طراحی کند.

سوء تغذیه چاه های آب

با توجه به خشکسالی منطقه اصفهان، وقوع فرونشست زمین امری اجتناب ناپذیر است و باید پیش از وقوع آن در شهر اصفهان، مطالعات پایه ای در این خصوص انجام شود و دو موضوع سطح آب های زیرزمینی و مباحث زمین شناسی بیشتردر این مطالعات مد نظر قرار گیرد. مهم ترین دلایل نگرانی و ضرورت توجه به فرونشست زمین در شهر اصفهان، کاهش سطح آب های زیرزمینی و بارگذاری های ساختمانی در نقاط مختلف شهر است.

از طرفی، جاری نبودن زاینده رود و تغذیه نشدن چشمه های زیرزمینی، موضوع فرونشست زمین را تشدید کرده است. همچنین با در نظر گرفتن این نکته که بسیاری از تاسیسات شهری زیرزمینی چون مترو و شبکه فاضلاب شهری در حال اجراست، هرگونه تغییر و جابه جایی ناشی از فرونشست زمین می تواند درعملکرد آنها مشکل ساز باشد. متاسفانه در سال های اخیر در برخی از مناطق اصفهان از جمله در شمال این شهر شکاف هایی مشاهده شده که احتمال ارتباط آنها با پدیده فرونشست زمین وجود دارد.