به گزارش قدس آنلاین و به نقل از ایسنا باید در اندوه آشپزی که بخاطر تعطیلی تالارها نزدیک یک سال است بیکار شده شریک شویم، باید به تک تک لحظاتی که زنان یا مردان سرپرست خانوار در این ۹ ماه نتوانستند از پس اجاره خانه یا اولین نیازهای معیشتی‌هایشان برآیند فکر کنیم.
«بیکاری» صرفا از دست رفتن درآمد افراد نیست و آنچه در مساله بیکاری تشدید می‌شود و اهمیت مهم‌تری هم دارد، پیامدهای اجتماعی آن است. چرخ دنده‌های اقتصاد به یکدیگر وصل هستند و نمی‌توانیم آن‌ها را منفصل از یکدیگر ببینیم و برای هر کدام، مستقل از دیگری تصمیم گیری کنیم.
مثلا بگوییم این گروه شغلی می‌تواند فعال باشد اما آن گروه دیگر نه. با تعطیلی صنف مادری مانند تالارهای پذیرایی، بسیاری از مشاغل دیگر مانند خیاطی، لباس فروشی، کرایه ظروف، آتلیه‌های عکاسی و فیلمبرداری و ... هم کم رونق و ورشکسته شدند؛ با تعطیلی استخرها، غریق نجات‌ها و ماساژورها و سایر گروه‌های وابسته بیکار شدند؛ تولیدی‌ها با تعطیلی بازارها از کار افتادند و این چرخه بیکاری در هر لحظه تشدید شد.
رییس اتاق اصناف مشهد می‌گوید میزان آمار اشتغال به ازای هر پروانه کسب براساس آمار رسمی ۲.۳ نفر در نظر گرفته می‌شود؛ ممکن است یک کسب و کار یک نفر پرسنل یا ۲۵۰ نفر پرسنل داشته باشد اما میانگین، براساس آمار رسمی ۲.۳ است.
او تاکید می‌کند: باید توجه داشت در کسب و کارها، بسیاری از افراد به صورت پاره وقت یا غیررسمی فعالیت می‌کنند که بیمه ندارند و در آمار رسمی در نظر گرفته نمی‌شوند؛ بنابراین اشتغال به ازای هر پروانه را ۳.۵ نفر در نظر می‌گیریم. چون بخش مهمی از کارگران و پرسنل مغازه‌ها بیمه نیستند، سامانه‌ای هم وجود ندارد تا دقیق بتوانیم بگوییم چه تعداد از افردا بیکار شده‌اند.
محمود بنانژاد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به عبارتی با ضرب کردن ۳.۵ در ۸۰۳۵ پروانه‌ای که طی ۹ ماهه ابتدایی سال جاری در ۹۶ اتحادیه‌ی زیر نظر اتاق اصناف مشهد باطل شده‌اند، اشتغال بیش از ۲۸ هزار نفر از دست رفته است.
وی ادامه داد: بیشترین تعداد ابطال پروانه‌ها با تعداد ۲۷۹۸، ۱۴۳۶ و ۱۱۸۰ به ترتیب متعلق به اتحادیه‌های برنج فروشان و عمده فروشان مواد غذایی، فروشندگان پوشاک و خرده فروشان میوه و تره بار بوده است، این درحالیست که تعداد کل ابطال پروانه‌ها در سال گذشته ۷۸۵۸ مورد بوده و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال جاری تعداد ابطال پروانه‌ها به حدود ۱۰ هزار عدد برسد.
رئیس اتاق اصناف مشهد تاکید می‌کند که امسال حدود ۲۲۰۰ ابطال پروانه بیشتر نسبت به سال گذشته خواهیم داشت.
بنانژاد اصناف مشهد از نظر کرونا را به چهار دسته تقسیم‌بندی می‌کند و می‌گوید: دسته اول گروهی مانند تالارهای پذیرایی و مراکز بازی هستند که در دوران کرونا تا پیش از بازگشایی‌های اخیر مناطق آبی و دستورالعمل‌های ماه اخیر کاملا تعطیل بودند. صنوف دوم آن‌هایی که تعطیلی‌های مقطعی و یا رکود شدید مانند رستوران‌ها داشتند را شامل می‌شود. گروه سوم اصنافی‌اند که مراجعه مردم به آن‌ها کمتر شد و مثلا مردم به خریدهای اینترنتی رو آوردند؛ مغازه‌هایی مانند کیف و کفش، پوشاک و ... در این دسته قرار می‌گیرند. رده چهارم هم کسبه‌ای هستند که در این مدت کاملا فعالیت کردند مانند گروه‌هایی مثل نانوایان، قصابی‌ها و میوه‌فروش‌ها.
وجود ۵۰۰ مجتمع و پاساژ تجاری در مشهد
بنانژاد با بیان این که نزدیک به ۵۰۰ مجتمع و پاساژ در مشهد وجود دارد، عنوان می‌کند: از پاساژهای کوچک که ۱۰ مغازه دارند تا مجتمع‌های بزرگ که حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ فروشگاه دارند در این آمار دیده شده اند. اغلب این پاساژها و مجتمع‌ها واقعا خالی هستند و در زمان‌های اوج و پیک مانند شب عید، پنج شنبه‌ها یا زمان‌های دیگر که همیشه مجتمع‌ها شلوغ بودند، این روزها هیچ خبری نیست و به شدت با کاهش مشتری مواجه شده اند. با تعطیلی مدارس کیف فروشی‌ها در حد صفر شدند، هم در حوزه تولید و هم فروش و سایر بخش‌ها.
او تاکید می‌کند که بعضی اصناف مثل تالارها و باغ تالارها بعنوان «صنف مادر» هستند. زمانی که مجلسی در این تالارها برگزار می‌شود، چندین شغل دیگر هم مانند آتلیه‌ها، خیاطی‌ها، میوه فروشی‌ها و قنادی‌ها فعال می‌شوند و زمانی که مراسمی اعم از عزا و عروسی برگزار نشود، این مشاغل وابسته با تالار هم با رکود مواجه می‌شوند. خیاطی‌ای که در گذشته ۳۰ کت شلوار در ماه سفارش می‌گرفت، اکنون ۱۰ سفارش هم نمی‌گیرد. همچنین چون مراسمی نیست، خریدهای مردم هم محدودتر می‌شود. بنابراین صنوف گروه دوم و سوم بین ۷۰ و ۳۰ درصد آسیب دیدند.
رییس اتاق اصناف مشهد تعداد تالارهای شهر مشهد را حدود ۱۸۰ مورد اعلام و بیان کرد: در تالارهای پذیرایی تعداد پرسنل تا ۵۰ نفر هم می‌رسد. اما در این روزها نهایتا دو نگهبان برای حفاظت از مجموعه‌ها وجود دارند و سایرین بیکار شده‌اند. به طور میانگین برای هر تالار و باغ تالار تعداد ۱۵ نفر پرسنل در نظر گرفته می‌شود و حالا حساب کنید که با آن تعداد تالار، چند هزار نفر در این گروه بیکار شده‌اند. در رستوران و فست فودها هم چون باید با ظرفیت محدودتری مانند ۵۰ یا ۳۰ درصدی فعالیت می‌کردند، تعداد پرسنل‌شان نیز به همین میزان باید کاهش پیدا می‌کرد.
بنانژاد با اشاره به واحدهای فروشگاهی در مجتمع‌ها اظهار کرد: در حوزه پوشاک جمع‌آوری‌های بسیار زیادی در مجتمع‌ها داشتیم که به دلیل ناتوانی در پرداخت اجاره و هزینه‌ها مجبور به ابطال پروانه شدند، اکثر مجتمع‌های سطح شهر هم در حوزه پوشاک، کیف و کفش فعال هستند.
بیشترین آسیب اقتصادی مربوط به کسبه اطراف حرم است
وی با اشاره به اینکه بازارهای محلی نسبت به مجتمع‌ها آسیب کمتری دیدند، بیان کرد: بازارهای عمومی مثل اطراف حرم، مناطق گردشگری مانند سپاد و طرقبه-شاندیز که عمدتا وابسته به حضور گردشگر و زائر بودند بیشتر متضرر شدند، اغلب مجتمع‌های ما مانند بازار رضا، الماس، وصال و ... بواسطه حضور زائر ایجاد شده اند و افراد ساکن مشهد و مجاور، کمتر از این مراکز خرید می‌کنند، بنابراین به دلیل شیوع کرونا و کاهش زائر و مسافر، درآمدهایشان به شدت کاهش پیدا کرد و مجبور به جمع‌آوری مغازه‌ها شدند. بیشترین آسیب اقتصادی مربوط به منطقه ثامن یعنی اطراف حرم مطهر رضوی و بعضی از مجتمع‌های بزرگ بوده است.
وی با بیان این که تنها یک وجه بیکاری، مساله اقتصادی است و زمانی که بیکاری اتفاق می‌افتد، بسیاری از مشکلات فرهنگی، اجتماعی و حتی امنیتی را نیز با خود به همراه می‌آورد، گفت: بیکاری آسیب‌های شدیدی برای خانواده‌ها دارد و تاثیرات روانی شدیدی را به فرد بیکار یا اطرافیانش منتقل می‌کند، مانند همان خودسوزی که در این منطقه اتفاق افتاد، البته ربطی به کرونا نداشت اما مربوط به مشکلات مالی فرد بود.
بعضی سرقت‌ها نشان می‌دهد که سارق صرفا گرسنه بوده است
رئیس اتاق اصناف مشهد ادامه داد: نمونه دیگر دزدی‌هایی است که گزارش می‌شود و دزدی‌ها غیرحرفه‌ای شده است؛ بعنوان مثال جایی مورد سرقت قرار گرفته و فقط یخچال و فریزر محل خالی شده، این نشان می‌دهد که فرد گرسنه بوده است. این که ما همیشه از دولت تقاضا می‌کنیم تا در زمینه اصناف همراهی کند به دلیل همین مشکلات ناشی از بیکار شدن است؛ باید تا جایی که می‌توانیم از بنگاه‌های اقتصادی حمایت کنیم.
بنانژاد با اشاره به اینکه متاسفانه دولت تنها به ارائه تسهیلاتی مانند وام با سود ۱۲ درصد اکتفا کرد که از سوی کسبه هم استقبال نشد، بیان کرد: برای دریافت این وامها شرایط سختگیرانه‌ای گذاشته بودند و سپس هم مساله سود آن باعث عدم استقبال اصناف شد. زمانی که واحدهای اقتصادی هنوز تعطیل هستند و کرونا وجود دارد، بر فرض این که تالار پذیرایی ۱۶ میلیون تومان هم دریافت کند، اقساط این وام را چگونه پرداخت کند.
افزایش صدور پروانه در سال جاری را به معنی رونق اقتصادی تلقی نکنیم
رئیس اتاق اصناف مشهد درباره دلیل افزایش صدور پروانه مغازه‌ها در سال جاری خاطرنشان کرد: در مقاطعی از سال جاری عنوان شد که برای صدور پروانه نیازی به استعلام مالیاتی نیست و همین امر باعث شد کسانی که در سال‌های گذشته مشکل مالیاتی داشتند و نتوانسته بودند پروانه کسب بگیرند، امسال اقدام کنند. بنابراین صدور پروانه در سال جاری افزایش داشت اما نباید این افزایش صدور پروانه‌ها به معنای افزایش رونق کسب و کارها تعبیر شود. در سال گذشته ۱۶۱۵۹ پروانه صادر شده بود که امسال تاکنون ۲۴۲۳۷ پروانه صادر شده است.
با پول دو کامیون کالا، الان یک وانت جنس نهایتا می‌توان خرید
اما سید حسین شرف‌زاده، رییس اتحادیه برنج فروشان و مواد غذایی مشهد که رکورددار ابطال پروانه در سال جاری بوده اند، درباره مشکلات اعضا این اتحادیه و ابطال پروانه‌ها به ایسنا گفت: مغازه‌های ما اگرچه به ظاهر تعطیل نشد اما در باطن صدمه شدیدی خورد. تعطیلی تالارها، هتل‌ها، محدود شدن مهمانی‌ها و ... رکود شدیدی را برای ما ایجاد کرد. برنج فروشان، عمده فروش‌ها، لبنیات سنتی و صنعتی و سوپرمارکت‌ها زیر نظر این اتحادیه هستند. همچنین دو عامل افزایش شدید قیمت کالاها و گسترش بی‌رویه فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز بر تعطیلی فروشگاه‌ها و ابطال پروانه‌ها در اتحادیه ما خیلی موثر بود.
وی ادامه داد: کاسبی که قبلا می‌توانسته دو کامیون جنس خریداری کند، امروز با همان پول نهایتا یک وانت می‌تواند کالا تهیه نماید؛ این افزایش قیمت باعث افت سرمایه کسبه شد. تا روزهای اخیر هم که کالاهای اساسی را فقط به فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌دادند و خرده‌فروش‌ها از این ماجرا خیلی متضرر شدند. با گسترش این فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای، خواروبار فروشی‌ها و سوپرمارکت‌ها از گردونه فعالیت‌شان خارج شدند. فروشگاه‌های بزرگ چرخه کار را به هم می‌ریزند و به بازار صدمه می‌زند.
شرف‌زاده خاطرنشان کرد: طی این یک سال هیچگونه حمایتی در هیچ زمینهای از ما نشده و اگر میانگین اشتغال در هر واحد صنفی را سه نفر در نظر بگیریم، حساب کنید که با آن تعداد ابطال پروانه، چند نفر بیکار شدند. با ادامه این روند فعلی هم در آینده‌ای نه چندان دور، تعداد قابل توجه دیگری نیز مجبور به جمع‌آوری خواهند شد.
شهر مشهد به دلیل وجود حرم مطهر رضوی همیشه میزبان مسافران و زائران بسیاری بوده؛ بر همین اساس از گذشته تا امروز بازارهای متعددی در شهر بواسطه حضور حجم بالای گردشگر تاسیس شده است، از بازارهای تاریخی مانند بازار رضا، تا مجتمع‌های تجاری که در سال‌های اخیر در گوشه‌گوشه شهر بنا شده‌اند.
کاهش ناگهانی و شدید مسافران به دلیل کرونا، اقتصاد مشهد را قفل کرد. از تعطیلی برنج‌فروشان که بخاطر ورشکستگی رستوران‌های مناطق تفریحی حاشیه شهر مثل طرقبه و شاندیز مجبور به ابطال پروانه شدند تا لباس‌فروشی‌هایی که در رتبه دوم تعطیلی مغازه‌ها قرار گرفته‌اند.
با تعطیلی مجدد قطعا صنف پوشاک با خاک یکسان می‌شود
جواد مفیدی، رییس اتحادیه پوشاک مشهد درباره این تعطیلی‌ها به ایسنا می‌گوید: حدود سه هفته‌ای است که بازار مقداری تکان خورده ولی کرونا شدیدترین آسیب را به صنف ما وارد کرد. مغازه‌ها در زمان اوج فعالیت‌شان یعنی اسفندماه تعطیل شدند و در صنف پوشاک، اگر نگوییم اسفندماه به معنای کل سال است اما می‌توان گفت که فروش اسفند یعنی شش ماه از سال و بدین ترتیب بازار شب عید پوشاک از بین رفت، قبلا آمار ۳۳ میلیونی زائرین در سال را داشتیم اما با شیوع کرونا این آمار به سه میلیون نفر هم نرسید و بعد از این مغازه‌های منطقه ثامن و اطراف حرم امام رضا(ع) بیشترین آسیب را دیدند چرا که این دوستان‌مان بجز زائر مشتری دیگری ندارند.
وی متذکر شد: شغل پوشاک شغل قدرتمندی نیست؛ ما افزایش سرمایه نداریم که خواب جنس باعث افزایش قیمت آن شود، در برخی شغل‌ها اگر کالاهایشان فروش نرود، قیمت‌هایش به مرور زمان افزایش می‌یابد اما در حوزه پوشاک بحث مد روز، فصل، رنگ و ... مطرح است. اکنون که تهیه جنس هم برای مغازه‌داران مشکل شده چرا که در بعضی اجناس تا دو-سه برابر نسبت به پارسال افزایش قیمت داشته‌ایم.
مفیدی با اشاره به بازگشایی اصناف اظهار کرد: چنانچه مجددا کرونا اوج بگیرد و بخواهد در اسفندماه تعطیلی اتفاق بی‌افتد، قطعا صنف ما با خاک یکسان می‌شود.
در ادامه این گزارش پای درد دل کسبه‌ای نشستیم که ضررهای‌شان میلیاردی‌ست؛ تعدادشان کم نیست و مدام از رنج همکاران‌شان گفتند.
ضررهای میلیاردی اصناف / تعدیل نیرو اجباری
مدیر یک مجموعه پذیرایی و اقامتی در مشهد نیز درباره میزان ضرر این مجموعه در دوران کرونا و تعطیلی‌ها به خبرنگار ما گفت: فقط ماهی یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان حقوق پرسنل ما است، همین حقوق دادن‌ها را حساب کنید و ببینید چقدر ضرر کردیم.
ناصر عابدین‌زاده افزود: زمانی که تعطیلی‌ها اتفاق افتاد، بسیاری از جنس‌های ما که غذایی بود و تاریخ انقضا داشت، معدوم شدند که هزینه سنگینی را متحمل شدیم، بعضی حقوق‌هایی را که نمی‌توانستیم بدهیم، با ارائه ارزاقی مانند حبوبات، برنج، روغن و ... جبران می‌کردیم.
مدیر یکی از باغ تالارهای شهر مشهد هم در گفت‌وگو با ایسنا از وضعیت این روزهایش می‌گوید: از اسفندماه سال گذشته تعطیل شدیم و ۴۰ نیروی ثابت داشتیم که الان فقط دو نفر نگهبان در مجموعه وجود دارند. در ابتدای تعطیلی‌ها مجبور شدیم یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از بیعانه‌های مردم را بازگردانیم. بسیاری از همکاران‌مان نتوانستند از عهده این کار بر بیایند و تعطیل کردند.
مهران سابقی‌فر ادامه داد: هر باغ تالار پذیرایی باید حداقل ۳۰ نفر نیرو داشته باشد تا چرخش بچرخد. مشهد و طرقبه و شاندیز در کنار هم بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ تالار و باغ تالار دارد. به طور میانگین ببینید چه حجم از نیرویی در این مدت بیکار شده است. برخی مسئولین می‌گویند که این افراد به شغل دیگری مشغول می‌شوند، در صورتی که اینطور نیست؛ هنر آشپز، آشپزی است؛ هنر نیروی تشریفات و خدمات همین است. تمام ما هم که با هم تعطیل شدیم، این افراد در کجا می‌خواستند مشغول به کار شوند.
وی متذکر شد: بخشی از درد همکاران ما بجز مسائل اقتصادی، همین تبعیض و اجحافی است که در این موضوع صورت گرفته. خیلی مراکز امروزه فعالیت می‌کنند اما ما تعطیل هستیم و کاری که مربوط به تخصص ما است هم در جای دیگر انجام می‌شود. بازگشایی‌های فعلی هم تاثیری برای ما ندارد چراکه با وجود محدودیت تردد از ساعت ۲۱ شب عملا تعطیل هستیم و کسی مراسمش را پنج عصر برگزار نمی‌کند.
سابقی‌فر خاطرنشان کرد: لغو پروانه‌های حوزه ما آنقدر زیاد است که کم کم داریم به این نتیجه می‌رسیم اتحادیه تالارهای پذیرایی باید منحل شده و با اتحادیه رستوران‌ها تلفیق شویم.
مراکز تفریحی و گردشگری مشهد هم از آسیب‌های ناشی از کرونا در امان نماندند، مالک یکی از پارک‌های آبی شهر مشهد در گفت‌وگو با ایسنا گفت: فکر می‌کنم کرونا ضربه‌ای به اقتصاد مجموعه زد که شاید پنج سال طول بکشد دوباره روی پای خود بایستیم و بتوانیم حداقل هزینه‌هایمان را جبران کنیم، حدودا ۱۲۰ استخر و ۳ هزار نیرو در این استخرها فعالیت می‌کنند که با این تعطیلی‌ها بیکار شدند.
ماهیانه ۳۴۰ میلیون تومان ضرر کردیم
محمد علیزاده افزود: تقریبا درآمد اقتصادی مجموعه ما در سال ۹۹ به صفر رسیده و فرقی ندارد که فعالیت خود را از سال ۱۴۰۰ شروع کنیم یا مهر ۹۹، از برخی همکاران شنیدم که می‌خواهند زمینهای استخرهای خود را که قیمت آن‌ها شدیدا افزایش پیدا کرده، بفروشند که این اصلا خوب نیست. به نظر من حفظ مشاغلی که قبل از کرونا وجود داشته، خیلی مهمتر از ایجاد مشاغل جدید در این اوضاع است.
وی افزود: شنا جز ورزش‌های مادر است اما در این مدت یک اردوی تمرینی یا مسابقه هم برگزار نشده درحالیکه شاهد برگزار لیگ‌ها و مسابقات ورزشی مثل کشتی و فوتبال هستیم. معتقدم مظلوم‌ترین شغل در زمان همه‌گیری بیماری کرونا، مجموعه‌های آبی و استخرها بود که حتی یک دقیقه هم اجازه بازگشایی به ما ندادند.
علیزاده با بیان این که اگر اجازه می‌دادند می‌توانستیم حتی با ۳۰ درصد ظرفیت کارمان را شروع کنیم تا نه تنها نشاط و شادابی را به استان برگردانیم بلکه نیروهای خودمان را هم حفظ کنیم، اظهار کرد: از همه مهمتر اشتغال ۳ هزار نفری را که در این حوزه فعالیت می‌کردند مدیریت می‌کردیم. از ۶۳۰ نفر پرنسلی که ما داشتیم تنها یک درصد بین ۳۰ تا ۴۰ سال هستند و سایر نیروها همگی زیر ۳۰ سال دارند.
وی با بیان اینکه در این ایام ماهیانه حدود ۳۴۰ میلیون تومان متضرر شدیم، افزود: در طی این یک سال هر ماه چنین رقمی را خرج نگهداری مجموعه کرده‌ایم. ما نمی‌توانیم درب مجموعه را ببندیم و هر زمان باز شد بیاییم فعالیت کنیم. تاسیسات و برخی از وسایل ما مدام باید فعالیت کنند تا از کار نیوفتند.
علیزاده با اشاره به استقبال سرد مردم از بازگشایی مجدد استخرها عنوان کرد: چند روزی‌ست که مجموعه‌مان را باز کردیم اما اشتباه کردیم، چرا که روزانه تنها ۲۵ تا ۳۰ نفر مراجعه کننده داریم. سایر پارک‌های آبی به تعطیل بودن‌شان ادامه دادند و تنها پارک آبی که باز کرده ما هستیم.
به هر حوزه و صنفی که می‌نگریم، هزاران نفر بیکار شده‌اند. زندگی‌هایی بسیاری با مشکل مواجه شده و حال که یک سال از آغاز شیوع کرونا در کشور می‌گذرد، نیازمند برنامه جامعی برای مبارزه با کرونا هستیم تا هم اصناف از نفس نیافتند هم نگرانی‌ها بابت شیوع بیشتر کرونا از بین رود.
ستاد ملی مقابله با کرونا و بخش‌های استانی باید طرحی نو در اندازند تا هم چرخ زندگی‌ها بچرخد و هم مبارزه با کرونا به صورت مطلوب‌تری اجرا شود، نه فقط اجرای یک سیکل معیوب.
نظر شما