قدس آنلاین: ساده ترین شکل اهمال کاری، تعلل ورزیدن و یا به تاخیر انداختن کارهای مهم و ضروری است و اینکه ترجیح بدهیم کارهایی را که لذت انجام آن برایمان بیشتر است و یا رنج انجام آن کمتر است را در اولویت قرار دهیم. اهمال کاری یک نقطه ضعف عمومی قلمداد می شود و کم و بیش بر ذهن اکثر افراد مستولی و تاثیر گذار است.

زیگموند فروید، روان شناس و بنیانگذار علم روانکاوی، ریشه های اهمال کاری را در نظریه اصالت لذت   (pleasure principle)می داند.اصالت لذت به این معناست که به جای این که به اثرات بلند مدت تصمیم ها و رفتارهای خود فکر کنیم، به صورت کاملاً غریزی ترجیح می دهیم رفتارهای لذت آفرین و  لذت بخش را انجام داده و از رفتار های رنج آور پرهیز کرده و دوری کنیم. 

متاسفانه ما انسان ها در پیش بینی و تخمین زدن آینده، خطاهای فاحشی داریم و نمی توانیم به درستی حدس بزنیم که وقتی با پیروزی از نظریه اصالت لذت، کارهای امروز را به فردا می اندازیم، فردا چه برداشت و یا چه احساسی را تجربه خواهیم کرد.

شاید اگر می توانستیم تلخی و سختی احساس فردا را به درستی پیش بینی کنیم، کارها را در زمان مناسب و به شیوه دقیق تری انجام می دادیم و به سمت و سوی اهمال کاری نمی رفتیم.

اهمال کاری به عنوان یکی از روز آمد ترین معضلات مدیریتی، تبعات منفی زیادی دارد. از جمله می توان به استرس، اضطراب، احساس گناه، سرزنش خود، کاهش سلامت، کاهش بهره وری، شکل دادن و ایجاد بحران و در مواردی به دلیل نداشتن آگاهی یا دانش مربوطه، گسترش و هدایت بحران و... اشاره کرد. اهمال کاری از بدو شکل گیری زندگی همراه انسان بوده است. این معضل و به تعبیر بهتر، رفتار ناشایست و قابل تصور به مخاطره آمیز بودنش، هر چند که سابقه باستانی دارد، ولی به دلیل شهر نشینی و گسترش ارتباطات و شیوه های مراودات امروزی، رفته رفته و کم کم  تبدیل به مسئله جوهری دوران مدرن شده است.

اهمال کاری که شاخص تربن نمونه آن را در جمله" بماند برای فردا" شنیده ایم، ممکن است در ظاهر کم ضرر به نطر برسد ولی به نحو شگفت آوری پر هزینه است.

فردی را تصور کنید که در زمان لازم برای چک آپ  یا معاینه دندان های خود به دندانپزشک مراجعه نمی کند، اما چندی بعد ممکن است پول بسیار زیادی را برای تعمیر و یا روکش دندان پرداخت کند. همه ساله در ایالات متحده آمریکا، میلیون ها آمریکایی که دچار اهمال کاری می شوند و فرم مالیاتی خود را به موقع و سر وقت تکمیل و ثبت نمی کنند، مجبور می شوند صدها میلیون دلار خسارت پرداخت نمایند؛ موضوعی که چند سالی است در نظام اقتصادی ایران نیز به چشم می خورد و نوید از سوء مدیریت، عدم آموزش و نداشتن یا ضعف در فرهنگ سازمانی، شهروندی و مالیاتی را می دهد. بنا بر آمار منتشر شده و به گفته اکثر پزشکان و جراحان چشم، هفتاد درصد بیماران مبتلا به آب سیاه، چون قطره های خود را به صورت مرتب استفاده نمی کنند، در معرض خطر نابینایی قرار می گیرند. افرادی که به دلیل اهمال کاری، در هیچ گونه طرح مستمری بازنشستگی ثبت نام نکرده اند، وقتی به دوران از کار افتادگی می رسند، نمی توانند از مزایای بازنشستگی بهره مند شده و استفاده کنند. در نتیجه رنج زیادی را باید تحمل نمایند.

اهمال کاری بر کسب و کار و حکومت ها نیز هزینه های هنگفتی را تحمیل می کند. درست مانند اهمال کاری مدیران جنرال موتورز در سال 2018 برای تصمیم گیری های دشوار و لازم در تغییر خط مشی شرکت، که منجر به ورشکستگی  این شرکت شد.

کسانی که عامدانه و با تفکر قبلی، کارهای خود را به تعویق می اندازند و در ته ذهن و اندیشه شان این ایده متبلور است که"خوش باش و از زندگی لذت ببر، چون فردا زنده نیستی". در واقع این گروه از انسان ها دچار اهمال کاری نمی شوند، چون آگاهانه از تعویق انداختن کارهایشان لذت می برند و آسیب های جدی آن را به جان می خرند.

به تاخیر انداختن آگاهانه کار جهت دست پیدا کردن، نیل و رسیدن به بالاترین سطح بهره وری،اهمال کاری به حساب نمی آید.

جوهره اهمال کاری در این است که کاری را که لازم می دانید انجام دهید، انجام ندهید. زیرا در لحظه تکلیفی ناخوشایند به نظر می رسد ولی وقتی از کار خود خوشنود نیستید و بدانید که این تاخیر به شما لطمه خواهد زد، در نتیجه دچار رنج خواهید شد و چه بسا این رنج زود رس و حین انجام کار و اجرای برنامه های شغلی باشد که در نتیجه آن می توان بالاترین و در اصل، خطرناک ترین حالات روحی و روانی و عملکرد نامطلوب رفتاری را برای نیروی انسانی تصور نمود. اهمال کاری، این که بگوئیم بماند برای فردا، در کلام بزرگان و ائمه معصومین(ع) نیز به چشم می خورد، همانطور که از کلام  حضرت علی(ع) بر آمده، بهترین تفریح برای انسان، کار است و در کلامی دیگر از ایشان، در اهمیت کار، به پیروان خویش تاکید ورزیده اند :  «کار امروز را به فردا میفکن و آن را همان روز به انجام برسان».

اهمال کاری معمولاً ترکیبی از ضعف و جاه طلبی و تعارض های درونی افراد است. در واقع فرد خود را در قالب یک خویشتن واحد و متحد درک نمی کند، بلکه درون خود، موجودات و از دیدگاه رفتار سازمانی و فردی، حالاتی متفاوتی را می بیند که در حال کشمکش و رقابت و چانه زنی برای کسب کنترل شرایط هستند.

در لحظه های تصمیم گیری مهم، ذهن را می شود به یک پارلمان، یا یک اتاق رایزنی، تشبیه کرد. در این تعبیر، فراکسیون های مختلف مشغول نزاع هستند، منافع کوتاه مدت و دراز مدت همدیگر را لعن و نفرین می کنند. بعضی پیشنهاد ها، فقط برای تحت الشعاع قرار دادن پیشنهادات دیگر و خریدن زمان پیش کشیده می شود. در نهایت ممکن است جلسه به آشوب کشیده شود و به بیراهه برود، در نتیجه غلط ترین تصمیمات، که همان اهمال کاری است اتخاذ می شود.

تصور کنید در یک آزمایش از افراد  خواسته می شود یک فیلم را برای تماشا در همان شب و یک فیلم دیگری را برای تماشا در هفته بعد انتخاب کنند. جای تعجب ندارد که اکثریت، برای فیلمی که می خواهند فوراً تماشا کنند یک کمدی سطح پایین و یا یک فیلم پر فروش روز را انتخاب می کنند، اما برای تماشای فیلم در آینده، تعداد بیشتری فیلم های جدی و مهم را انتخاب خواهند کرد.

بر اساس آنچه نوشته شد، و درسی که از این مثال گرفته می شود، آدم ها ذاتاً کوته بین یا سطحی نیستند، بلکه در ظرف زمان ترجیح، نگاه و تصمیم افراد تغییر می کند. در اینجا ما مایل هستیم عملکرد خویش را مرور کنیم، ما می خواهیم وقت کافی برای تهیه گزارشمان صرف کنیم تا کیفیت آن خوب بشود. ما می دانیم که باید پولی برای بازنشستگی کنار بگذاریم. اما وقتی آینده دراز مدت به حال کوتاه مدت تبدیل می شود، امیال و رفتارمان تغییر می کند.

چرا این اتفاق می افتد؟

چون  انسان ها میل دارند مسایل را خوشبینانه در نظر بگیرند. این نوع نگاه به مسایل، نگاه مثبت اندیشی و دارای نتایج قابل قبول و مثمر ثمری نیز می تواند باشد اما افراد معمولاً در طول زمان ، مشکلات انجام یک کار و یا یک تکلیف را دست کم می گیرند و توان ارزیابی دقیق از کارهای مشابه که در گذشته انجام داده اند را ندارند و همیشه سناریوهای بی مشکل که اتفاقات غیر مترقبه در آن نقش ندارند را در نظر می گیرند، با این تفسیر، به خود اجازه می دهند که این کار آسان و بی دردسر را به زمان دیگری موکول کنند. در عمل وقتی به دقیقه نود می رسند ، ناگهان اتومبیلشان خراب می شود و باید به تعمیرگاه مراجعه کنند. در همین زمان یک سفر ناگهانی پیش می آید  و یکی از اعضای خانواده هم مریض می شود. همه اینها مسائلی هستند که انتظار وقوع آن در زندگی روزمره وجود دارد، ولی می توان در زمان اهمال کاری ، همه این نکات نادیده گرفته شده و به فراموشی سپرده شود.

مشروط بر اینکه به روز و کارآمد باشیم، نیروی انسانی کارآمد تربیت کنیم و به میزان اهمیت کار و وظایف، توجه جدی معطوف نماییم، هنرما، در اینجاست که لحظه را به موقع تشخیص داده، به موقع عمل کنیم و در انتظار نتایج مثبت عملکرد خود باشیم.

به یاد داشته باشید که وقتی کاری را از امروز به فردا می افکنید، فردا هم وسوسه به تعویق انداختن کار را با همین شدت خواهید داشت و این اهمال کاری عاملی مهم در عدم موفقیت مدیران، نیروی انسانی و کارکنان و نیز افراد یک جامعه می باشد.