آمارها نشان می‌دهد محدودیت‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا از اسفند سال گذشته تا پایان دی ماه امسال به میزان ۳۹ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال به صنعت گردشگری خراسان رضوی خسارت وارد کرده، این در حالی است که این وضعیت با تعطیل کردن اجباری واحدها و تأسیسات گردشگری و تحمیل بیکاری گسترده به فعالان این حوزه سبب بروز مشکلات بسیاری در صنعت گردشگری خراسان رضوی شده بود. این مشکلات وقتی گسترده‌تر می‌شود که مشکلات پیش از شیوع کرونا در حوزه‌های مختلف صنعت گردشگری هم به این موارد اضافه شود.
یکی از مشکلاتی که در سال ۲۰۱۷ به دلیل انتخاب مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام مطرح شده بود، نبود آموزش‌های لازم از جمله زبان انگلیسی و عربی به رانندگان ناوگان عمومی در برخورد با گردشگران خارجی بود، موضوعی که هر سال به دلیل میزان بالای زائرپذیری در دوره‌هایی همچون نوروز، تابستان و دهه آخر ماه صفر، امکان و فرصت برنامه‌ریزی را به مسئولان صنعت گردشگری در خراسان رضوی نداده بود. حال سؤال اینجاست آیا شیوع ویروس کرونا در کنار خسارت‌هایی که به این صنعت وارد کرد، توانست فرصت برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌هایی از جمله آموزش به فعالان این صنعت را فراهم کند یا خیر؟
جای خالی آموزش‌های حوزه گردشگری در مشهد
مدیر گروه پژوهشی جامعه‌شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار ما با تأکید بر اینکه زیرساخت‌های نرم‌افزاری مانند آموزش پرسنل و مانند آن‌ها اموراتی نیستند که مستقل از رونق و توسعه بازار گردشگری باشند، اظهار کرد: نباید انتظار داشته باشیم که به دنبال موضوعی به نام گردشگری باشیم، اما به فکر توسعه زیرساخت‌های لازم برای آن نباشیم.
دکتر حامد بخشی با بیان اینکه ایجاد زیرساخت‌هایی مانند آموزش به فعالان صنعت گردشگری وقتی در نظر گرفته می‌شود که سفر گردشگران به شهرهای مختلف برای متولیان این صنعت سوددهی بیشتری داشته باشد، ادامه داد: وقتی رضایت گردشگر از سفر به شهری بالا باشد، سعی می‌کند دوباره آن سفر را تجربه کند و این موضوع می‌تواند سبب سوددهی متولیان صنعت گردشگری شود، از سوی دیگر متولیان این صنعت نیز به راهکارهایی برای جذب و ماندگاری گردشگر فکر می‌کنند.
وی بیان کرد: میزان تقاضا و بازار گردشگری وقتی بالا باشد، سبب می‌شود بخش خصوصی به عنوان متولی صنعت گردشگری و بخش دولتی به عنوان بخشی که به این صنعت کمک می‌کند و آن را مورد حمایت قرار می‌دهد، در مسائلی مانند آموزش پرسنل به منظور پاسخگوی گردشگری، هزینه کنند چراکه رضایت گردشگر برای آن‌ها سودآور است.
مدیر گروه پژوهشی جامعه شناسی گردشگری پژوهشکده گردشگری با اشاره به اینکه در حوزه شهر مشهد چون توسعه گردشگری رونق پایداری نداشته، شاهد این بودیم نهادهایی هم که به صورت پایدار می‌توانند در حوزه آموزش فعالیت کنند، شکل جدی نگرفتند، یادآور شد: با توجه به اینکه همزمان با شیوع کرونا شرایط اقتصادی کشور نیز دچار رکود شده بود، بنابراین در این شرایط فضایی نبوده که انتظار داشته باشیم مثلاً رانندگان تاکسی به دنبال یادگیری زبان‌های خارجی باشند.
بخشی اضافه کرد: مشهد در دو سه سال پیش از شیوع کرونا با شیب صعودی در بخش گردشگری روبه‌رو بوده است، اما با وجود این، شرایط خوبی برای گردشگری خارجی نداشت، این موضوع می‌تواند یکی از دلایل مهم توسعه نیافتن زیرساخت‌های گردشگری در این شهر باشد.
وی پیشنهادی برای جلوگیری از خسارت بیشتر شرکت‌ها و آژانس‌های مسافرتی در آستانه نوروز ۱۴۰۰ مطرح کرد و گفت: با توجه به اینکه دولت از یک سو با مقوله کرونا و از سوی دیگر با خسارت‌های فراوان در صنعت گردشگری روبه‌رو است، پیشنهاد می‌کنم به آن گروه از مسافران که با هواپیما قصد سفر به مشهد را دارند اجازه سفر دهند، زیرا حجم جابه‌جایی مسافر با هواپیما حدود ۳ درصد است که میزان کمی بوده، از سوی دیگر این ۳درصد مسافر براساس هزینه‌ای که برای حمل‌ونقل خود در نظر گرفته‌اند برای اسکان خود هتل‌ها را مد نظر قرار می‌دهند که این میزان می‌تواند از ورشکست شدن هتل‌ها و آژانس‌های مسافرتی تا حدی جلوگیری کند.
کرونا محدودیت‌هایی را برای آموزش ایجاد کرد
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه کرونا محدودیت‌هایی را برای آموزش ایجاد کرد، افزود: با وجود این، بخشی از آموزش‌ها به صورت حضوری در قالب همایش‌هایی همراه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و بخشی به صورت مجازی به متقاضیان انجام شد.
یوسف بیدخوری با بیان اینکه یکی از مشکلات پیش از شیوع کرونا میزان کم ماندگاری زائر در مشهد بود، افزود: شیوع این ویروس فرصتی به متولیان حوزه گردشگری داد تا آن‌ها جاذبه‌های گردشگری شهرستان‌های دیگر خراسان رضوی را نیز از طریق فضای مجازی به علاقه‌مندان این حوزه معرفی کنند تا پس از رسیدن به وضعیت سفید کرونا، میزان ماندگاری زائر در دیگر شهرستان‌های این استان نیز مانند مشهد افزایش قابل توجهی پیدا کند.
وی ادامه داد: در یک سال گذشته همزمان با شیوع بیماری کرونا، تفاهم‌نامه‌هایی با وزارت جهاد کشاورزی و علوم پزشکی برای ایجاد مرکز اقامتگاهی کشاورزی در شهرستان‌ها منعقد کرده‌ایم تا سبب جذب گردشگران به شهرستان‌های خراسان رضوی شود.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی با بیان اینکه در سال‌های گذشته آموزش جاذبه‌های گردشگری به تورهای خارجی از جمله ترکیه را داشتیم که با شیوع ویروس کرونا این آموزش‌ها تعطیل شد، گفت: حتی برنامه‌های مشابه آموزش تورهای خارجی مانند ترکیه برای عمان، پاکستان و حیدرآباد هند داشتیم که پس از تعطیل شدن آموزش حضوری به آموزش مجازی رو آوردیم.
بیدخوری تأکید کرد: در بحث گردشگری سلامت براساس سند راهبردی دستگاه‌های اجرایی، کارگروه گردشگری سلامت در خراسان رضوی تشکیل شده که این موضوع سبب شده در حال حاضر ۴۴ شرکت تخصصی گردشگری سلامت در این استان فعالیت کنند.
وی با اشاره به توانمندسازی رانندگان تاکسی و برگزاری دوباره دوره‌های آموزشی به مدیران تأسیسات گردشگری به عنوان اقدام‌های زیرساختی این صنعت در یک سال گذشته، بیان کرد: جلسه‌هایی با حوزه گردشگری شهرداری مشهد داشتیم که براساس آن به افرادی که در دفاتر گردشگری شهرداری مشهد فعال هستند، آموزش‌های لازم ارائه شود و هر کدام از دکه‌های اطلاعات گردشگری شهرداری به اطلاعات دقیق مجهز شوند تا بتوانند زائران را به مراکز اسکان و جاذبه‌های گردشگری مناسب راهنمایی کنند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: در سال‌های پیش از شیوع ویروس کرونا یکی از مشکلات ما در حوزه گردشگری، فعالیت راهنمایان گردشگر غیرمجاز بود که در یک سال گذشته به همه این فعالان اعلام شد به اداره کل میراث فرهنگی استان مراجعه کنند و مجوز فعالیت بگیرند و این موضوع سبب ساماندهی بخش زیادی از آن‌ها شد.
بیدخوری افزود: یکی دیگر از اقدام‌ها این است که شهرداری مشهد با برگزاری مناقصه از نرم‌افزارهای مکانیزه افراد یا شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند کمک بگیرد تا زائران از طریق این نرم‌افزارها با زبان‌های مختلف به مناطق اسکان و استفاده از جاذبه‌های گردشگری مشهد هدایت شوند.
نظر شما