تحولات منطقه

۱۶ خرداد ۱۴۰۰ - ۱۰:۰۲
کد خبر: ۷۵۵۵۲۱

مکتب جعفری و حفظ دین در مقابل مکاتب انحرافی و التقاطی اموی و عباسی

حجت‌الاسلام دکتر امیر علی حسنلو/ مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه
زمان مطالعه: ۳ دقیقه

قدس آنلاین: اقدامات و تلاش‌های گسترده علمی امامان شیعه به ویژه امام باقر و امام صادق(ع) سبب شد دین اصیل اسلام از تحریف حفظ شود. تحریفات گسترده امویان که از صدر اسلام شروع شده بود تا قرن سوم با انواع ترفندها ادامه داشت. در این برهه اگر خط امامت نبود مردم از دین، شناختی جز آنکه امویان می‌گفتند نداشتند. معاویه با پول و زور و خدعه به شدت در اندیشه محو دین و تغییراسلام حتی نام رسول الله(ص) بود. قیام سید الشهدا واقع شد و خون رنگینش امامت را نشانه و حیات جاودانه بخشید. بعد از این برهه بود که امویان به تحریف و تغییر اصول با جعل و قداست زدایی از اهل بیت(ع) و تنزیل جایگاه امیرمومنان (ع) در اسلام به تحریف دین روی آوردند.تهاجم فرهنگی و حرکات خزنده ضد دینی در این دوران شکل گرفته و فقهای درباری که مطیع پول و خیره مسحور رنگهای طلا و نقره امویان بودند و به خواسته آنان قلمها و فتواهایشان می‌چرخید و تاریخ نگاری و حدیث نگاری دوره اموی شکل می گرفت.

در این دوران بود که امامین باقرین(ع) باید راهبردی بزرگ تاسیس کنند تا فرهنگ اهل بیت(ع) را در مقابل این موج فرهنگی اموی صیانت نماید. از اینرو اهمیت و عظمت کار امام باقر(ع) و امام صادق (ع) بسیار برجسته و بی‌مانند است. مقابله با این تحریفات با نهضت علمی بزرگ ضرورت داشت. از این مقطع تاریخی باید به آن سوی برگشت و دید که چه میزان این موضع و راهبرد این دو امام بزرگوار مهم بوده و زیباست. بی مبالغه این راهبرد تمامیت دین را از تحریف و نابودی حفظ نمود. مواضع  امام صادق(ع) پس از امام باقر(ع) و استمرار روش و راهی که آن حضرت تاسیس نمود در تمدن اسلامی از نظر محتوایی بی‌مانند است.

در این مقطع که انتقال قدرت و انحطاط امویان در شام واقع شد؛ حاکمیت به دست عباسیان با شعارهای فریبنده منتقل شد. عباسیان نیز مشروعیت خود را به ادامه خلافت و مقابله با امامت جستجو می‌کردند لذا نیازمند تئوریسین‌های حکومتی خاص مثل امویان بودند. فقیه سازی و قلم به دست و کاتب درباری و فقیه و محدث درباری استخدام کردند. مکاتب فقهی در مقابل مکتب اهل بیت(ع) تاسیس کردند.

در این مقطع تاریخ مکتب جعفری و منبع فرهنگ غنی اسلام که عاری از پیرایه‌های امویان و عباسیان بود شکل گرفت. این  مکتب اصیل و ریشه‌دار به مکتب جعفری شهرت یافت. یکی از اسباب تکون این مکتب راهبردها و مواضع روشنی بود که ائمه(ع) در جامعه سیاسی و فرهنگی آن روز در قبال انحرافات می گرفتند. امویها و بعد از آن عباسی‌ها برای بقای حکومت خود هر مخالف و مخالفتی را به شدت سرکوب می‌کردند.

ائمه شیعه(ع) در این برهه، موضع اصلی خود را بیان معارف دینی واقعی اسلام و فرهنگ اصیل دین قرار دادند و کار اصلی و اساسی خود را که امروز نتیجه آن را به روشنی در درخشش است به حفظ و تکون این فرهنگ متمرکز کردند.

همه شیعیان و حتی امویان به خوبی می دانستند که رهبران واقعی شیعه صاحبان حقیقی خلافت هستند. این مواضع صریح در سخنان همه ائمه(ع) وجود دارد. چنانکه از امام باقر(ع) سخنی نقل شده که تحلیل آنان این معناست که خلافت حق او و پدرانشان بوده است که قریش آن را به زور و خدعه و خیانت از خاندان پیامبر(ص) بیرون بردند. از این رو شیعیان خود را از همکاری با حکام جز در مواردی که به طور استثنایی و بنا به دلایل خاصی تجویز می شد، منع می‌کردند.  امام صادق(ع) با تلاش فرهنگی ضمن حفظ این بینش و مقوله حقانیت اهل بیت(ع) به خلافت، فرهنگ شیعه با محوریت امامت را با انسجام و نظام خاص در تمدن اسلامی هویت بخشیدند تا از مسلک های التقاطی متمایز و از انحراف مصون بماند.

همه ائمه(ع) بر بطلان کار خلفای حاکم و عدم مشروعیت آنها تأکید داشتند و لزوم برقراری امامت راستین وعدالت واقعی در جامعة اسلامی را برای مردم تبیین می نمودند.

امام صادق(ع) مواضع سیاسی روشن خود را در قبال حاکمیت‌ها،حوادث و قیامها نمایان فرمود تا دیگران نگویند که امامت و سیاست دو شان جدا هم هستند. مواضع روشن امام صادق(ع) در هر رویدادی بیانگر این معنای عمیق است که دین و سیاست در ذات خود عجین و جدا نمودن آنان خطایی است که پیامد آن جز تفرقه و جنگ و کشتار در میان امت اسلام نخواهد بود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 2
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • قنبری ۱۰:۴۶ - ۱۴۰۰/۰۳/۱۶
    0 0
    مکتب جعفری و حفظ دین در مقابل مکاتب انحرافی و التقاطی اموی و عباسی عالی بود سپاس
  • کدخدایی ۱۸:۰۲ - ۱۴۰۰/۰۳/۱۶
    0 0
    مقاله امام صادق عالی است .تشکر