با وجود این بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا با ایجاد یک نظام تعرفه‌گذاری صحیح و بر ضد مصرف بالای انرژی، علاوه بر مدیریت قطعی برق‌، موجب صرفه‌جویی مصرف مشترکان پرمصرف خواهد شد. نظام تعرفه‌گذاری پلکانی افزایشی یا IBT در بسیاری از کشورهای توسعه ‌یافته اجرا می‌شود، به‌ نحوی ‌که تعرفه‌های مصرفی برای مصارف بالاتر افزایش ‌یافته ولی برای مصارف عادی نه‌ تنها افزایش قیمتی ندارد بلکه تخفیفات مختلفی هم ایجاد می‌کند و حتی به مشترکان کم‌مصرف، انرژی رایگان پرداخت می‌کند.

شمس اردکانی، استاد اقتصاد و کارشناس انرژی در گفت‌وگو با قدس در خصوص پرداخت‌های غلط و به ‌دور از عدالت یارانه‌های انرژی تأکید کرد: نکته مهم در مسئله سیاست‌گذاری غلط در حوزه یارانه‌های انرژی، یکسان بودن قیمت انرژی است. به ‌طور مثال قیمت ثابت بنزین در سراسر ایران، خلاف اصول اقتصادی است و قیمت سوخت برای مصرف‌کننده‌ای که به پالایشگاه سوخت نزدیک‌تر است به دلیل هزینه حمل و انتقال کمتر بایستی کمتر بوده و قیمت سوخت متناسب با فاصله و هزینه نقل‌ و انتقال باید افزایش یابد. حتی با توجه به نوع ماشین فرد نیز می‌توان یارانه انرژی را تغییر داد. افرادی که ماشین‌های گران‌قیمت مثل بنز و پورشه سوار می‌شوند نباید قیمت بنزینشان یارانه‌ای باشد. این افراد با خرید ماشین‌های با قیمت پایین، کارت سوخت‌های آن ماشین‌ها را استفاده می‌کنند و در شرایط تورمی نیز تقاضای سرمایه‌ای برای خودرو ایجاد می‌کنند. باید نوع پرداخت یارانه در مسئله بنزین بهینه شود و نباید با افرادی که پراید و پژو سوار می‌شوند به یک‌ میزان یارانه انرژی دریافت کنند، این خلاف عدالت است.

این کارشناس انرژی درباره یارانه‌های انرژی و تعرفه‌گذاری‌های آب و انرژی تأکید کرد: دولت با نحوه تعرفه‌گذاری و پرداخت انواع یارانه‌های پنهان، به منابع کشور و نسل‌های کنونی خیانت می‌کند. مشترکان با مصرف بیش ‌از حد نیاز خود حق نسل‌های آینده را ضایع می‌کنند. تعرفه‌گذاری انرژی باید طوری باشد که پرمصرف‌ها تمایلی به مصرف خارج از الگوی مصرف نداشته باشند. از طرف دیگر برای مشتریان کم‌مصرف نیز تخفیفاتی در نظر بگیرد. با این دو اتفاق مهم افراد پرمصرف به سمت کاهش مصرف و افراد کم‌مصرف نیز به سمت صرفه‌جویی بیشتر حرکت می‌کنند و در نهایت منابع بسیاری برای صادرات در کشور ایجاد می‌شود. یارانه انرژی موجب ایجاد کمبود شده است اما در همه جای دنیا با تعرفه‌گذاری‌های معقول و صحیح با مازاد مواجه هستیم.

وی در ادامه افزود: یارانه انرژی باید طوری باشد که پیشرفت و توسعه صنعت انرژی را نابود نکند. درآمد حاصل از محل فروش میزان صرفه‌جویی شده با اصلاح تعرفه‌های انرژی، باید به سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی و نیز زیرساخت‌های کشور اختصاص داده شود تا سبب ایجاد اشتغال و تولید برای جامعه و نسل‌های آینده کشور شود. متأسفانه یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم توسعه صنعت انرژی در ایران و کمبود تولید برق و قطعی‌های اخیر برق نیز به موضوع تعرفه‌گذاری‌های غلط و یارانه‌های بالای انرژی برمی‌گردد. باید با اصلاح نظام تعرفه‌گذاری انرژی، هزینه انرژی را برای پرمصرف‌ها بالا برد. این نظام تعرفه‌گذاری در بسیاری از کشورها در حال اجراست که به آن تعرفه‌گذاری پلکانی یا IBT نیز می‌گویند. با اجرای این سیاست علاوه بر کاهش مصرف انرژی، صنعت انرژی نیز توسعه پیدا خواهد کرد و بخش خصوصی نیز برای حضور در صنعت انرژی ترغیب خواهد شد.

شمس اردکانی در پایان صحبت‌های خود در خصوص دیگر مشکل اصلی صنعت انرژی یعنی دولتی بودن این صنعت عنوان کرد: مشکل دیگر صنعت انرژی کشور، بحث دولتی بودن آن است، در علم اقتصاد دولت تصدی‌گر و تاجر خوبی نیست، برای مثال با توجه به وجود بزرگ‌ترین ذخایر گازی در کشور ما، صادرات گاز به کشورهای همسایه بسیار کم است، این عدم توسعه صنعت انرژی ناشی از یارانه‌های سنگین این بخش و دولتی بودن آن است. دولت با تصاحب همه منابع، ارزش انرژی یا آب استخراج‌ شده از منابع زیرزمینی خود را نمی‌داند و ارزش انرژی یا آب در منابع زیرزمینی را صفر در نظر می‌گیرد در حالی‌که هر مترمکعب حاصل از دستگاه آب ‌شیرین‌کن ۲۰ هزار تومان تمام می‌شود و استخراج آب از منابع زیرزمینی برای دولت تنها ۳ هزار تومان هزینه دارد، بنابراین آب در زیر زمین قیمت بسیار بالایی دارد و حدود ۱۷ هزار تومان ارزش دارد نه اینکه صفر باشد؛ بنابراین دولتی بودن صنعت انرژی و تعرفه‌گذاری غلط به دلیل وجود یارانه‌های انرژی دو ابرچالش صنعت برق کشور است.