در سوی مقابل گروه دیگر سیاست تهران را عاقلانه قلمداد کرده و نیفتادن در دامی که آمریکا و شرکایش برای جمهوری اسلامی و گرفتاری در این بحران چیده بود را می‌ستایند. با این وجود حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در نشست مجازی روز گذشته وزیران امور خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان (ایران، چین، پاکستان، ازبکستان ، تاجیکستان و ترکمنستان) تأکید کرد اولویت ایران در قبال همسایه شرقی، تحقق اراده و خواست مردم این کشور و ایجاد حکومت فراگیر با مشارکت همه اقوام است.
طبقه مذهبی افغانستان با طالبان همراه است
اما اینکه رویکرد جمهوری اسلامی در قبال تحولات افغانستان چگونه قابل ارزیابی است منتقدان و طرفداران خاص خود را دارد. سهیل کریمی مستندساز بحران که ساخت چندین مستند از تحولات عراق، سوریه و افغانستان را در کارنامه دارد، از طرفداران راهبرد دخالت نکردن جمهوری اسلامی در بحران افغانستان است.
وی در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه من مواضع نظام در موضوع افغانستان را عاقلانه و درست می‌دانم گفت: در برخی تحولات سیاست خارجی ما شاهد آن بودیم که متأسفانه خوب عمل نشده یا دیر عمل شد، ولی به نظرم برای تحولات افغانستان و فرار آمریکا از منطقه آمادگی بعدی وجود داشت.
سهیل کریمی در این باره توضیح داد: از نظر منی که در افغانستان حضور چندباره داشته و با بسیاری از افراد در بدنه اجتماعی این کشور تماس داشته‌ام، معتقدم برخلاف پروپاگاندای گسترده که غرب تلاش دارد از طالبان یک هیولا بسازد، حکومتی که برقرار شده حداقل با تمایلات بخش بزرگی از جامعه سنتی و مذهبی افغانستان همراه است. اما نکته دیگر اصلاً در مورد کسانی است که خواهان مداخله جدی تر در تحولات این همسایه شرقی هستند.
وی در این باره افزود: کسانی که مدعی‌اند جمهوری اسلامی شیعیان و فارسی زبانان را تنها گذاشته همان کسانی هستند که هنگام حضور ما در لبنان، سوریه و عراق که سنگر دفاع از کشور را ۱۰۰ کیلومتر دورتر برده بودیم، بارها جسارت کردند؛ پس وضعیت آن‌ها مشخص است. ماجرای پنجشیر هم یک بازی سیاسی است که پشت آن نهادهای امنیتی اروپا و به ویژه فرانسه قرار دارند. وقتی طالبان اقبال عمومی دارد ما نمی‌توانیم بگوییم به پنجشیر که مستقیم تحت زعامت غرب هست، دلخوش باشیم. مگر اینکه مردم افغانستان طالبان را نخواهند که آن‌گاه موضوعات بعدی مطرح است.
بهترین راهبرد، صبر کردن است
ابوالفضل ظهره وند هم در مورد نوع رویکرد ایران در قبال تحولات افغانستان نظر بینابینی دارد. دیپلمات اسبق کشورمان در افغانستان در این باره می‌گوید: در بحران اخیر ما از یک طرف شاهد اتفاقاتی هستیم که محصول حضور شرارت بار، غیر مسئولانه و فریبکارانه آمریکاست. بنابراین مردم افغانستان باید بدانند هزینه چه اشتباهی را دارند می‌دهند. وی ادامه داد: نکته دوم هم این است که طالبان به عنوان بخشی از جامعه افغانستان حمایت می‌شود. این در حالی است که جبهه مقاومت پنجشیر و احمد مسعود هم از حمایت بخشی از مردم برخوردار است. با وجود این، در قبال راهبرد ایران در باره سوریه و عراق با موضوع افغانستان تفاوت مهمی وجود دارد؛ چراکه آن‌ها یک تهدیدی بیرونی بود که برای حل آن از جمهوری اسلامی دعوت شد و از آنجا که بین فرصت‌ها و تهدیدی‌ها ایران با دوکشور همراستایی وجود داشت به نتیجه رسید. ولی در افغانستان ما شاهد هستیم مقاومت پیش از هرچیز از آمریکا و فرانسه کمک خواست. این یعنی هنوز آن‌ها متوجه نشده‌اند در رخدادهای اخیر سیلی را از کجا خورده‌اند، در نتیجه مقاومت جواب نداده و حتی مکرون و بایدن هم به آن بی‌توجهی کرده‌اند. ظهره وند در باره راهبرد آتی ایران در قبال افغانستان هم تصریح کرد: در این مقطع امروز مهم‌ترین چیز برای افغانستان برقراری امنیت است. بر این اساس بهترین راهبرد صبوری است. ما نه قرار است به سرعت طالبان را به رسمیت بشناسیم و نه با آن‌ها درگیر شویم. اما باید بر این روند نظارت داشته باشیم و اگر می‌توانیم با توجه به ظرفیت کشورهای منطقه اجازه ندهیم چالش و بحران ادامه پیدا کند. اگر هم بتوانیم باید رایزنی کرده و طرف‌های داخلی افغانستان را سر یک میز بنشانیم؛ دولت مشارکتی هم همین است. چیزی که آمریکا می‌خواهد افزایش نارضایتی و شکل گیری دوباره جنگ داخلی در افغانستان است؛ چراکه در ادامه می‌خواهد بحران را به سمت کشورهای منطقه متصاعد کند و یا حداقل افغانستان را به سمت تجزیه ببرد.
نظر شما