این جملات بخشی از سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین «حسین شهامت»، استاد حوزه علمیه و کارشناس مذهبی است که در چهارشنبه امام رضایی دیگری با قدس در میان گذشته و مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود.

توصیه و سفارش به زیارت امام رضا(ع) در روایات معصومان(ع) و کلام بزرگان از چه باب است، در این زیارت چه اسراری وجود دارد که اهتمام به آن تا این حد ضرورت دارد؟
وجود مقدس امام رضا(ع) از بهترین نعمت‌هایی است که خدای متعال به ملت ایران اعطا کرده و این نعمت، برکاتی برای ما در پی داشته که درک شدنی نیست، به‌ویژه آنکه ادامه اسلام ناب و نشر معارف اهل بیت(ع) به برکت خورشید وجود امام رضا(ع) در مملکت ما واقع شد و از مملکت ما در جهان جریان یافت. از این رو، جایگاه امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) جایگاهی خاص است و مشهد و قم دروازه‌های بهشت هستند و به برکت حضور ثامن الائمه(ع) و خواهر کریمه‌شان در ایران، خیرات بسیار به ما ارزانی داشته شده است، به همین علت امام خمینی(ره) فرمودند: مشهدالرضا(ع) پایتخت معنوی ایران است.
در روایات ائمه اطهار(ع) به نقش والای حضرت علی‌بن موسی الرضا(ع) تصریح شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «پاره‌ای از تن من در زمین خراسان دفن خواهد شد، مؤمنی او را زیارت نکند مگر آنکه خداوند عزوجل بهشت را بر او واجب گرداند و آتش را بر بدنش حرام کند»؛ یعنی سال‌ها پیش از ولادت امام رضا(ع)، رسول خدا(ص) به این محکمی درباره زیارت فرزندشان پیش‌بینی کرده‌اند. درباره برکات و آثار زیارت امام رضا(ع) روایاتی از رسول خدا(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و همچنین شخص خود امام رضا(ع) به جا مانده است، چنان که در صفحه ۴۴ از جلد ۱۰۲ بحارالانوار آمده امام رضا(ع) فرمودند: «هر که برای زیارتم بار سفر بندد، دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده شود، هر که مرا در آن قطعه از زمین زیارت کند، همانند کسی است که رسول خدا(ص) را زیارت کرده باشد و خداوند اجر هزار حج مقبول و هزار عمره مقبوله برای او بنویسد و من و پدرانم شفاعت‌کنندگان او در روز قیامت باشیم؛ این قطعه زمین باغی است از باغ‌های بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است و تا ابد گروهی از آسمان نازل می‌شوند و گروهی بالا می‌روند تا آنکه در صور بدمند(روز قیامت)»؛ یعنی این جایگاه قدسی، ملک‌پاسبان است.
با آنچه مرور شد درمی‌یابیم از بهترین تحفه‌ها و هدیه‌های خدا به ما، زیارت امام رضا(ع) است که چه ائمه(ع) پیش از ایشان و چه ائمه(ع) پس از آن حضرت(ع) درباره آثار آن بشارت داده‌اند. چنان که امام هادی(ع) در آداب زیارت امام رضا(ع) فرمودند: با غسل به زیارت جدم بروید و برای قنوت نماز زیارت هم توصیه‌هایی دارند. اینکه به جزئیات و کیفیت زیارت حضرت(ع) در روایات اشاره شده، اهمیت و برکات کم‌نظیر آن را اثبات می‌کند، چراکه پس از زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در کربلای معلی، بیشترین سفارش‌ها و تأکیدات برای زیارت امام رئوف(ع) است.

در آثار و برکات زیارت امام رضا(ع) به رفع شدن اندوه و غم از زائر تصریح شده است، این رفع اندوه، دنیوی و مادی است یا قلبی و اخروی را هم شامل می‌شود؟
اسم‌ها از آسمان نازل می‌شوند نام مبارک ثامن الائمه(ع) «الرضا» است؛ رضا، رضایت، آرامش و آسودگی را در خود دارد؛ آیت‌الله جوادی آملی می‌گوید: هر چه خشنودی و رضایت و آرامش از ناحیه پروردگار متعال است به برکت و واسطه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) است.
از این رو، وقتی انسان به محضر امام رضا(ع) می‌رود، راضی می‌شود؛ چون از ایشان الهام می‌گیرد و با حضرت(ع) سنخیت می‌یابد و روح وی به امام رضا(ع) دل بسته و بین زیارت‌کننده (زائر) و زیارت‌شونده (مزور) دلبستگی و رابطه ایجاد می‌شود و همین ارتباط، رضایت و آرامش روحی و معنوی و دنیوی و اخروی را برای زائر در پی دارد.
باید توجه داشت ناآرامی‌ها، استرس‌ها و نگرانی‌های ما بیشتر در حسادت، حقارت و حرص بر دنیا، عُجب و کبر و ارتباطات ناسالم، توقعات نابجا، رقابت‌های نابجا و داشتن رفقای ناباب ریشه دارد، بخش مهمی از آن نیز به ضعف عبادت و معنویت و اعراض از یاد خدا باز می‌گردد، کسی که از این یاد خدا رویگردان شود زندگی برایش تنگ می‌شود و روحش زنگار می‌گیرد. 
با زیارت امام رضا(ع) به واسطه فیض وصل می‌شویم و پلیدی‌ها و پلشتی‌ها در روح ما کاهش می‌یابد و اعمال و رفتاری که در فرهنگ اهل بیت(ع) حکم ویروس را دارند، در ما کمرنگ شده یا از بین می‌رود؛ اینچنین است که زائر امام رضا(ع) نسبت به مردم و همنوعان، تعلق خاطر و محبت یافته و درصدد انجام کارهای خیر و خوب برمی‌آید. این همان آرامشی است که دغدغه‌ها و انگیزه‌های خوب را در انسان ایجاد و او را مصمم می‌کند خوبی‌ها را ادامه دهد. البته میزان میل یافتن به این خوبی، به میزان معرفت و جدیت زائر در زیارت چه از راه دور و چه در جوار حرم بستگی دارد؛ اگر درک کنیم با چه کسی سخن می‌گوییم و به شهادتی که می‌دهیم «اَشهَدُ اَنَّکَ تَشهَدُ مَقَامِی تَسمَعُ کَلامِی تَرُدُّ سَلامِی» معتقد باشیم و بدانیم دروغ نیست و همراه با یقین باشد حضرت(ع) ما را می‌بیند و می‌شنود و پاسخ سلام ما را می‌دهد، قطعاً زیارت امام رضا(ع) ما را تغییر خواهد داد، همچون رود زلالی که روح و جان زائر را تمیز و طاهر می‌کند و ناآرامی‌ها را از آن می‌زداید؛ اینچنین است که وقتی شمیم بهشت از حرم امام رضا(ع) به مشام جان ما ‌می‌رسد، آرام می‌شویم.

این آرام و قرار و رضایتی که به زائر دست می‌دهد فقط به زیارت از راه نزدیک مشروط است یا از راه دور هم می‌توان کبوتر دل را روانه حرم کرد و آرامش یافت؟
قطعاً اینکه انسان در خود تعهد ایجاد کند برای امامش مایه بگذارد و برای امام خود هزینه و سرما و گرما را تحمل کند و خطر سفر را به جان بخرد و به زیارت حضرت ثامن‌الحجج(ع) برود، درجه‌ای عالی است. درزمینه زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) در روایات است: خدا رحمت کند شیعیان ما را که گرد و غبار این زیارت را می‌گیرند؛ بی‌تردید انسان باید این نوع تعهد را نسبت به دین و امامش داشته باشد و همان‌طور که برای خدا سرمایه‌گذاری می‌کند و در دل شب نافله می‌خواند و صبح زود به نماز می‌ایستد، برای امام نیز هزینه کند. اتفاقاً بهتر آنکه برای زیارت تهیدست باشیم و با قناعت و سختی روانه این سفر شویم و دل و جان را با زیارت امام مهربانی‌ها جلا دهیم؛ این زیارت همان‌طور که بیان شده جایگاه و برکات خاص خود را دارد اما این بدان معنا نیست که به زیارت حضوری و چسبیدن به ضریح محدود شود.
از راه دور چگونه می‌توان با امام(ع) مأنوس شد؟
مهم ارتباط روحی و ایجاد سنخیت بین انسان و امام(ع) و معرفت به حضرت(ع) است، اگر معرفت حاصل شد و با دل شکسته و تضرع رو به مشهدالرضا(ع) کرده و با امام(ع) ارتباط بگیریم می‌شود مصداق «من که کبوتر دلم انس گرفته با رضا»؛ اینجاست که دیگر «بُعد منزل نَبُوَد در سفر روحانی». ممکن است در جوار امام رضا(ع) باشیم اما بدون معرفت ،درکی از این زیارت نداشته باشیم اما برعکس از راه دور برترین بهره‌ها را از ارتباط با ثامن الحجج(ع) ببریم. 
نباید دچار افراط و تفریط شویم و بدانیم زیارت از نزدیک اگرچه خیلی ثواب دارد اما محدود در مکان نیست. خوب است به نیت امام رضا(ع) قرآن بخوانیم یا کار خیری انجام دهیم و ثوابش را به ایشان و مادر حضرت(ع) تقدیم کنیم یا به نیت حضرت(ع) به مادر و پدر احترام کرده و انفاق کنیم یا احادیث حضرت(ع) را فرا بگیریم و در فضای حقیقی و مجازی نشر دهیم... این‌ها می‌شود مصداق زیارت قلبی و عملی که برکات خاص خود را دارد.
باید توجه داشت باب توجه و توسل به اهل بیت(ع) به عنوان واسطه فیض و انس با خدا باز است؛ بدبخت کسی است که با این همه درهای گشوده به بن‌بست برسد.

آیا خدمت و خادمی برای امام رضا(ع) فقط به حرم و پوشیدن لباس مخصوص است یا می‌توان با اصولی خاص در صف خادمان امام رضا(ع) قرار گرفت؟
همان‌طور که زیارت امام رضا(ع) از راه دور میسر است خادمی ایشان هم در هر جا و مکانی مقدور است. اگرچه پوشیدن لباس خادمی آستان قدس رضوی یک امتیاز است اما خادم الرضا(ع) شدن را محدود نمی‌کند، بلکه هر کسی که هر جایی به نام امام رضا(ع) کاری می‌کند مثل خیریه‌ای که به نام حضرت(ع)، ایتام آل‌محمد(ع) را تحت حمایت دارد کمتر از کفشداری و جارو کردن حرم نیست؛ همچنین است کسی که درباره احکام دین و به قصد نشر معارف رضوی تذکراتی به دیگران می‌دهد.
 برای خدمت به امام رضا(ع) در پیدا و پنهان، علنی و سری، روز و شب در همه ساحات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... زمینه و فرصت فراوان است اما اینکه چقدر ملزم و عامل به آن باشیم بستگی به سطح فهم و معرفت و همت ما دارد.