نمایشی که لایه بیرونش نمایش روی صحنه است و لایه زیرین آن خستگیناپذیری، تلاش، ممارست و انگیزه درخور ستایش کارگردان آن. قصه نمایش درباره عشق «اسفندیار و ملکتاج» است اما در کودتای سال ۱۳۳۲، اسفندیار (دکتر نون) که از یاران نزدیک و وفادار دکتر مصدق است به زندان میافتد تا زیر شکنجه علیه مصدق حرف بزند اما هر بار مقاومت میکند تا اینکه پای ملکتاج به میان میآید و جدال میان عشق و وفاداری به نخستوزیر آغاز میشود. «هادی مرزبان» سالها رویای اجرای این نمایش را در سر داشت اما هر بار به دلیلی، اجرایش منتفی میشد. در دو سال گذشته هم هر بار که کرونا اندکی مجال تنفس داد، زمزمه اجرای «دکتر نون» بر سر زبانها میافتاد تا اینکه این نمایش فروردین ماه امسال در تالار وحدت روی صحنه رفت.
آقای مرزبان! سرانجام تئاتر «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد» پس از سالها به روی صحنه رفت، از فرایند ساخت آن برایمان بگویید.
بله، من بالاخره پس از یک دهه توانستم نمایش «دکتر نون» را روی صحنه ببرم. من این نمایش را وقتی شروع کردم قرار بود نقش دکتر نون را زندهیاد جمشید مشایخی بازی کند و حتی یک ماه با هم تمرین کردیم و بعد این نقش به رضا کیانیان رسید که حدود دو سه ماه آن را تمرین کرد ولی متأسفانه ایشان کرونا گرفت و بعد از آن پیکهای کرونایی پیش آمد. پس از آن مهدی فخیمزاده آمد. بعد از ایشان، فرهاد آئیش پای کار آمد، البته در ابتدا و پیش از آقای مشایخی، من سراغ آقای آئیش رفتم که آن موقع سر کار بود. آقای آئیش این نقش را خیلی دوست داشت ولی متأسفانه با برنامههای کاریاش تداخل پیدا کرد و نتوانست سر این کار بیاید.
ایشان حامد کمیلی را به من پیشنهاد داد. من پیش از این کار با آقای کمیلی کار نکرده بودم و بعد از اجرای دکتر نون افسوس خوردم که چرا این قدر دیر این بازیگر را شناختم. به نظرم حامد بازیگر باهوش و مستعدی است که آنِ بازیگری را دارد. من از ایفای نقش او بسیار راضی هستم. بهنام تشکر هم در نقش دکتر مصدق در این تئاتر ایفای نقش داشت. من پیشتر با آقای تشکر همکاری داشتم و در این نمایش هم نقش مصدق را خیلی خوب بازی کرد.
این تلاش خستگیناپذیر شما برای به روی صحنه بردن تئاتر دکتر نون از کجا نشأت میگیرد؟
من با تئاتر شوخی ندارم و تا حالا نشده که نمایشی را بخواهم کار کنم و نتوانم آن را روی صحنه ببرم. این نمایشنامه هم جزو کارهایی بود که آن را خوانده بودم و دوست داشتم روی صحنه ببرم. ماجرای عاشقانهای که در این نمایشنامه مستتر است، در تئاتر من متبلور شده است. بسیاری تصور میکنند چون نام مصدق در تئاتر وجود دارد، کاری کاملاً سیاسی است در حالی که این طور نیست شاید بخشی از کار سیاسی باشد اما محوریت آن درباره عشق است آن هم در این وانفسا که عشق برای بسیاری، ارزش و مفهوم خودش را از دست داده است، میخواستم با این نمایش، یادآوری این مفهوم ارزشمند را داشته باشم.
وقتی با جوانها درباره عشق صحبت میکنی، با نگاه عاقل اندر سفیه به آدم مینگرند، گویی درباره اتفاق غریبی حرف میزنی! همان طور که مفهوم مردانگی و مرام هم کمکم دارد از بین میرود. متأسفانه عشق، یک اتفاق دستمالی شده و بیارزش شده است برای همین دوست داشتم در این شرایط از عشق صحبت کنم، از عشق دکتر نون به همسرش که از ۲۰سالگی تا ۷۰سالگی ادامه داشت. در این نمایش نشان میدهم که عشق، آدمها را سرپا نگه میدارد. این مفهومی بود که میخواستم در نمایشم آن را نشان دهم. تلاش من این بود تا حرف ارزشمندی در اثرم داشته باشم چون در شرایط امروز، کمبود این ارزشها را حس میکنم. دلیل پافشاری من برای به روی صحنه بردن نمایش دکتر نون از این منظر بود. وقتی تئاتر به اجرا رسید، بعضی از دوستانم به من زنگ زدند و گفتند ما نه میخواهیم تولدت را تبریک بگوییم و نه سال نو را. میخواهیم به تو بگوییم خسته نباشی که بالاخره دکتر نون را روی صحنه بردی و مبارکت باشد.
حس خودتان پس از به روی صحنه رفتن این تئاتر چه بود؟
به روی صحنه رفتن این تئاتر، کادوی تولد امسالم بود. من امسال وارد ۷۸سالگی شدم.
من مال عهد دایناسورها هستم (میخندد).
بسیاری در این سن خودشان را بازنشسته میکنند ولی شما با سماجت و پشتکار، یک تئاتر سخت و پر پرسوناژ را روی صحنه بردید، چه قدرتی شما را روی صحنه نگه میدارد؟
قدرت عشق، آدمها را سر پا نگه میدارد. اگر عمرم قد بدهد حالا حالاها توی صحنه میمانم مگر اینکه عزرائیل دیگر به من اجازه ندهد.
انشاءالله که عمر بلند و پربرکتی دارید، درباره سختیهای ساخت دکتر نون هم برایمان بگویید.
من بیش از ۱۰نمایشنامه از اکبر رادی را در طول بیش از ۵۰سال کارگردانی تئاتر روی صحنه بردم و همکاریهای زیادی با آقای رادی داشتم. تم بیشتر کارهای ما هم واقعگرا و رئال بود. دکتر نون نخستین تئاتری است که ضد تمام کارهای قبلی من است. وقتی وارد سالن میشوید، پرده صحنه که باز میشود دو طرف صحنه، دو درخت بزرگ است که سروته هستند یعنی ریشههایشان رو به هواست. تماشاچی از همان ابتدا متوجه میشود که با اثری متفاوت روبهروست. امروز ریشههای بسیاری از ما معلق و رو به هواست و باید به خودمان برگردیم. اجرای کار رئال است اما خود نمایش واقعگرا نیست. نمایشنامه این اثر کاملاً متفاوت از کارهای قبلی من است.
در این شبهایی که کار روی صحنه رفته، استقبال مخاطبان چطور بوده است؟
تا پیش از ماه رمضان، یک صندلی خالی هم نداشتیم. تئاتر ما ۱۰روز پیش از ماه مبارک رمضان روی صحنه رفت و هر شب سالن پر بود ولی در ماه رمضان، ریزش مخاطب داشتیم که طبیعی است اما از استقبال مردم بسیار راضی هستم. اقشار مختلفی که تئاتر را میبینند، برداشتهای متفاوت و جالب توجهی دارند که برای من بسیار ارزشمند است. ما این کار را تا اواخر اردیبهشت ماه روی صحنه داریم و امیدواریم شاهد استقبال خوب مردم از تئاتر دکتر نون باشیم.
نظر شما