روند تبدیل روستا به شهر طی سال‌های اخیر در خراسان رضوی سرعت گرفته و به گواه آمار هم‌اکنون تعداد روستاهایی که برای ارتقا به شهر درخواست خود را به استانداری داده‌اند، فراوان است، اما براساس قانون تنها روستاهای با بیش از ۳هزار و۵۰۰نفر می‌توانند درخواست خود را به استانداری و وزارت کشور برای ارتقا به شهر داشته باشند.

آخرین اطلاعات بدست آمده از منابع معتبر نشان می‌دهد خراسان رضوی از ۳۳شهرستان، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و ۹۶ شهر تشکیل شده‌ است.
این درحالی است که تبدیل یک روستا به شهر می‌تواند مشکلاتی برای ایجاد شهرداری، نمایندگی فرمانداری و ایجاد دفاتر و نمایندگی ادارات کل در آن را به دنبال داشته که هریک به نوبه خود برای استقرار و ارائه خدمات، معضلاتی را به همراه داشته و دارند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند تبدیل بدون مطالعه روستاها به شهر درنهایت مشاغل مولد و از طرفی کشاورزی روستا را به نابودی خواهد کشاند که درآن صورت شاهد سیل مهاجرت از به اصطلاح شهرهای نوپا و کوچک به شهرهای بزرگ‌ترخواهیم بود و این مسئله می‌تواند فاجعه‌بارتر از مهاجرت روستاییان به شهرها باشد.

کارشناسان می‌گویند؛ اگر بتوانیم میزان اعتبارات را افزایش دهیم به طور حتم روستاهای ما رونق بیشتری خواهند یافت و در آن صورت هیچ یک از روستاها به فکر تبدیل شدن به شهر نخواهند بود؛ هرچند بررسی‌ها و آمارها نشان می‌دهد روستاهایی که طی سال‌های اخیر به شهر تبدیل شده‌اند، آورده جدید و قابل توجهی برای مردم مناطق خود به همراه نداشته‌اند و با یک حساب ساده می‌توان به عمق فاجعه تبدیل روستاها به شهر پی برد.
البته اذعان بسیاری از اهالی و شهروندان روستاهای تبدیل شده به شهر هم گویای این واقعیت است که شهرهای جدید از نظرساخت، پوشش ساکنان و فرهنگ شهرنشینی، هیچ تفاوتی نسبت به قبل نکرده‌ و فقط تابلو روستا برداشته شده و به جای آن تابلو شهر گذاشته شده است.

فقط تابلو روستا تبدیل به شهر شده
عضو سابق شورای روستای گرماب یکی از روستاهایی که به‌تازگی به شهر تبدیل شده با اشاره به اینکه شهر شدن گرماب برای اهالی روستا هنوز هیچ آورده‌ای نداشته است، اظهار کرد: بیش از۶ ماه از شهر شدن گرماب می‌گذرد، اما تنها تابلو روستا به شهر تبدیل شده و هیچ امکانات قابل توجهی در شهر وجود ندارد.

علی گرمابی در گفت‌وگو با قدس با اشاره به اینکه از زمان شهر شدن روستا تعرفه و قیمت بسیاری از انشعابات به‌خصوص آب بسیار افزایش پیدا کرده است، عنوان کرد: برخی اهالی از شهر شدن پشیمان شده‌اند، چراکه هنوز هیچ بودجه و امکانات خاصی به گرماب داده نشده و ما هنوز شهر بودن گرماب را لمس نکرده‌ایم و تنها هزینه‌های ساکنان از بعضی جهات و تعرفه‌ها افزایش پیدا کرده است.

وی با اشاره به اینکه قرار بود پس از شهرشدن بودجه بیشتری در اختیار شهر ما قرار بگیرد، گفت: اما نه تنها بودجه خاصی به شهر داده نشده بلکه هنوز بسیاری از اداره‌ها و ارگان‌ها در شهرستان مستقرند و مردم برای کارهای اداری خود به شهرستان فیروزه و در برخی موارد به نیشابور مراجعه می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه معابر شهر گرماب هنوز خراب و در حد همان روستا باقی مانده است، عنوان کرد: آیا بهتر نیست پس از تصویب کردن تبدیل یک روستا به شهر برای ایجاد امکانات در آن اقدام کرد تا اگر روزی رهگذری از این شهر عبور کرد، با کمبود امکانات رفاهی اولیه مواجه نشود؟ تبدیل روستاها به شهر بدون ایجاد زیرساخت‌های شهری دردی از مردم دوا نمی‌کند و بر مشکلات آن‌ها می‌افزاید.

وی افزود: وقتی مردم شهر گرماب برای کوچک‌ترین کار خود از خدمات درمانی گرفته تا کارهای اداری، باید مسافت بین گرماب تا فیروزه و یا نیشابور را طی کنند، تبدیل آن روستا به شهر تنها تحمیل هزینه‌های زندگی شهری بر مردمی است که هنوز قوت اصلی‌شان از محل فعالیت‌های کشاورزی تأمین می‌شود.

شهر شدن روستاها اجباری نیست
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری خراسان رضوی درخصوص تبعات تبدیل شدن روستاها به شهر با اشاره به اینکه این سیاست‌های دولت است که روستاها چگونه و با چه شرایطی به شهر تبدیل شوند،عنوان کرد: درنهایت این موضوع در اختیار مسئولان محلی خواهد بود چراکه اگر مسئولان محلی درخواست تبدیل شدن به شهر را داشته باشند این کار انجام خواهد شد که باید دراین زمینه تمام موضوعات بررسی شود و اگر صلاح در تبدیل به شهر شدن باشد این کار از طریق استانداری انجام خواهد شد و موضوعی اجباری نیست.

علیرضا خادم پیر با تأکید بر اینکه درحال حاضر مشکلات زیادی در زمینه شبکه آبرسانی، بهداشت، مبلمان شهری، نظافت معابر و... در روستاهایی که تبدیل به شهر شده‌اند وجود دارد، گفت: همه‌ این مشکلات نیازمند این است که تشکیلات شهرداری و آبفا شهری مستقر شود، همچنین برای تأمین امنیت منطقه نیاز است در آنجا کلانتری مستقر شود. همه‌ این موارد مورد نیاز شهرهای جدید خواهد بود که با تبدیل شدن این روستا به شهر به صورت ویژه‌تر و تخصصی‌تر به این مشکلات از سوی استانداری پرداخته خواهد شد.

وی افزود: سعی استانداری بر این است که از سازمان شهرداری‌ها برای روستاهایی که تبدیل به شهر می‌شوند  درخصوص تجهیز ماشین‌آلات، تخصیص قیر برای آسفالت راه‌ها و همچنین اختصاص ارزش افزوده به شهرها کمک‌هایی شود، اما این شهرها یک‌سری تعهداتی دارند به طور مثال یک ماشین آتش‌نشانی باید در این شهر مستقر باشد که این موضوع و موضوعات مختلف دیگر را استانداری پیگیری خواهد کرد. 
وی با ذکر اینکه در دو سال اخیر ۱۷روستا به شهر تبدیل شده‌اند که از این تعداد، ۱۶شهر شهردار خود را انتخاب کرده‌اند و یک شهر با سرپرستی اداره می‌شود، تصریح کرد: دو روستای جدید هم در شهرستان ششتمد و کاشمر به‌تازگی برای تبدیل شدن به شهر مستندات خود را به استانداری ارائه کرده‌اند و ما به وزارت کشور ارسال کرده‌ایم تا پس از تأیید و تبدیل به شهر تأسیس شهرداری در آن‌ها هم انجام شود.

خبرنگار: مهدی توحیدی