رهبر جریان صدر پیشتر، از «حسن العذاری» رئیس فراکسیون صدر در پارلمان خواسته بود نمایندگان این فراکسیون استعفای خود را تقدیم رئیس پارلمان کنند. مقتدی این اقدام را در راستای فداکاری برای مردم و کشور عراق به منظور رهایی از سرنوشت نامعلوم توصیف کرده است. در همین حال، دفتر جریان صدر شامگاه روز یکشنبه از تعطیلی تمام دفاتر و نهادهای وابسته به آن به دستور مقتدی صدرخبر داد. عراق در روزهای اخیر درگیر اختلافات سیاسی در زمینه تشکیل دولت جدید است. با وجود اینکه جریان صدر اکثریت آرا را در انتخابات پارلمانی گذشته بدست آورد اما در جریان رایزنی‌ها برای تشکیل دولت نتوانست در این امر موفق باشد.
واکنش‌ها به اقدام صدر
«همزمان با این تحول وزیر خارجه عراق هم از فرصت استفاده کرده به بیان اظهارات تند و غیردوستانه علیه کشورمان پرداخت. فؤاد حسین با بیان اینکه روابط با ایران از «مرحله سکوت» به «مرحله صراحت» رسیده در ادامه مدعی دخالت ایران در امور عراق چه سیاسی و چه غیر سیاسی شد و گفت: « گفت‌وگو و مناقشه با طرف ایرانی را به شکل دیگری آغاز کرده‌ایم، سیاست خارجی عراق، امروز، سیاست وابسته به کشور دیگری نیست». محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق که به اردن سفر کرده اما در واکنش به اقدام صدر با اشاره به اینکه نامزدهایی که با بیشترین رأی از راهیابی به پارلمان جدید ناکام مانده بودند، جایگزین نمایندگان مستعفی جریان صدر خواهند شد، گفت: انسداد سیاسی در کشور ادامه نخواهد یافت. از سوی دیگر «فالح الفیاض» رئیس سازمان الحشد الشعبی عراق در مراسم هشتمین سالگرد تاسیس این سازمان گفت عراق با یک جنگ نرم کثیف مواجه است و الحشد الشعبی طرفدار هیچ حزب سیاسی خاصی نخواهد بود.
مقتدی در نقش اپوزیسیون
استعفای نمایندگان جریان صدر از پارلمان اوضاع سیاسی آشفته عراق را بیش از پیش مشوش خواهد کرد. علیرضا تقوی‌نیا، تحلیلگر مسائل بین‌اللمل با طرح این پرسش که برنامه جدید مقتدی صدر چیست، در توضیح تحولات آینده عراق در کانال تلگرامی خود نوشت: مقتدی صدر ظاهراً قصد دارد با استعفای جریانش از پارلمان عراق مثل همیشه نقش اپوزیسیون را بازی کند و به آینده نگاهی داشته باشد. با پذیرش استعفا و خروج نمایندگان جریان صدر از پارلمان عراق حال دو سناریوی عمده برای وضعیت آینده پیش‌بینی می‌شود.نخستین وضعیت آن است که همسو با جریان صدر، نمایندگان ائتلاف‌های التقدم (وابسته به حلبوسی)، العزم (وابسته به خمیس خنجر) و حزب دموکرات کردستان (وابسته به بارزانی) نیز استعفا کنند و مجلس منحل شود. این سناریو قدری دور از واقعیات موجود است .وی در ادامه آورده: دومین وضعیت احتمالی آن است که مقتدی تصور می‌کند با استعفای جریانش در مقام اپوزیسیون قرار می‌گیرد و چارچوب هماهنگی گروه‌های شیعه نخست‌وزیر (احتمالاً نوری المالکی) را معرفی می‌کند و از آنجا که مشکلات عراق ساختاری است و نخست‌وزیر نمی‌تواند در کوتاه مدت آنان را برطرف کند بهترین موقعیت برای جریان صدر خواهد بود تا به خیابان آمده و از فرصت عصبانیت مردم نهایت استفاده را ببرد. ولی نکته مهم اینجاست که بسیاری معتقدند اگر این‌بار گزینه چارچوب هماهنگی گروه‌های شیعه به نخست‌وزیری برسد، برخلاف دفعات گذشته بلافاصله با کمک ایران و چین تحولات اساسی در عراق ایجاد خواهد کرد و به سان دوره عادل عبدالمهدی عرصه را به جریان‌های خیابانی غرب‌گرا و جوکر نمی‌بازد.
حال چه اتفاقی می‌افتد؟
اما سفیر پیشین ایران در عراق هم در تحلیل تحولات همسایه غربی و اینکه این کشور به کدام سو روان است در گفت‌وگو با قدس می‌گوید: صحنه سیاسی عراق همواره پیچیدگی‌های خاص خود را دارد که یکی از دلایل آن هم رفتارهای غیرمنتظره کنشگران است. حسن دانایی‌فر درباره تحولات اخیر توضیح داد: اقدام جریان صدر در تعطیلی مراکزش به جز هفت هشت نهاد را باید قهر و روگردانی دیپلماتیک از عملکرد اخیر در موضوع تشکیل دولت ارزیابی کرد. وی با بیان اینکه ما امیدوار هستیم این موضوع به انسداد پرونده انتخابات منجر نشود، افزود: هنوز امکان تجدیدنظر در این باره وجود دارد. اما اگر این اتفاق نیفتد این روند که هشت ماه پس از انتخابات پارلمانی صورت می‌گیرد قطعاً موجب پیچیده‌تر شدن گیر و گورهای سیاسی در عراق خواهد شد؛ چیزی که به نفع این خطه جغرافیایی نیست. سفیر پیشین کشورمان در پاسخ به این پرسش که پس از استعفای نمایندگان جریان صدر اکنون چه سناریوهایی در حوزه سیاسی مطرح است، ادامه داد: حسب قوانین رایج در عراق اگر موضوع استعفا نهایی شود، نمایندگان رزرو یا احتیاط از جریان‌های دیگر وارد مجلس خواهند شد. این موضوع یک طیف و دسته‌بندی جدید در پارلمان ایجاد کرده و در عین حال حواشی زیادی خواهد داشت. در چنین فضایی امکان شکل‌گیری دوباره اعتراضات خیابانی و حتی افزایش تحرکات گروهک داعش هم محتمل به نظر می‌رسد. با وجود این، تجربه سیاسیون، مسئولان امنیتی و مصلحت‌اندیشی که در مجموع وجود دارد می‌تواند راه عبور از این بحران موجود را هم هموار کند. وی در انتها تأکید کرد: موضوع مهم کنونی تشکیل هرچه سریع‌تر دولت است چرا که بن‌بست موجود به مشکلات دامن خواهد زد.
خبرنگار: هدایت جاویدان
نظر شما