ضمن اینکه اشخاص بایستی بتوانند مستقیم و به سهولت از سامانه‌های قضایی استفاده نموده و لازم است سواد حقوقی خود را افزایش دهند، اما اتکا به اطلاعات شخصی و عدم بهره‌گیری از دانش تخصصی تضمین کننده احقاق حقوقشان نخواهد بود و درنتیجه هر چقدر سواد حقوقی افراد افزایش پیدا کند نه تنها احساس استغنا نخواهند کرد، بلکه بر لزوم استفاده از مشاوره و وکیل  و افزایش مطالعات تخصصی بیشتر پی می‌برند.

خدمات سامانه الکترونیک قضایی
به منظور تسریع در روند رسیدگی به پرونده های قضایی، ابلاغ سریع‌تر و راحت‌تر آرا و احکام و حصول اطمینان خاطر از مشاهده ابلاغیه‌ها توسط طرفین پرونده، جلوگیری از ازدحام در مراجع قضایی و فراهم نمودن شرایط لازم برای انجام امور قضایی، دادگستری به روشی ساده و سریع، سامانه خدمات الکترونیک قضایی را راه اندازی نموده است.
با مراجعه به نشانی اینترنتی adliran.ir خدمات متنوعی را مشاهده خواهید کرد که در صورت آشنایی با آن به بخش قابل توجهی از پرسش‌ها و نیازهای قضایی شما پاسخ داده شده است؛ آنچه را که به عنوان مزیت اصلی این خدمات می توان برشمرد رویکرد خودکاربری در استفاده از آن است. یادگیری نحوه استفاده از بخش‌های مختلف این سامانه، از منظرهای مختلف به نفع شهروندان است.

دسترسی خودکاربری
تصور کنید در یک روز تعطیل و در مسافرت هستید و فردای آن روز موعد رسیدگی یا بررسی پرونده شماست و در همین شرایط به مدرک مهم و مؤثری دست یافته اید که می تواند تأثیر بسزایی در نتیجه رسیدگی به پرونده شما داشته باشد؛ دسترسی نداشتن به وکیل در روز تعطیل، پیدا نکردن 
کافی‌نت، بسته بودن دفتر خدمات الکترونیک قضایی همگی دست به دست هم داده تا شما موفق نشوید؛ اما در همین شرایط کافی است با نحوه استفاده از سامانه خدمات الکترونیک قضایی آشنا بوده تا با یک گوشی هوشمند یا یک رایانه متصل به اینترنت به راحتی تمام کارهای مورد نظرتان را در کوتاه ترین زمان ممکن و بدون هزینه انجام دهید. این در حالی است که گاهی برای ثبت یک لایحه دفاعیه یا مشاهده روند رسیدگی به پرونده و به‌خاطر آشنا نبودن با ابزارهایی که در اختیار شما قرارگرفته باید همین کار را با صرف هزینه از دیگران بخواهید تا انجام دهند.

 خودوکالتی ممنوع!
البته ما هرچقدر هم که به برخی  از اصطلاحات و گاهی به بعضی از تکنیک‌ها و مهارت‌های عمومی در هر تخصصی همچون پزشکی یا حقوق آشنا باشیم؛ اما اگر بدون مشورت و عدم مراجعه به متخصص و یا ناچیز پنداشتن نظرات کارشناسی، اقدامی در مسائل حیاتی خود یا دیگران انجام دهیم، مفهومی به جز خوددرمانی و خودوکالتی که همان خودسری و خودرأیی بوده، نخواهد داشت.
گاهی به همان اندازه که خوددرمانی می‌تواند جان یک انسان را به خطر انداخته و افراد را دچار آسیب کند، خودوکالتی نیز ضررهای مالی بزرگی به اشخاص و خانواده ها وارد نموده که گاهی هیچ وقت قابل جبران نیست. در اینجا منظور ما از خودوکالتی صرفاً به لزوم گرفتن وکیل خلاصه نمی‌شود بلکه می‌خواهیم روی استفاده از مشاوره تخصصی، حال چه به‌صورت مطالعه مطالب تخصصی و جست‌وجوی اینترنت و چه مراجعه حضوری و ارتباط مستقیم با مشاوران حقوقی و وکلا تأکید کنیم.
عده‌ای از کارشناسان قضایی نیز بر این عقیده‌اند که طرح دعوی و پیگیری روند رسیدگی و انجام دفاعیات در بعضی موارد و به‌خصوص در دعاوی حقوقی با حضور وکلا بهتر به نتیجه رسیده و عمدتاً افراد عادی توان دفاع و اقامه دعوا را به نحو صحیح نداشته و در غیر این صورت حق آن‌ها تضییع خواهد شد که در ادامه نمونه‌هایی بیان می‌گردد.

رد دادخواست
با وجود هزینه‌های قابل توجه همچون هزینه دادرسی و ابطال تمبر اما اشخاص به‌خاطر ناآشنایی با مسائل ابتدایی حقوقی و تصور اینکه هزینه‌های مشاوره، هدر دادن پول است، بنابراین شخصاً اقدام به طرح دعاوی حقوقی کرده که به‌خاطر اشتباهات حقوقی ساده متأسفانه اصل دادخواست رد شده و علاوه بر اینکه زمان (به عنوان عنصر کلیدی در طرح دعوا) از دست رفته، حتی هزینه‌ای که برای طرح دعوی نموده‌اند که گاهی تا چند میلیون تومان می‌شود (چندین برابر بیشتر از حق المشاوره یا حق الوکاله) قابل استرداد نیز نبوده و برای طرح دعوای دوباره، بایستی باردیگر هزینه‌های دادرسی را بپردازند.

اتکا به تحصیلات غیر مرتبط
بارها پیش آمده افراد به اتکای تحصیلات عالیه حوزوی یا دانشگاهی خود و بدون مشورت با کارشناسان حقوقی اقدام به تنظیم قرارداد یا انجام معاملات نموده که منجر به بروز خسارت شده که حتی طرح دعوی نیز نتوانسته است آنچنان که باید آن قصور و حتی تقصیر اولیه را جبران کند.

اقدام حقوقی علیه حق خود
در شعب مختلف اجرای احکام شاهد افرادی هستیم که به‌خاطر التماس‌های شخص محکوم و از سر دلسوزی و با تصور اینکه توافقات شفاهی و یا وعده‌های زبانی محکوم علیه یا اطرافیان وی وجاهت قانونی دارد، بدون مشورت و به‌طور خودسرانه و یک‌طرفه اقدام به اعلام رضایت کتبی نموده و پس از آزاد شدن زندانی هیچ دستاویزی برای پیگیری مطالبات و حقوق خود نداشته اند.
و صدها مثال ریز و درشت دیگر وجود دارد که اهمیت مراجعه به مشاوران حقوقی و در مواردی ضرورت گرفتن وکیل را متذکر شده و ما را از خودوکالتی نهی می‌کند. البته مخاطبان باید بدانند کارکنان دادگستری اعم از قاضی و کارمند نه تنها حق دخالت و ارائه مشاوره را نداشته، بلکه از این کار نهی شده اند و درنتیجه نباید از آن‌ها توقع راهنمایی و مشاوره داشت.

خبرنگار: حامد پورکبیر