در میان تمامی فرق و مذاهب اسلامی، روز عاشورا دارای ارجمندی و جایگاه بلندی است و آداب و مناسک و احکام ویژه‌ای برای آن توسط علما و فقهای مذاهب بیان شده است. با آنکه در نظر برخی عالمان مسلمان اهل سنت، دلیل اهمیت عاشورا و محرم، احادیث نبوی با موضوع ثواب برخی اعمال در آن عنوان می‌شود اما بررسی‌های تاریخی و حدیثی به روشنی ریشه این توجه را تماماً به مظلومیت و ایثار امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) و اصحاب ایشان در کربلا بازمی‌گرداند.
از این منظر، در نزد افکار عمومی مذاهب غیرشیعه در جهان اسلام، با وجود تلاش‌ها برای تفکیک عاشورا از امام حسین(ع)، یکی از دلایل منزلت این روز ارتباط آن با شخصیت سالار شهیدان به عنوان سرور جوانان اهل بهشت تلقی می‌شود. به عبارت دیگر آموزه‌ها و معارف و تعالیم اسلامی در همه مذاهب جهان اسلام در دهه نخست محرم و برای روز عاشورا معطوف و متوجه به امام حسین(ع) و حرکت تاریخی سیدالشهدا(ع) است که تا به امروز جوامع اسلامی را به خود مشغول داشته است. در طول یک قرن اخیر که مسئله بیداری اسلامی و احیای فکر دینی در جهان اسلام به یکی از مهم‌ترین مسائل روز متفکران مسلمان تبدیل شده همزمان توجه به ابعاد نهضت امام حسین(ع) در محرم نیز رونق روزافزونی یافته است. سخن درباره امام حسین(ع) و ضرورت الهام‌پذیری از او در اصلاح جوامع مسلمان تقریباً یک سرفصل مشترک در آثار بسیاری از مصلحان جهان اسلام در دوره معاصر بوده و حرکت حسین(ع) در مرکز اندیشه آنان قرار داشته است.
دهه اول محرم و روز عاشورا آنچنان‌که قرن‌هاست در ایران جزئی از فرهنگ عامه شده در بیشتر کشورهای اسلامی نیز به مثابه پویشی معنوی با آداب و رسوم و تغییرات اجتماعی در عادات مردم همراه است و جلوه‌های جذابی از همدلی مسلمانان با خاندان اهل بیت(ع) و محبت به امام حسین(ع) را در آن‌ها شاهد هستیم. این وضعیت که می‌توان نام آن را نوعی جنبش فرهنگی و اجتماعی در جهان اسلام دانست تا آنجا توسعه و ارتقا یافته که کاخ سفید و رئیس جمهور آمریکا برای سال سوم در پیامی با یادآوری حماسه محرم، خواستار استفاده از ارزش‌های عدالت‌محور و جانفشانی‌های رخ داده در آن شد!
شاید برای نخستین بار در میان رؤسای جمهور آمریکاست که عالی‌ترین مقام ایالات متحده که در میان سران جهان از توجه رسانه‌ها و افکار عمومی برخوردار است، این رویداد اسلامی را با توجه و تأکید به جنبه موردنظر شیعیان مورد توجه قرار می‌دهد. گرچه سیاست کاخ سفید هیچ‌گاه حمایت از اتحاد جهان اسلام و ترویج همگرایی میان مسلمانان نبوده اما اقدام به صدور پیام به مناسبت محرم با تأکید بر ارزش‌های قیام امام حسین(ع) روشن می‌سازد این باور جایگاهی فراگیر و تأثیرگذار در مناسبات جهان اسلام یافته و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
در این میان نقش جوامع پیرو اهل بیت(ع) در سراسر جهان به دلیل تلاش برای بزرگداشت محرم و عاشورا بسیار تعیین‌کننده است. نخبگان و صاحبنظران و سخنرانان و ذاکران و عزاداران حسینی باید بدانند احیای شعائر حسینی دارای ابعادی انسانی و فرافرقه‌ای و فرامذهبی است و می‌تواند توجه جهانی را به خود معطوف کند و از این رو برنامه‌ریزی برای تعمیق و عمل به پیام‌های فطری و انسانی و جهان‌شمول محرم حتی در مقیاس محدود و محلی نیز لازم به نظر می‌رسد.
نظر شما