بعضی از واعظان بر فراز منبر، نه فقط به بیان احکام شرعی و ذکر مصیبت می‌پرداختند، بلکه ضمن تشریح وقایع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... این وقایع را تحلیل می‌کردند و به قول امروزی‌ها، خبر را همراه با فراخبر در اختیار مردم قرار می‌دادند. با این حال، در میان خیل وعاظ، کسانی که جرئت ورود به بحث درباره وقایع سیاسی و فرهنگی را داشته ‌باشند، زیاد نبودند. بیان چنین سخنانی از فراز منبر به خصوص پس از به قدرت رسیدن رضاخان و در دوره پهلوی، ممکن بود به بهای جان واعظ تمام شود اما بودند خطیبانی که برای دفاع از کیان اسلام و پاسداری از حریم اعتقادی مردم، دست از جان می‌شستند و مردانه در این مسیر گام می‌گذاشتند. مرحوم شیخ علی‌اکبر مدقق خراسانی یکی از آن وعاظ شجاع و البته بسیار توانمند بود.

خطابه‌هایی مزین به خطبه‌های امیرمؤمنان(ع)
مرحوم شیخ علی‌اکبر مدقق در سال ۱۲۷۶شمسی به دنیا آمد؛ در نوجوانی وارد حوزه علمیه مشهد شد و از بزرگان این حوزه مانند ادیب نیشابوری، آقابزرگ حکیم، آقازاده و میرزامهدی اصفهانی کسب فیض کرد. شیخ علی‌اکبر به دلیل هوش و حافظه فوق‌العاده‌اش همواره مورد توجه استادان بود. افزون بر این‌ها، وی فن بیان و صدای فوق‌العاده‌ای داشت که سبب شد خیلی زود وعظ و منبر را آغاز کند و سخنرانی‌هایش با استقبال عموم مردم روبه‌رو شود. وی در «ته‌پُل محله» سکونت داشت و با وجود شهرت فراوان در خطابه و منبر، به دنبال زخارف دنیوی نبود. زندگی شیخ علی‌اکبر مدقق را زندگی‌ای بسیار ساده و بی‌تکلف توصیف کرده‌اند. او پولی را که بابت منبر می‌گرفت، انفاق می‌کرد. نقل است یک‌ بار آیت‌الله العظمی بروجردی هنگام سفر به مشهد، به خانه شیخ علی‌اکبر مدقق رفت و چون سادگی و محقر بودن آن منزل را دید، از باب شوخی به وی گفت: آقای مدقق، گویا منزل شما در بهشت آبادتر از منزل این دنیاست! شیخ علی‌اکبر در منبرهای خود، علاوه بر معارف دینی و ذکر مصیبت، به خواندن فرازهایی از نهج‌البلاغه نیز می‌پرداخت و این مسئله، تا آن زمان سابقه نداشت. او این برنامه را به سفارش آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر آغاز کرد و برای سخنرانی‌هایش به حفظ سخنان امیرمؤمنان(ع) می‌پرداخت و در هنگام وعظ، از نوشته یا کتاب استفاده نمی‌کرد. این خطیب توانا در سال ۱۳۳۹شمسی دار فانی را وداع گفت و در صحن عتیق، کنار پنجره فولاد به خاک سپرده شد.

مبارزه‌های سیاسی
همان‌ طور که گفتیم، شیخ علی‌اکبر مدقق از آن خطیبانی بود که نسبت به کج‌روی‌ها حساسیت داشت و با آن‌ها به مبارزه می‌پرداخت. در زمان قیام مسجد گوهرشاد، وی یکی از افرادی بود که به دلیل مخالفت با سیاست‌های ضددینی و ضدملی رضاخان بازداشت شد و پس از انتقال به تهران، مخفیانه به عتبات رفت و تا سقوط رضاخان در شهریور ۱۳۲۰، در کربلا ماند و مورد حمایت آیت‌الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی بود. شیخ علی‌اکبر مدقق بعدها به مشهد بازگشت و ضمن سخنرانی در این شهر، به مناطق دیگر کشور نیز دعوت می‌شد و شهرت سخنرانی‌هایش فراگیر بود. اواخر دهه ۱۳۲۰، هنگامی که قرار شد جسد مومیایی شده رضاخان را به ایران بیاورند، شایعاتی مبنی بر تلاش رژیم شاه برای دفن جسد وی در مشهد منتشر شد. شیخ علی‌اکبر مدقق که از مبارزان شناخته شده دوران دیکتاتوری رضاخانی بود، در حرم مطهر منبر رفت و سخنرانی شورانگیزی در مذمت این اقدام ایراد کرد. او به صراحت خطاب به مردم گفت: ای مردم، بدانید هدف از آوردن جنازه، فقط دفن یک مشت استخوان نیست، بلکه ترویج مرام پهلوی است. این‌ها می‌خواهند روش او را دوباره ترویج کنند و به مقابله با دین بپردازند. ایراد این سخنرانی موجب بازداشت شیخ علی‌اکبر شد. او را در یکی از اتاق‌های حرم مطهر زندانی کردند و مورد بازجویی قرار دادند.
وقتی خبر این واقعه به گوش مردم مشهد رسید، بازارها تعطیل شد و همه برای حمایت از شیخ علی‌اکبر مدقق به سوی حرم مطهر حرکت کردند و اسباب آزادی وی را فراهم کردند. شیخ علی‌اکبر مدقق تا پایان حیات، تحت نظر نهادهای امنیتی رژیم پهلوی بود. در گزارش‌های محرمانه‌ای که به ویژه از بیت آیت‌الله ‌العظمی میلانی به دست ساواک می‌رسید، به مرحوم شیخ علی‌اکبر و سخنان وی در جمع مردم و وعاظ توجه ویژه می‌شد؛ انگار رژیم شاه همواره از این واعظ شجاع که از منبر، سنگر ساخته بود، بیم داشت.

خبرنگار: محمدحسین نیکبخت