چارلز اسپنسر چاپلین بازیگر، فیلم‌ساز و آهنگ‌ساز انگلیسی بود. بی شک کمتر کسی همچون او توانست جادو را به پرده نقره ای بکشاند. چاپلین کمدینی بود که با خلاقیت خود تاثیر شگرفی بر دنیای سینما گذاشت. فیلم های او موجب خنده می شود و در عین حال ذهن انسان را به اعماق اجتماع و فلسفه می برد. چارلی نخستین فیلمش را در سال 1914 با نام ساختن یک زندگی ساخت و به تدریج میان مردم محبوب و محبوب تر شد، تا جایی که امروزه از او با عنوان نابغه و اسطوره سینمای صامت یاد می کنند.

چارلی چاپلین در خصوص اولین ساخته سینمایی اش گفته بود: «من هیچ ایده‌ای درباره چهره‌پردازی و لباسم نداشتم. لباسی را که در فیلم اول داشتم دوست نداشتم. در راه لباس‌خانه به این نتیجه رسیدم که شلوار بگی گشاد بپوشم و کفش‌های بزرگ و کلاهی خاص. می‌خواستم همه چیز با هم در تضاد باشد. کتی تنگ و کلاهی کوچک و کفشی بزرگ. نمی‌دانستم باید پیر به نظر بیایم یا جوان؛ اما وقتی یاد حرف کارگردان افتادم که می‌خواست کمی بزرگتر از آنچه هستم به نظر بیایم، پس یک سبیل اضافه کردم. نمی‌دانستم چه شخصیتی باید داشته‌باشم، اما زمانی‌که لباس‌ها را پوشیدم، خودِ لباس‌ها احساسی به من داد که شخصیت را دیدم، آغاز به شناختنش کردم و زمانی‌که به روی صحنه می‌رفتم، کاملاً متولد شده ‌بود.»

او حدود 77 سال در سینما و تئاتر فعالیت کرد و در طول دوران حیاتش موفق به کسب سه اسکار شد. حال با گذشت بیش از 4 دهه از درگذشت چاپلین هنوز هم فیلم هایش زنده و پرطرفدار است.

سینما با چاپلین متولد شد

احسان دلدار، منتقد و فیلم ساز در سالگرد درگذشت چاپلین در گفت و گو با قدسینما گفت: چارلی چاپلین استعداد تکرار نشدنی بود. به نظر من سینما با چاپلین متولد و با چاپلین هم تمام شد. بعد از آن، همه بزرگان سینمایی در مسیر سینمای چاپلین در سبک های مختلف قدم بر می دارند.

چاپلین؛ بهترین منتقد اجتماعی

این کارگردان سینما درباره شخصیت اسطوره فراموش نشدنی سینما بیان کرد: چاپلین با شخصیتی عمیق بر گرفته از زیست عمیق وسراسر دردش در جامعه سخن معروفی دارد که گفته «یک عمر در خود گریستم تا مردم را بخندانم.» با توجه به همین صحبت می فهمیم با چه شخصیتی رو به رو هستیم. کاش در شرایط امروز جوامع، چاپلین ها زیاد شوند. ما به چاپلین ها نیاز داریم تا بتوانیم نقدهای اجتماعی را به صحیح ترین شکل ممکن عنوان کنیم. به نظرمن چاپلین این ادبیات را برای نقد اجتماعی در اختیار ما قرار داد.

وی ویژگی نقد سیاسی واجتماعی صحیح را وجه تمایز فیلم های چاپلین با سایر آثار خواند و عنوان کرد: چاپلین هنرمند عمیق و بزرگی بود. بهترین نمونه نقد اجتماعی چاپلین فیلم دیکتاتور بزرگ است. او با فضاسازی درست در شرایط آن زمان به نقد اصولی پرداخته است.

همزاد پنداری بیشتر مخاطبان با سینمای صامت

این نویسنده سینما با اشاره به جذابیت سینمای صامت چاپلین گفت: زمانی که ما تصویری را می بینیم اتفاقات بسیاری بابت فضاسازی آن تصویر در ذهن ما شکل می گیرد. سینمای صامت نوعی عکاسی است که مخاطب بدون کد گرفتن دیالوگی، خودش را جای موقعیت کاراکتر ها و قهرمان قصه فرض می کند. در این نوع از سینما ذهن مخاطب برای تصویر سازی راحت تر است، چون کدی دریافت نکرده و به این شکل همزاد پنداری بیشتری می کند. از این حیث فیلم صامت تاثیر به سزایی در سینما داشت. البته نبود امکاناتی همچون صدا گذاری و صدابرداری در آن زمان هم در رشد این ماجرا تاثیر گذار بود. به هر حال سینمای صامت، سینمای شریف و جذابی بوده و هست. با گذشت این همه سال هنوز هم سینمای چاپلین تاثیرگذار است.

نیاز به ظهور چاپلین جدید برای حذف محتوای سخیف

دلدار با اشاره به اینکه محتوای کمدی نباید بر اساس برداشت و تحریف اشتباه شخصی سینماگر باشد اظهار کرد: کمدی در ذات خودش ابتذال ندارد. در مسیری قرار گرفته که بعضی از افراد آن را به ابتذال می کشانند. چاپلین از کمدی موقعیت بسیار استفاده می کرد و یک منتقد بزرگ بود. جامعه امروز ما با احترام به آثار ارزشمند بزرگان سینما وتلویزیون در بسیاری از مواقع تحت تاثیر محتواهای سخیفی است که درتلویزیون وسینما به مخاطب ارائه شده. امروز مخاطب کششی برای برنامه های تلویزیونی ندارد. اگر الگویی مثل چاپلین به درستی برای برنامه سازان ارائه می شد، حال موقعیت بهتری داشتیم. امروزه ضعف مدیریت فرهنگی که منجر به آسیب های فراوانی شده را می بینیم.

دلدار، منتقد سینما در پایان گفت: امیدوارم به شرایطی برسیم که محتوای صحیح، عمیق و اصولی تولید شود. بسیار از کمدین ها و کمدین ساز های ما مواردی را در غالب تحریف خودشان نسبت به یک واقعه تاریخی و اجتماعی در قالب کمدی ارائه می دهند، برای پخش این محتوای معیوب شرایط پخش هم مهیا می شود

خبرنگار: لیلا نوعی