بدون روتوش
ساجده تقی‌زاده؛ شاعر، نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس و نویسنده کتاب «خانوم ماه» در ابتدای نشست به بیان چگونگی تولید این کتاب پرداخت و گفت: نوشتن این کتاب از سال ۱۳۹۴ آغاز شد. من در این سال با خانواده‌های معظم شهیدان دیدارهایی داشتم و از آنجایی که به انجام پژوهش و مطالعه در حوزه زنان علاقه‌مند بودم و شناختی که از خانم ناز علی‌نژاد به سبب رفت و آمدهایی که به زیارتگاه شهید شیرعلی سلطانی داشتم تصمیم گرفتم زندگی این بانو را به صورت کتاب روایت کنم.
آنچه در این کتاب از شخصیت و زندگی این بانوی ساده و باصفا روایت می‌شود عین واقعیت است و شخصیت ایشان بدون هیچ گونه روتوش و تغییری بیان می‌شود. من در این اثر سعی نکردم شخصیت ایشان را به عنوان الگو مطرح کنم بلکه سعی من این بوده است که مخاطبان با سبک زندگی همسران شهدا، نیمه‌های پنهان دفاع مقدس که کمتر در آثار به آن‌ها پرداخته شده، آشنا شوند.
ما به این جنس روایت‌ها از زندگی همسران شهدا و جانبازان دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم نیاز داریم؛ چرا که باید دختران و بانوان جامعه ما با سبک زندگی این افراد آشنا شوند. شهید شیرعلی سلطانی و خانوم ماه ۱۴ سال زندگی مشترک داشتند، در تک‌تک روایت‌ها شاهد هستید که همواره با چالش‌های متعددی در زندگی روبه‌رو می‌شود و در هر چالش آدم فکر می‌کند حالا وقتش است که خانوم ماه کم بیاورد ولی می‌بینیم که همچنان مقاوم و مصمم‌تر از قبل از سد مشکلات عبور می‌کند.

روایت آداب و سنن شیرازی
مریم عرفانیان، نویسنده خراسانی حوزه دفاع مقدس نیز در این نشست گفت: این کتاب علاقه‌مندان خاص خود را دارد و نمی‌توان گفت مخاطبان این کتاب بانوان دهه‌های ۴۰ یا ۵۰ هستند. اینکه برخی می‌گویند این کتاب مناسب دختران نیست ظلمی به روایت کتاب و نویسنده است. ما باید در آثار خود به سراغ روایت زندگی همسران شهدا و یا جانبازان برویم؛ چرا که اگر این روایتگری انجام نشود، ایثار و از خود گذشتگی‌های همسران شهدا در برگ‌های تاریخ گم می‌شود.
وی در ادامه نوع روایت زندگی همسر شهید را یکی از نکات مثبت کتاب «خانوم ماه» عنوان کرد و افزود: با توجه به اینکه این اثر توسط یک زن نوشته شده، حس زنانگی در آن بیشتر احساس می‌شود.
عرفانیان با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب که «جنگ، گنجی تمام نشدنی است»، افزود: نویسندگان باید از هشت سال دفاع مقدس به عنوان یک گنج بهره ببرند و بهترین آثار را به دست مخاطب برسانند.
وی ادامه داد: این اثر در سه فصل روایت شده و در بخش‌هایی از کتاب به دلیل وجود کنش‌های زیاد در زندگی خانوم ماه، نویسنده به بیان خرده روایت‌ها اکتفا کرده است. کتاب با زایش شروع و در فصل اول کودکی خانوم ماه روایت می‌شود. بخش ازدواج و زندگی مشترک خانم ناز علی‌نژاد با شیرعلی سلطانی بهترین بخش کتاب است که به نظر می‌توانست به تنهایی محتوای یک کتاب را تشکیل دهد. فصل سوم، بیان سختی‌های زندگی خانوم ماه پس از شهادت همسرش است که با وجود مشکلات بسیار فرزندان خود را بزرگ می‌کند و در برابر منافقان می‌ایستد.
وی با بیان اینکه در این اثر نویسنده سعی کرده مخاطب را با بخشی از آداب و سنن شیرازی‌ها، لهجه و غذاهای مختلف آنان آشنا کند، افزود: این امر در نگارش کتاب‌های شهدای دفاع مقدس یا شهدای مدافع حرم دیده نمی‌شود و وجه امتیاز اثر محسوب می‌شود.

با پسوند یا بدون پسوند؟
الهام غفاری، دکترای مطالعات زنان که سال‌هاست در عرصه کار فرهنگی بانوان فعالیت می‌کند، در این نشست با توجه به عنوان این کتاب «خانوم ماه، روایتی از زن بدون هیچ پسوندی» اظهار کرد: عنوان کتاب مغایر با متن است زیرا تمام کتاب سرشار از پسوند است یعنی زندگی خانوم‌ ماه در بخش‌های مختلف کتاب در مقام دخترانگی، در مقام همسر و در مقام مادر شرح داده می‌شود.
وی ادامه داد: اگر این اثر را یک فمنیست بخواند قطعاً خواهد گفت این همه مشکلات به دلیل وجود همین نگاه به زن است که زن را در قالب نقش‌ها تعریف می‌کند و هنگامی که زن در کنار یک مرد قرار می‌گیرد ارزش پیدا می‌کند؛ مثلاً در کتاب خانوم‌ماه روایت زندگی این خانم زمانی صورت می‌گیرد که همسر شهید شیرعلی سلطانی است.
این پژوهشگر حوزه زنان ادامه داد: آنچه در این اثر در باب خانوم ماه دیده می‌شود نگاه عرفی و فرهنگی منطقه شیراز و تفکر سنتی است و ما در خانوم ماه نمی‌بینیم که ایشان تلاشی در راستای تغییر زندگی خود انجام دهد بلکه به آنچه در زندگی برای او اتفاق افتاده راضی است که این‌ها ارتباط با محیط تربیتی بسته آن زمان دارد که تمام مفاهیم و انگارهای تربیتی از یک جنس هستند و تغییر نمی‌کنند.

نقش زن در زندگی شهیدان
غفاری تصریح کرد: دو نوع جبر درون و بیرون در شخصیت خانوم ماه وجود دارد. حال این پرسش مطرح می‌شود آیا این اثر می‌تواند به عنوان الگوی تربیتی برای بچه‌های امروزی مورد بررسی قرار گیرد که باید بگویم خیر. در این اثر به جایگاه تربیتی برای بچه‌ها نگاه نشده است و با واقعیت امروز جامعه ما تعارض دارد و نمی‌تواند مخاطب امروزی را به خود جذب کند.
مفهوم عشق، رضایت از پروردگار، نوع کنش‌ها و ارتباط خانوم‌ماه با دیگران در این اثر قابل درک است. در زندگی خانوم ماه رضایت به قسمت و سرنوشت موج می‌زند و در این اثر واقعیت زندگی خانوم ماه به تصویر کشیده شده است و در جای جای کتاب سختی‌ها روایت می‌شود که بهتر بود نویسنده، این اثر را با یک سری فضاها تلفیق می‌کرد و در بخشی از کتاب، به بیان دغدغه‌های مخاطب امروز نزدیک می‌شد.
غفاری تصریح کرد: طبق صحبت‌های نویسنده کتاب، شاد و مصمم بودن خانم ناز یکی از مؤلفه‌های خوب ایشان بوده است که ای کاش در کتاب بیشتر نمود پیدا می‌کرد که پیشنهاد می‌کنم در چاپ‌های بعدی این خصوصیات به عنوان پیش‌گفتار در کتاب ذکر شود.
وی یادآور شد: شهید شیرعلی سلطانی دارای شخصیت چندبعدی است و در این اثر می‌بینیم محبت‌هایی از جنس خود را نسبت به همسرش دارد. این شهید به خدا می‌رسد و مادر و همسرش از کسانی هستند که موجب رهایی و وارستگی این شهید می‌شوند و در این اثر سعی شده نقش زن که در زندگی شهدا پنهان است، روایت شود.