به گزارش قدس آنلاین، دسامبر سال ۱۹۹۳، براساس تصمیم مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز سوم ماه می، برابر با ۱۳ اردیبهشت، روز جهانی آزادی رسانه‌ها نام‌گذاری شد. روزی که رسانه‌ها و خبرنگاران قاعدتا می‌بایست در سایه اینچنین تصمیم مقرری، از امنیت جانی برخودار باشند لیکن این مهم در دنیای امروز و زیاده‌خواهی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به وقوع نمی‌پیوندد همچنانیکه ۲۵ سال بعد از این تصمیم سازمان ملل، جمال خاشقچی، نویسنده و روزنامه‌نگار منتقد حاکمان عربستان سعودی که در سفارت عربستان در ترکیه به قتل رسید، یکی از مشهورترین پرونده‌های قتل اصحاب رسانه در سال ۲۰۱۸ شد.

*سیاست‌های جنگ‌طلبانه قدرت‌ها و تداوم زنجیره مرگ خبرنگاران

طی چند دهه اخیر بخصوص، زنجیره قتل خبرنگاران را می‌توان عمدتا به تصمیمات و سیاست‌های قدرت‌ها و حاکمین نسبت داد تا موارد شخصی و تبهکارانه و بیشترین تلفات خبرنگاران در این بین به جنگ‌ها و مخاصمات دولت‌ها مربوط می‌شود که بارزترین و تازه‌ترین نمونه از آن را می‌توان به قتل خبرنگار الجزایری شیرین ابوعاقله در کرانه غربی که به وسیله گلوله مستقیم ارتش صهیونیستی جان خود را ازدست داد.

*آمریکا متهم اصلی عدم امنیت جانی خبرنگاران جهان

از دورانی که روسای جمهور آمریکا ادعای حمایت از جان خبرنگاران را مطرح می‌کردند تا ترامپ که علنا هیچ گونه حمایتی از این قشر نشان نداد بلکه با آنان با عداوت برخورد می‌کرد، آمریکا چه در حمایت از خبرنگاران چه در جنگ‌هایی که مسبب اصلی بوده برای مثال جنگ و نامنی در کشورهای عراق و سوریه به صورت مستقیم و در سرزمین‌های اشغالی و افغانستان و بسیاری کشورهای دیگر از اصلی‌ترین عاملین قتل خبرنگاران در جهان محسوب می‌شود که شرایط را با سیاست‌های مداخله‌جویانه خود برای از دست رفتن تامین جانی خبرنگاران مهیا کرده است.

نمودار میزان تلفات خبرنگاران در مقایسه مناطق جنگی و غیر جنگی

*افزایش ۵۰ درصدی قتل خبرنگاران در سال ۲۰۲۲

در خبری که در روزهای اخیر منتشر شد، سازمان یونسکو اعلام کرد: قتل خبرنگاران و اهالی رسانه در سال ٢٠٢٢ حدود ٥٠ درصد افزایش داشته است، به طوریکه هر ٤ روز یک خبرنگار کشته شده است.

اودری آزوله مدیر کل یونسکو گفت: افزایش قابل توجه تعداد خبرنگاران کشته شده در سال ٢٠٢٢ نگران کننده است و مقامات باید تلاش خود را جهت تعیین حدو مرزی برای این جنایت‌ها و محکومیت مرتکبان آن دوچندان کنند.

یونسکو اعلام کرد از ٨٦ خبرنگاری که در سال گذشته به قتل رسیده‌اند، ١٩ نفر در مکزیک، ١٠ نفر در اوکراین و ٩ نفر در هائیتی ، یعنی سه کشوری که بیشترین تعداد کشته شدگان در این حرفه را ثبت کرده است، به قتل رسیده‌اند.

*قتل ۸۶ خبرنگار تنها در سال ۲۰۲۲

سازمان آموزشی، عملی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) گزارش داده است که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۸۶ خبرنگار و دست اندرکار رسانه‌ای در سرتاسر جهان کشته شده‌اند.

نمودار آمار تلفات خبرنگاران در یک دهه گذشته

بر اساس آمار یونسکو سال گذشته به‌طور متوسط در هر چهار روز یک خبرنگار کشته شده است. بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ نیز سالانه ۵۸ خبرنگار در سراسر جهان کشته شده‌اند.

* در ۸۶ درصد موارد قتل خبرنگاران هیچ کسی مجازات نشده!

یونسکو گفته است که در ۸۶ درصد موارد کشتار خبرنگاران هیچ کسی به عدالت کشانده نشده است.

گزارشگران بدون مرز می‌گوید که از سال ۲۰۰ تاکنون، حدود ۱۷۸۷ خبرنگار کشته شده‌اند که به طور میانگین مرگ ۸۰ خبرنگار در هر سال را نشان می‌دهد.

*قتل ۱۶۶۸ خبرنگار در مناطق جنگی طی دو دهه

به گفته این سازمان، در مناطق جنگی، حدود ۱۶۶۸ خبرنگار در پی قتل‌های هدفمند، جراحات ناشی از جنگ و کمین کشته شده‌اند.

انتقامجویی به خاطر گزارش‌دهی از جرایم سازمان یافته، منازعات مسلحانه یا افزایش افراط‌گرایی و پوشش مسایل حساس چون فساد، جرایم محیط زیست، سواستفاده از قدرت و تظاهرات از عوامل عمدۀ کشتار خبرنگاران بر شمرده شده است.

*۴۴ موارد قتل خبرنگاران در آمریکای لاتین و کارائیب

یونسکو گفته است که ۴۴ مورد که بیشتر از نصف موارد کشتار خبرنگاران در سال ۲۰۲۲ است در آمریکای لاتین و کشورهای حوزه دریای کارائیب صورت گرفته است. یک سوم کشتار خبرنگاران هم در بیرون از ساحات درگیر جنگ به وقوع پیوسته است.

نمودار توزیع میزان تلفات خبرنگاران در نقشه جهانی

*مکزیک رتبه نخست قتل خبرنگاران

کشور مکزیک به عنوان مرگبارترین کشور برای خبرنگاران در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱۹ مورد کشتار خبرنگاران را داشته است.

*هیچ جای امنی برای خبرنگاران وجود ندارد!

سازمان آموزشی، عملی و فرهنگی ملل متحد گفته است که با توجه به وضعیت موجود، هیچ جای امنی برای خبرنگاران وجود ندارد، حتا در اوقات شخصی آنان.

یونسکو همچنین گفته است که فراتر از کشتار، خبرنگاران با «اشکال متعدد خشونت» به شمول «ناپدید شدن اجباری، اختطاف و زندانی شدن اجباری، آزار و اذیت، خشونت دیجیتالی»، به ویژه علیه خبرنگاران زن مواجه‌اند.

در ماه ژوئن امسال، یونسکو گزارشی منتشر کرد با عنوان «An Attack on One is an Attack on All» (حمله به یکی حمله به همه است) که گزارشی است که برای آگاهی‌رسانی به خبرنگاران در سراسر جهان منتشر شده و هدف آن حفظ و ارتقاء امنیت جانی خبرنگاران در سراسر جهان، به ویژه به هنگام فعالیت در شرایط یا محیط‌های خطرناک است.

*آگاهی از شیوه‌های مراقبت از جان خبرنگاران

در این گزارش، ۲۲ شیوه‌ حرفه‌ایی و مناسب برای فعالیت امن خبرنگاران منتشر شده است که مواردی است که با بسیاری از خبرنگاران اصلا مطرح نمی‌شود. بسیاری از خبرنگارانی که در نشستی در این راستا در داکای بنگلادش حضور داشتند، از این که موارد امنیتی با آن‌ها در میان گذاشته نمی‌شود و اطلاعات و تذکرات لازم برای کار در محیط‌های سخت یا خطرناک به آن‌ها داده نمی‌شود، گلایه داشتند. متاسفانه این ناآگاهی و عدم توضیح شرایط مختص خبرنگاران یک یا دو ناحیه یا کشور جهان نیست و شامل حال بسیاری از آن‌ها که در شرایط دشوار، بحرانی، تنش آلود یا خطرناک فعالیت می‌کنند و جان‌شان به خطر می‌افتد، می‌شود.

این در حالی است که منابعی برای این نوع آگاهی رسانی وجود دارد که کمیته‌ حفاظت از خبرنگاران یا «Committee to Protect Journalists و International News Safety Institute» (انستیتوی بین‌المللی خبررسانی امن) در میان آن‌هاست.

*قتل بیش از ۸۰۰ خبرنگار طی ۱۰ سال

گزارش تازه انتشار یافته‌ یونسکو به ما یادآوری می‌کند که اندیشیدن تمهیداتی برای حفظ امنیت جانی خبرنگاران ضروری است. بیش از ۱۲۰ خبرنگار و کارمند رسانه طی سال ۲۰۱۶ جان سپردند و بیش از هشتصد خبرنگار طی ده سال اخیر کشته شده‌اند. تعداد بیشتری از مجموع این دو عدد را خبرنگارانی تشکیل می‌دهند که قربانی تهدید، حمله‌ فیزیکی و حبس شده‌اند.

هرقدر نهادهای مدنی در جوامع تعامل بیشتری با مردم و خبرنگاران داشته باشند، جوامع، بیشتر به درک ضرورت حفاظت از خبرنگاری به عنوان یک بخش مفید، لازم و موثر در جامعه گرایش خواهند یافت. در کنار این قضیه، فشار جهانی بر کشورهای قدرت‌طلب برای پرهیز از جنگ و عدم مداخله در امور دیگر کشورها و به دنبال آن نبود جنگ و امنیت برای خبرنگاران را درپی خواهد داشت.

منبع: فارس