در همین راستا و در آستانه «روز جهانی قدس» در ماه مبارک رمضان سال جاری، همایش بین‌المللی «قدس میراث مشترک ادیان» در بارگاه منور رضوی برگزار می‌شود.
به همین بهانه و در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمحمد ذوالفقاری، مدیر زائران غیرایرانی حرم مطهر رضوی به این موضوع پرداخته‌ایم. وی دانش‌آموخته مقطع دکترای رشته سیاست‌گذاری فرهنگی است.
آیا موضوع «قدس» و «فلسطین» صرفاً موضوعی در جهان اسلام است؟
برخلاف برخی پندارها و تصور برخی از افراد که فکر می‌کنند توجه به موضوع قدس و فلسطین صرفاً مربوط به مسلمانان و جهان اسلام است، باید اشاره کنم تمام ادیان ابراهیمی، قدس شریف را به عنوان تراث و مهد تاریخی خود می‌شناسند. قدس محل آرامگاه برخی از پیامبران بزرگ الهی همچون: ابراهیم(ع)، سلیمان(ع)، یعقوب(ع)، یوسف(ع) و... است. آثار تاریخی به جا مانده و مرتبط با ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام در شهر قدس هنوز زنده و پابرجاست. برخی از کلیساها (مانند کلیسای محل ولادت حضرت عیسی مسیح(ع) که مسیحیان هر ساله با شوق و علاقه برای زیارت آن اقدام می‌کنند)، همچنین مساجد تاریخی و مزار برخی از شخصیت‌های بزرگ اسلامی در فلسطین وجود دارد که مسلمانان در آرزوی زیارت این اماکن متبرکه هستند، مانند مرقد مطهر جناب «هاشم بن عبد مناف» جد بزرگوار پیامبر اسلام(ص) و
جد امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) که در شهر غزه در فلسطین واقع است، همچنین مقامات منسوب به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) مانند «مقام رأس الحسین(ع)» در سرزمین فلسطین وجود دارد و... که در یکی از کتاب‌های تألیف شده توسط برخی از دانشمندان و نویسندگان جهان اسلام مانند کتاب «مقامات اهل بیت(ع) در فلسطین» نوشته «دکتر احمد قیس» (نویسنده مصری) به این مقامات اشاره شده است.
از طرف دیگر در بیت‌المقدس شاهد آثاری از مسیحیان مانند محل محراب حضرت مریم(س) هستیم، همچنین محل معراج پیامبر اسلام(ص)، محل محراب حضرت زکریا(ع) که فرشتگان در این محراب تولد فرزندش حضرت یحیی(ع) را به ایشان بشارت دادند، محل دفن حضرت ابراهیم(ع) و همسرشان ساره و... در بیت‌المقدس واقع شده است. همچنین آثار مهم اسلامی از دوره امویان و فاطمیون نیز در سرزمین فلسطین وجود دارد. بنابراین توجه به موضوع و اهمیت قدس شریف و کشور فلسطین، تنها مربوط به دین مبین اسلام و مسلمانان نبوده، بلکه مورد توجه همه ادیان ابراهیمی و پیروان این ادیان از قدیم‌الایام و در اعصار و دوره‌های گوناگون تاکنون بوده است.
چرا برگزاری این همایش بین‌المللی مورد توجه آستان قدس رضوی قرار گرفت؟
تحولات امروز دنیا بسیار سریع و پیچیده است. جنگ اوکراین، بیماری‌های فراگیر مانند کرونا، ناآرامی‌های اقتصادی عمومی در سراسر جهان، شکل‌گیری اتحادیه‌ها، از هم پاشیدگی برخی از اتحادیه‌ها، توسعه پیمان‌های نظامی مانند ناتو، شکل‌گیری محورهای وحدت و اتحادیه‌های جهانی جدید و... از مصادیق این تحولات سریع و پیچیده جهانی است. رهبر معظم انقلاب در چندین سخنرانی اخیر خود به همین موضوع با عنوان شکل‌گیری نظم نوین جهانی اشاره کرده‌اند. برای جهان اسلام، موضوع قدس و فلسطین که به تعبیر امام راحل پاره تن اسلام است و اشغال این سرزمین مقدس توسط رژیم جعلی صهیونیستی همیشه اولویت داشته و در صدر مسائل مهم و قابل توجه بوده است.
از طرف دیگر، برخی از دولت‌های غیرمستقل و سران وابسته آن‌ها در برخی از کشورهای جهان اسلام در سال‌های اخیر، برای حفظ موقعیت و جایگاه خود وارد یک معامله محکوم به شکست شدند و پروژه عادی‌سازی روابط با رژیم جعلی صهیونیستی با عنوان «مشروع التطبیع» را پیگیری کردند. به رسمیت شناختن رژیم جنایتکار اسرائیل، بازگشایی سفارتخانه‌ها، ایجاد روابط اقتصادی، بازگشایی فرودگاه‌ها برای هواپیماهای این رژیم جعلی و... از مصادیق این پروژه ننگین به شمار می‌رود.
اما نکته قابل توجه این است که ملت‌های اسلامی در این کشورها بر خلاف انتظار سران آن‌ها، همچنان دل در گرو مسئله فلسطین و قدس شریف دارند و با حکام خود همراهی نمی‌کنند. واکنش ورزشکاران کشورهای گوناگون مانند اندونزی، تونس، الجزایر، مصر، کویت، عراق، سوریه و... در زمینه عدم رضایت برای حاضر شدن در مقابل نماینده رژیم صهیونیستی در مسابقات ورزشی از مصادیق بارز این موضوع است.
ذکر یک نکته ضروری است و آن اینکه توجه تشکیلات آستان قدس رضوی به اهمیت موضوع فلسطین و قدس شریف موضوع تازه و جدیدی نیست، بلکه از همان اوایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران در جلسات، محافل و برنامه‌های متعدد حرم مطهر رضوی به این مسئله توجه می‌شده است تا آنجا که با تدابیر مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی، تولیت فقید این آستان مبارک، ساخت صحنی به نام «صحن قدس» و قرار دادن «نماد مسجدالاقصی» در وسط این صحن، خود یک اقدام فرهنگی شایسته و حامل یک پیام مهم مذهبی، فرهنگی و سیاسی در این ارتباط است. افکار عمومی جهان اسلام انتظار دارد عموم مراکز فرهنگی، مذهبی، دینی و اعتقادی نسبت به موضوع قدس و فلسطین حساس بوده و سکوت نکنند.
آستان قدس رضوی به عنوان پایتخت معنوی ایران اسلامی و یک مجموعه زیارتی الهام‌بخش در جهان اسلام، رسالت خود می‌داند نسبت به این مطالبه و آرمان قدس شریف و اولویت و اهمیت مسئله فلسطین برای جهان اسلام اقدامی تأثیرگذار و فراگیر داشته باشد و از آنجا که امام هشتم(ع) به عنوان امام گفت‌وگوی ادیان و مذاهب مطرح بوده و شهرت دارند، بر آن شدیم با الهام‌گیری از سیره آن حضرت، همایش «قدس میراث مشترک ادیان» را در آستانه روز جهانی قدس در ماه مبارک رمضان سال ۱۴۰۲ برگزار کنیم.
برگزاری این همایش بین‌المللی چه روند اجرایی را طی کرده و شامل چه برنامه‌هایی است؟
در راستای بزرگداشت روز جهانی قدس و در امتداد کنگره جهانی حضرت رضا(ع) و در جهت عمومی‌سازی اهمیت مسئله قدس هم برای ملت ایران، هم برای زائران غیرایرانی بارگاه مطهر امام هشتم(ع) و هم برای گردشگران غیرمسلمان که سالیانه در حدود ۱۰ هزار نفر از آنان از حرم مطهر امام رضا(ع) بازدید می‌کنند و با مدیریت زائران غیرایرانی حرم مطهر رضوی نیز در ارتباط هستند، این مدیریت به این نتیجه رسید نسبت به برگزاری همایشی فراتر از آنچه تاکنون نسبت به موضوع قدس و فلسطین در ایران برگزار شده است اقدام کند.
در همین راستا از اواخر دی سال ۱۴۰۱ با طرح این موضوع در معاونت تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی و مشورت با صاحبنظران تصمیم به برگزاری این همایش و دعوت از شخصیت‌های مختلف کشورهای گوناگون از جهان اسلام و ادیان ابراهیمی گرفته شد. در همین راستا، در تاریخ ۲۴ فروردین سال جاری مطابق با ۲۲ ماه مبارک رمضان و در آستانه آخرین جمعه از این ماه مبارک که به نام روز قدس است، این همایش در صحن قدس بارگاه منور امام رضا(ع) از ساعت ۱۶ تا هنگام نماز مغرب و عشا و با حضور میهمانانی از داخل و خارج از کشور برگزار می‌شود. سخنران این همایش نیز آقای «ناصر ابوشریف» نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران است.
همچنین برخی از علمای مسیحی و مسلمان از مذاهب مختلف از کشورهای لبنان، سوریه، عراق، فلسطین، مصر، پاکستان، افغانستان و... برای این همایش نیز پیام‌های صوتی و تصویری ارسال کرده‌اند. نمایندگان سیاسی کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه و نماینده کمیساریای پناهندگان سازمان ملل متحد در مشهد مقدس نیز در این همایش شرکت می‌کنند. همچنین نمایندگانی از حزب‌الله لبنان، فاطمیون، زینبیون و الحشدالشعبی عراق نیز در این همایش حضور خواهند داشت.
مراسم و سخنرانی‌های این همایش به زبان عربی برگزار می‌شود و همزمان نیز به زبان‌های فارسی، اردو، انگلیسی و فرانسوی ترجمه و در فضای مجازی و کانال‌های اجتماعی هم منتشر می‌شود. با توجه به اهمیت بازتاب جهانی امثال این همایش، تصمیم بر این شد همت برگزارکنندگان این همایش معطوف به انعکاس بیشتر این همایش در فضای رسانه‌ای و بین‌المللی باشد. بنابراین این همایش به زبان عربی برگزار می‌شود و همزمان به پنج زبان دیگر نیز ترجمه خواهد شد.
البته از ابتدای ماه مبارک رمضان سال جاری، پیام‌ها و مطالب نوشته شده برای این همایش با عنوان «قدس میراث مشترک ادیان» در رسانه‌ها و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و فضای مجازی توسط مدیریت زائران غیرایرانی حرم مطهر رضوی منتشر شده است. انتشار این مطالب با این هدف بوده است که اعلام کنیم قدس و مسئله فلسطین صرفاً تنها مختصر به روز جهانی قدس نیست و همواره باید مورد توجه مسلمانان و ادیان ابراهیمی قرار داشته باشد.
همچنین قرار است در این همایش از پخش و اجرای نماهنگ سه‌زبانه «قدس میراث مشترک ادیان» به زبان‌های عربی، فارسی و اردو نیز رونمایی شود. این نماهنگ قرار است توسط یک گروه سرود ۳۰ نفره از ملیت‌های مختلف جهان اسلام اجرا شود. ضمناً این همایش با هماهنگی انجام شده با مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی، پوشش رسانه‌ای داده خواهد شد و از طریق شبکه مجازی «سفیر» (رسانه مربوط به جبهه مقاومت) و همچنین شبکه «رضوی تی‌وی» نیز پخش می‌شود.
خبرنگار: محمدحســـین مــروج کاشانی
نظر شما