توی رواق نشسته‌ام و دارم زیارتنامه می‌خوانم. رواق از چند ساعت قبلش، خلوت‌تر شده اما باز هم شلوغ است. زوار ‌می‌روند و می‌آیند و انگار نه انگار که نصف شب است.

صحن را هم می‌بینم که شلوغ‌تر است. انگار زوار بیشتر ترجیح می‌دهند زیر آسمان خدا زیارتنامه بخوانند و دعا کنند. تمام صحن، با فرش‌های گلدار قرمز، فرش شده و زوار جا به جا نشسته‌اند روی فرش‌ها. بعضی‌ها نماز می‌خوانند و بعضی‌ها زیارت نامه. بعضی‌ها هم که انگار نماز و زیارت نامه‌شان را خوانده‌اند، دور هم نشسته‌اند و گپ می‌زنند. زن‌ها چادر نمازهای رنگ روشن‌شان را کشیده‌اند توی صورت‌شان وایستاده‌اند به نماز خواندن. چند تا بچه هم رفته‌اند لب حوض و دست‌هایشان توی آب است. ردیف نورافکن‌های لبه ایوان، صحن را مثل روز روشن کرده‌اند.

زیارتنامه را تمام می‌کنم و می‌گذارم کنار دستم. چشم می‌چرخانم ببینم توی رواق چه خبر است. زائری مهر نمازش را می‌گذارد توی جامهری که زیر ردیف قرآن‌ها و زیارتنامه‌ها است و از در بزرگ چوبی رواق بیرون می‌رود. توی رواق، صدای گنگ مناجات می‌آید. چند تا زایر آن طرف‌تر دارند نماز می‌خوانند. چشمم می‌افتد به آینه‌کاری‌های سقف. می‌گردم شاید خودم را توی یکی از آن هزار آینه تکه تکه پیدا کنم. آن طرف‌تر، یک روحانی جوان به دیوار سنگی رواق تکیه داده و دارد با دو تا نوجوانی صحبت می‌کند که پیش رویش نشسته‌اند. بدون آنکه بخواهم، حرف‌هایشان را می‌شنوم.

پسر نوجوان می‌پرسد:

- خب چطور ممکن است بهشت هیچ وقت تمام نشود؟ هر چیزی، یک جایی باید تمام بشود.

روحانی جوان می‌گوید:

- شروع شدن و تمام شدن اتفاقات، چیزی است که ما در این دنیا با آن سر و کار داریم. «زمان» هم یکی از آفریده‌های خدا است و ویژگی‌ای است که در این دنیا وجود دارد. ما هم چون همه اسباب شناخت‌مان در محدوده شرایط همین دنیا است، خیال می‌کنیم، در دنیای دیگر هم، پشت سر هم بودن لحظه‌ها، یعنی آن چیزی که ما به عنوان «زمان» و گذشت آن می‌شناسیم، مثل همین دنیا است؛ در حالی که طبق کلام وحی و احادیث روایت، این طور نیست. در آن دنیا همه چیز جاودانه است. جاودانگی در آن دنیا، قابل تصور است، هر چند قابل درک نیست.

نوجوان دیگر می‌پرسد:

- خب آدم توی آن دنیا، خسته نمی‌شود و حوصله‌اش سر نمی‌رود.

روحانی جوان لبخند می‌زند که:

- خستگی و سر رفتن حوصله، مال این است که لذت‌های این دنیا، کامل نیستند و هر کدام‌شان با عوارضی همراه هستند. مثلاً وقتی غذا می‌خوریم، در عین این که سیر می‌شویم، احساس سنگینی هم پیدا می‌کنیم یا اگر در کوه و جنگل قدم می‌زنیم، خسته هم می‌شویم. اما نعمت‌های آن دنیا کامل است و عوارضی ندارد.

آرام می‌چرخم سمت نوجوان‌ها. کنجکاو شده‌ام که حرف‌های‌شان را بشنوم. یکی دو تا زایر دیگر هم که صحبت‌های روحانی جوان را شنیده‌اند، آماده‌اند کنار نوجوان‌ها نشسته‌اند و دارند گوش می‌کنند.

یکی از نوجوان‌ها می‌خندد که:

- پس همه کنار هم حسابی توی آن دنیا خوش می‌گذرانیم.

روحانی جوان می‌گوید:

- البته هر کس بسته به اعمال خوبش، در آن دنیا درجاتی دارد و متناسب با درجه‌اش، از نعمات بهشت بهره‌مند می‌شود.

یکی زوار که حالا آمده و درست روبروی روحانی جوان نشسته، می‌پرسد:

- عذاب‌های آن دنیا هم جاودانه است؟

روحانی می‌گوید:

- عذاب‌های آن دنیا، فقط برای آن‌هایی جاودانه است که مقدر شده همیشه در عذاب بمانند.

حلقه‌ای که دور روحانی جوان درست شده، زوار توی رواق را کنجکاو کرده که این جا چه خبر است. چند تای‌شان از جایی که نشسته‌اند، برمی‌خیزند و نزدیکتر می‌آیند. همین طوری پیش برود، چند دقیقه دیگر همه زوار توی رواق که زیارت‌شان تمام شده، دور روحانی جوان حلقه زده‌اند.

*

«حجت الاسلام والمسلمین حسین شریعتی‌نژاد» معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی است. او پرسشگری را یکی از شاخصه‌های حیاتی در رشد و تعالی فکر واندیشه می‌داند و می‌گوید: حلقه‌های معرفت هم جلسات پرسش و پاسخ چهره به چهره است که درباره مسائل مختلف اعتقادی در رواق‌های حرم مطهر امام رضا(ع) تشکیل می‌شود.

ادامه می‌دهد که: هدف از برگزاری این جلسات، عمق بخشی به باورهای دینی زائران است و در همه ایام سال، به شکل مستمر برگزار می‌شود.

شریعتی‌نژاد توضیح می‌دهد که: این حلقه‌ها بیشتر در رواق‌های مطهر امام خمینی(ره)، دارالاجابه، دارالحجه و مراکز پاسخگویی حرم مطهر تشکیل می‌شود اما در ایام ویژه، تقریباً در همه رواق‌ها، حلقه‌های معرفت را برگزار می‌کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین حسین شریعتی‌نژاد می‌گوید: حلقه‌های معرفت عمدتاً نیمه شب‌ها و در ساعات منتهی به اذان صبح برگزار می‌شود اما در بعضی مناسبت‌ها، این حلقه‌ها در دیگر ساعات هم برگزار می‌شود.

معاون تبلیغات اسلامی تأکید می‌کند که: برگزارکنندگان حلقه‌های معرفت، استادان حوزه و دانشگاه هستند و با مهارت‌های ارتباطی هم آشنایی دارند.

او «سبک زندگی رضوی» را یکی از مباحث مهم در مجموع مباحث حلقه‌های معرفت می‌داند و می‌گوید: باید بتوانیم معارف اهل بیت را به زندگی روزمره آدم‌ها بیاوریم.

شریعتی‌نژاد معتقد است: بهره‌مندی از روش‌های متنوع در پاسخگویی به سؤالات و ابهامات دینی باعث تأثیرگذاری در مخاطبان می‌شود.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی، به ضرورت واکاوی در سیره و روش زندگی ائمه معصومین(س) به ویژه حضرت رضا(ع) اشاره می‌کند و می‌گوید: سبک زندگی رضوی می‌تواند، الگوی جوان ایرانی باشد.

معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی معتقد است مهم‌ترین هدف برنامه‌های حلقه معرفت، ایجاد فضای مناسب برای پرسش و پاسخ است. او می‌گوید: واقعیت آن است که همه اقشار به ویژه جوان‌ها و نوجوان‌ها، پرسش‌های فراوانی در ذهن دارند که خیلی وقت‌ها مجال بروز هم نمی‌یابد. حلقه‌های معرفت با فضای صمیمی و چهره به چهره‌ای که دارند، باعث می‌شوند تا مخاطبان، بی‌دغدغه و با آرامش خاطر، سؤالات‌شان را طرح کنند و مناسب‌ترین پاسخ‌ها از بهترین مرجع که روحانیت است بشنوند.

*

حالا تقریباً نصف زوار توی رواق، دور روحانی جوان حلقه زده‌اند. هیچ کس حواسش به ساعت نیست. بحث‌ها حسابی داغ شده، هر کس چیزی می‌گوید و روحانی جوان توضیحاتی به آن اضافه می‌کند. خادم‌های حرم مطهر، دارند رواق را برای نماز صبح آماده می‌کنند.

روحانی جوان می‌گوید: حواس‌تان باشد که همه این بحث‌های معرفتی برای این است که شناخت ما از خدا بیشتر بشود و در نتیجه آن، بندگی‌مان، عمق بهتری پیدا بکند.

می‌گوید: ما به این دنیا آمده‌ایم تا بندگی کنیم. برای بندگی کردن هم نمی‌خواهد راه‌های دور و دراز برویم و کارهای عجیب غریب بکنیم. برای یک بنده خوب شدن، کافی است از حرام‌ها دوری کنیم و واجبات را انجام بدهیم. فراموش نکنیم که واجبات مهمتر از مستحبات هستند. مثلاً می‌رویم مجلس روضه امام حسین(ع) اما نماز صبح‌مان قضا می‌شود. این درست نیست. امام حسین(ع) حتی در ظهر عاشورا، نماز اول وقت را تعطیل نکرد.

ناچار است بلندتر حرف بزند تا صدایش به همه آن‌هایی که دورش حلقه زده‌اند، برسد.

ادامه می‌دهد که: حالا هم دیگر وقت نماز صبح است. اجازه بدهید بحث‌ها را همین جا تمام کنیم. سؤالاتی هم که دارید را می‌توانید در همان کتاب‌هایی که خدمت‌تان معرفی کردم پیدا کنید. حالا هم اجازه بدهید آماده بشویم تا کنار هم، نماز صبح‌مان را در حرم مطهر اقامه کنیم.

مکثی می‌کند و می‌گوید:

- البته به برکت صلواتی بر محمد(ص) و آل محمد(ص).

جمعیت یک پارچه و محکم صلوات می‌فرستند.

رضا پیراسته