شهلا کاظمی پور در گفت و گو با قدس آنلاین با تأکید بر اینکه پیش بینی ها نشان می دهد با توجه به اینکه سن باروی پایین آمده، به تدریج به سمت سالمندی درحال حرکت هستیم، ادامه می دهد: پیش بینی ها بیانگر این است که در سال ۱۴۲۰ حدود ۲۰ درصد جمعیت کشورسالمند خواهند شد و این سالمندی هم می تواند پیامدهای مثبت و هم پیامد های منفی به دنبال داشته باشد.

این جمعیت شناس بارمنفی ماجرا را کم شدن جمعیت جوان و افزایش نیازهای بهداشتی و رفاهی بازنشستگان می داند و می گوید:بار مثبت این موضوع این است که اگر برنامه ریزی داشته باشیم و جمعیتی که اکنون در سن فعالیت هستند از بیمه های بازنشستگی، تأمین اجتماعی و بیمه های بهداشتی و سبک زندگی مناسب برخوردار باشند و آلودگی های زیست محیطی کم شود، ما به یک سالمندی فعال خواهیم رسید که بسیاری ازکشورهای توسعه یافته در این مرحله قرار دارند و از جمعیت سالمندشان استفاده می کنند و بهره دهی سالمندانشان بالا است.

وی با تأکید براینکه هنوز با بحران جمعیت جوان مواجه نیستیم، عنوان می کند:در دهه های ۷۰ و ۸۰ نیز با کاهش باروری، تعداد جمعیت جوان کم شد؛ یعنی این ‌طور می‌توان گفت از آنجا که در دهه ۶۰ نسبت به دهه ۵۰ باروری بسیار زیاد بالا رفت، آن افزایش باروری موجب شد که وسط هرم جمعیتی ما متورم شود و اکنون این هرم به حالت قبلی خودش بازگشته و این بازگشت نسبت به روند گذشته خود نرمال است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه می دهد: روند صعودی هرم در دهه ۶۰ غیر متعارف بود؛ چراکه یک دفعه بالا رفته بود و مشکلات فراوانی را مثل کمبود ها، تراکم جمعیت در مقاطع دبستان و دبیرستان و بعدها تراکم جمعیت در دانشگاه‌ها ایجاد کرده بود، حتی در بحث شغل و پس از آن ازدواج و تهیه مسکن نیز مشکلاتی ایجاد شده بود که همگی به دلیل رشد بی‌ رویه جمعیت در دهه ۶۰ بود.

کاظمی پور با تأکید بر اینکه بخشی از بحث‌های بحران سالمندی غیرکارشناسی است و خیلی از کشورها همین مسیر را طی کرده اند و من جایی ندیدم که بگویند بحران داریم، می افزاید:جمعیت‌شناسان برجسته دنیا که جمعیت کشورشان سالمند شده ازاصطلاح خاکستری شدن جمعیت استفاده می کنند؛ یعنی از اصطلاحات کارشناسی شده استفاده می‌کنند؛ درباره جمعیت حتماً باید متخصصان صحبت کنند، اگر هم مشکلی هست متخصص باید درباره چرایی وجود مشکل صحبت کند، سیاه نمایی کردن با گفتن کلمه بحران هیچ فایده‌ای ندارد.

این جمعیت شناس عنوان می کند:آن‌ چه درحال حاضر موجب نگرانی است، تبدیل نشدن پنجره جمعیتی به فرصت است؛ به گونه ای ‌که حدود ۱۵ سال به بسته شدن این پنجره زمان باقی مانده،اما همچنان برخی شاخص‌ها مانند اشتغال و بیمه برای داشتن یک جمعیت باکیفیت و سلامت تأمین نشده است.

اسناد بالادستی هیچ برنامه اجرایی ندارند

وی در خصوص برنامه توسعه هفتم و ضرورت های توجه و برنامه ریزی برای سالمندان با اشاره به اینکه در اسناد بالادستی تاکنون تنها به عبارت تکریم سالمندان و تأمین سالمندان اشاره شده است، می گوید: تاکنون هیچ دستورالعمل اجرایی در این خصوص ندیده ایم، حتی همین ۵ تا ۶ میلیون سالمندی هم که الان داریم و ۶ تا ۷ درصد کشور سالمند هستند،همین الان هم معضلات متعددی دارند و این دلیل نمی شود که سالمندان به ۲۰ درصد جمعیت برسند و ما تازه به فکر سالمندان بیفتیم.

وی ادامه می دهد:سالمندان و همه افراد جامعه نیازهایی دارند، در برنامه ریزی ها پیشنهاد ما این است حالا که دولت درحال تلاش برای افزایش نرخ باروری است، این خیلی خوب است و باید این برنامه به طور کامل اجرایی شود تا مقداری به جوانی جمعیت افزوده شود.

وی با تأکید بر اینکه هراقدامی که انجام می شود تا نرخ باروری جمعیت افزایش یابد، نباید نافی این باشد که آن ۲۰ درصد تا ۱۴۲۰ فراموش شوند،خاطرنشان می کند: بنابراین سیاست های حمایت از سالمندان نه فقط برای آن زمانی که قرار است سالمند شوند،باشد،بلکه باید از همین حالا برای آنها برنامه ریزی شود تا به یک سالمندی فعال و مطلوب که بتوانند روی پای خودشان بایستند، برسند.

صندوق های بازنشستگی بیمارهستند

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران  درخصوص بحران سالمندی و چالش صندوق های بازنشستگی هم با بیان اینکه صندوق های بازنشستگی در حال حاضر در کشور ما بیمارگونه هستند و دلیل آن هم این است که از یک روش غلط و منسوخ شده استفاده می کنند، می گوید:صندوق های بازنشستگی ازشاغلین بیمه بازنشستگی را می گیرند و به بازنشسته ها می دهند در صورتی که امروزه روش های تعهدی مطرح است؛ وقتی از شخصی کسورات بازنشستگی کم می شود، باید سرمایه گذاری شود و همان پول را به خود شخص در دوران بازنشستگی بدهند.

کاظمی پور ادامه می دهد:وقتی همین الان که حدود ۷۰ درصد جمعیت ما در حال فعالیت هستند و این مبلغ از آن ها کسر می شود، نباید صندوق ها با مشکلی مواجه باشند،چراکه سهم کسانی که کسورات را پرداخت می کنند از کسانی که بازنشستگی دریافت می کنند کمتر است و قطعاً این معضل درآینده هم خواهد بود، مگر اینکه یک تجدید نظر کلی در سیستم  و ساختار صندوق های بازنشستگی ایجاد شود.

وی درخصوص چالش تنهایی بازنشستگان درآینده با وجود نرخ پایین باروری هم می گوید:همین الان هم این موضوع وجود دارد و این سیستم جامعه صنعتی و شهرنشینی و کلان شهرنشینی خود به خود امکان اینکه فرزندان در کنار یکدیگر و خانواده باهم زندگی کنند وجود ندارد؛ بنابراین چنانچه همان سیاست سالمندی فعال اتخاذ شود تا بتواند روی پای خودش بایستد و کارها خودشان انجام دهد از هر راه حلی بهتر خواهد بود.