به گزارش قدس خراسان، «عدم دریافت کرایه خدمات حمل و نقل عمومی در سازمان اتوبوسرانی» عنوان طرحی است که فردا دوشنبه پنجم تیرماه در هشتاد و دومین جلسه علنی شورای شهر مشهد مورد بررسی قرار میگیرد.

طرحی که در خود شورا هم موافقان و مخالفان زیادی دارد؛ رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر در این باره میگوید که با این طرح مخالف است چراکه کمکی به بهبود شرایط نمیکند. 

ایمان فرهمندی با بیان اینکه فقط ۱۰ درصد بهای تمام شده از شهروندان دریافت میشود، اظهار میکند: در عین حال همین عدد به بهبود کیفیت خدمات رسانی اتوبوسرانی به شهروندان کمک میکند چرا که شهرداری نمیتواند این هزینه را تامین کند و در نتیجه کیفیت خدمات کم میشود.

وی عمر مفید ناوگان اتوبوسرانی را ۱۰ سال عنوان میکند و میگوید: بالغ بر ۷۰ درصد ناوگان اتوبوسرانی مشهد بالای متوسط عمر دارد.

عضو دیگر شورا که جزو موافقان این طرح است، اظهار میکند: یکی از مشکلات مهم کلانشهرها آلودگی هواست و بنابر اطلاعاتی که وجود دارد بخش زیادی از این موضوع به خاطر خودروهای شخصی است، ترافیک یکی دیگر از مشکلات عمده در کلانشهرهاست که آن هم هزینه های پیدا و پنهان زیادی برای شهرها ایجاد می‌کند.

مهدی ناصحی با بیان اینکه مردم کمتر از ۱۰ درصد هزینه تمام شده بهای خدمات اتوبوس را پرداخت میکنند، هدف عمده دریافت بها را اخذ آن اطلاعات در مورد ترددها برای مدیران شهری عنوان میکند.

وی یادآور میشود: امروز خریداری هر اتوبوس بین ۴ تا ۶ میلیارد تومان برای شهر هزینه دارد و مبلغی که از مردم دریافت  می‌شود تناسبی با این ارقام ندارد و بخشی از پولی که دریافت میشود خرج دریافت همین پول می‌شود؛ به همین خاطر دوستان من در شورای شهر طرحی آماده کرده اند که بدون دریافت این پول، به اطلاعات ترددها دست پیدا کنیم، این هم برای شهر مفید است و هم تمایل به حمل و نقل عمومی افزایش پیدا می‌کند. 

البته این عضو شورای شهر در ادامه به موضوع قابل تاملی اشاره میکند و میگوید: باید در کنار این رایگان کردن بهای اتوبوس با برنامه های سلبی مثل افزایش بهای پارک حاشیه ای، افزایش عوارض سالانه خودرو و مولدسازی دارایی های شهرداری  بتوانیم این رقم ناچیز هزینه بلیت را جبران کنیم و با فرهنگسازی مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومی سوق دهیم.

بر این اساس با یک سوال مشخص در خصوص مزایا و معایب رایگان شدن بهای اتوبوس به سراغ کارشناسان و صاحبنظران این حوزه رفتیم.

رایگان کردن بلیت اتوبوس باعث کاهش استفاده از اتوبوس میشود

رئیس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای شهر مشهد در دوره پنجم میگوید: در مورد رایگان شدن حمل و نقل عمومی قاطعانه نمی‌توان گفت به نفع شهر است یا ضرر شهر؛ اینکه مردم ما از حمل و نقل عمومی کمتر استفاده می‌کنند تابع عواملی مانند شرایط فرهنگی یا ارزان بودن سوخت است. از طرفی شهروندانی که خودروی شخصی ندارند لاجرم از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند و اینکه فکر کنیم با رایگان کردن، اشخاصی که خودروی شخصی دارند ترغیب به استفاده از حمل و نقل عمومی می‌شوند، فرض درستی نیست.

مجتبی بهاروند با بیان اینکه اگر دولت شرایط اقتصادی خوبی داشت و می‌توانست یارانه بیشتری به حمل و نقل عمومی اختصاص دهد این طرح می‌توانست خوب باشد، تصریح میکند: این کار نه تنها باعث ترغیب بیشتر مردم به استفاده از حمل و نقل نخواهد شد بلکه آسیب های دیگری هم دارد در شرایطی که الان شهرداری ها در تامین منابع مالی برای اداره شهر با مشکل مواجه هستند  رایگان کردن حمل و نقل عمومی باعث می‌شود منابع عظیمی که می‌تواند به خرید و نوسازی ناوگان حمل و نقل منجر شود با مشکل مواجه شود.

وی نبود زیرساختهای کافی را یکی از عوامل عدم استقبال شهروندان از حمل و نقل عمومی میداند و میگوید: ما در مشهد فعلا دو خط مترو داریم اگر شهرداری شرایط مالی خوبی داشت و دولت می‌توانست کمک کند خط ۳ هم به بهره برداری می‌رسید.

رئیس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای شهر مشهد در دوره پنجم معتقد است که اگر این طرح به تصویب برسد نه تنها تا سال آینده حتی یک درصد هم به آمار استفاده از حمل و نقل عمومی اضافه نخواهد شد بلکه با کاهش درآمد شهرداری و در پی آن کاهش کیفیت خدمات، آمار از الان هم کمتر می‌شود.

رایگان شدن حمل و نقل عمومی به ضرر شهروندان است

مشاور عالی شهردار مشهد در حوزه برنامه ریزی، منابع انسانی و مالی و پشتیبانی در این باره به خبرنگار قدس میگوید: با این کار مخالف هستم چراکه ما همین الان بخش کمی از بهای تمام شده خدمات را از شهروندان دریافت میکنیم و با توجه با هزینه بسیار بالای استهلاک، هزینه ای که دریافت می‌شود حتی جبران این مخارج را نمی‌کند تا بتوان ناوگان فرسوده را در موعد مناسب جایگزین کرد.

محمد سهیلی متذکر میشود: رایگان کردن حمل و نقل بدون منابع جایگزین مشخص، در میان مدت به حمل و نقل عمومی ضربه می‌زند و شهروندان را از این خدمات تا حدی محروم میکند. 

وی اظهار میکند: ما با اصل تخفیف قائل شدن یا حتی رایگان شدن برخی خطوط مشروط بر اینکه طی یک طرح جامع و با پیش بینی محل درآمد جایگزین باشد، موافقیم چراکه هدف اصلی ما باید افزیش ضریب استفاده از حمل و نقل عمومی باشد که در قانون هفتم توسعه پیش بینی شده به  ۴۰ درصد برسد و لازمه تحقق این هدف کاهش استفاده از خودروی شخصی است که صرفا با کار فرهنگی محقق نمی‌شود و شهروند باید احساس کند استفاده از خودرو شخصی هزینه و زمان خیلی بیشتری نسبت به حمل و نقل عمومی دارد.

رییس کمیسیون برنامه و بودجه دوره چهارم شورای شهر مشهد عنوان میکند: لازمه این موضوع داشتن طرحی جامع است که بتواند در مقابل افزایش هزینه حمل و نقل شخصی، کیفیت حمل و نقل عمومی را بهبود ببخشد. ما اگر بر اساس قانون هوای پاک و سایر قوانین این حوزه بتوانیم پیش بینی های لازم را داشته باشیم، دریافت هزینه حمل و نقل از شهروندان برای تخفیف یا رایگان کردن حمل و نقل عمومی در هسته مرکزی و مناطق کم برخوردار شهر می‌تواند، مفید باشد.

مردم فقط ۱۰ درصد بهای تمام شده حمل و نقل عمومی را پرداخت میکنند

مدیر عامل اسبق سازمان اتوبوسرانی و قطار شهری مشهد اظهار میکند: در مشهد نرخ هر سفر درون شهری با اتوبوس ۱۲۰۰ و با مترو ۱۵۰۰ تومان است در حالی که هزینه های خرید، تعمیرات و نگهداری ناوگان برای شهرداری دلاری و یورویی است. در سال ۸۸ ما برای خرید هر دستگاه اتوبوس ۱۴ میلیون تومان معادل ۱۷و نیم درصد قیمت اتوبوس(که آن زمان ۷۰ میلیون تومان بود) را می‌پرداختیم الان همان اتوبوس را باید ۷ میلیارد تومان هزینه کنیم. 

سید محسن شوشتری ادامه میدهد: در دنیا برای مترو و اتوبوس علاوه بر هزینه تمام شده از شهروندان سود سرمایه گذاری را هم دریافت می‌کنند، در مشهد هر سفر مترو بدون نرخ سرمایه گذاری نزدیک ۲۰ هزار  تومان است اما ۱۵۰۰ تومان دریافت می‌شود؛ برای اتوبوسرانی حتما این هزینه تمام شده برای هر مسافر ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان است و این پولی که دریافت می‌شود(۱۲۰۰ تومان) ۱۰ درصد این عدد است. اگر شهرداری منابع مالی جایگزین داشته باشد که همین ۱۰ درصد را هم از مردم نگیرد، اشکال ندارد اما واقعا نداریم.

وی عنوان میکند: شهرداری مشهد سالهاست نتوانسته ۶۰ واگن کمبود خط یک قطار شهری را تامین کند چطور می‌خواهد از مردم همین هزینه های پایین را هم دریافت نکند، با توجه به محدودیت های اعتباری شهرداری و عدم کمک دولت با این کار به شدت مخالفم چون ضررش برای مردم بیشتر است، اگر دولت به جای سوبسید بنزین، اتوبوس رایگان در اختیار شهرداری قرار دهد و به توسعه خطوط مترو کمک کند شهرداری می‌تواند هزینه ای از شهروندان دریافت نکند، آلودگی هوا هم برطرف می‌شود.

نظام پرداخت فارغ از اثرگذاری در حفظ کیفیت خدمات، نقش اصلی در حوزه تهیه آمار برای برنامه ریزی در حوزه حمل و نقل دارد، سالیانه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون سفر اتوبوسی در مشهد داریم که از هر کدام ۱۲۰۰ تومان دریافت می‌شود و رایگان کردن اتوبوس به معنای کاهش حدود ۵۰۰ میلیارد تومانی درآمد شهرداری از این قسمت! این بار مالی چرا و با چه توجیهی قرار است روی دوش شهرداری  گذاشته شود؟ 

گزارش: معصومه مومنیان