به گزارش گروه فرهنگی قدس، نمایشگاه «پیکاسو در تهران» روایتی از زندگی و دوره‌های هنری پیکاسو است. در این نمایشگاه ۷۹ اثر شامل ۶۶ قطعه از آثار پیکاسو به نمایش درآمده که چند اثر شاخص در میان آنها دیده می شود و بقیه آثار متعلق به هنرمندان خارجی و ایرانی است که از پیکاسو در کارهایشان الهام گرفته‌اند.
نمایشگاه «پیکاسو در تهران» تا پایان تعطیلات نوروز (۱۳ فروردین) همه روزه به جز ایام تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۱۸ و پس از آن از ۱۴ فروردین ۱۴۰۴ تا ۳۱ اردیبهشت‌ماه، همه روزه به جز دوشنبه‌ها از ساعت ۱۰ تا ۱۹ در موزه هنرهای معاصر تهران میزبان علاقه‌مندان است.
گالری شماره یک؛ خوشامدگویی به سبک ژان دوبوفه
در گالری شماره یک موزه هنرهای معاصر ۵ اثر از دوبوفه به نمایش درآمده است؛ «فرصت طلب»، «ردنکوتون»، «شوخ طبع»، «لباس زیبا» و «بازپرس» از مجموعه هیئت نمایندگان مجسمه های غول پیکر دوبوفه هستند که در سال ۱۹۷۶ با تکنیک رنگ اپوکسی بر روی پلی اروتان خلق شدند و ورود بازدیدکنندگان موزه را خوشامد می‌گویند.
ژان دوبوفه، هنرمند نوآور و پیشرو قرن بیستم، در سال ١٩٠١ در فرانسه متولد شد. او پس از آغاز به کار در نقاشی در سال ١٩١٨، به زودی در جستجوی هویتی منحصر به فرد و متفاوت، مسیری خلاقانه را در بیش گرفت. دوبوفه به مدت یک دهه در تجارت فعالیت کرد، اما در سال ١٩٢٢ به دنیای هنری خود بازگشت، جایی که زندگی در الجزایر و نشناختن مرزهای سنتی هنر بر کار او تأثیر عمیقی گذاشت.
سبک او با نام ‹هنر خام» شناخته می شود، که در آن از خطوط ابتدایی و رنگ های زنده برای نمایش احساسات و چالش های انسانی بهره می برد. دوبوفه به زندگی مردم عادی و معضلات اجتماعی توجه ویژه ای داشت و آثارش به وضوح بازتابی از تجربیات انسان های روان پریش و حاشیه نشینان جامعه بود. نمایشگاه نخست او در سال ١٩٣٣ با انتقادات و حمایت هایی همراه شد که تأثیر عمیقی بر مسیر هنری اش به جا گذاشت.
دوبوفه در طول زندگی هنری اش، میلیون ها اثر، از نقاشی و طراحی گرفته تا مجسمه ومعماری، خلق کرد و به عنوان یکی از چهره های تاثیر گذار هنر مدرن شناخته می شود. او تا سال ١٩٨٥، زندگی خلاقانه اش را ادامه داد و آثارش همواره الهام بخش نسل های آینده باقی ماند.
گالری شماره ۲
اما گالری شماره دو موزه به یکی از مهمترین آثار پیکاسو مزین شده است، در استیتمنت این نمایشگاه آمده؛ «پیکاسو در تهران» روایتی است از زندگی پیکاسو و دوره‌های هنری که از سر گذراند. در این روایت در موزه هنرهای معاصر تهران، نمونه هایی از آثار هنرمندان هم دوره با پیکاسو را نیز به نمایش گذاشته ایم که با او در سبک ها و نگرش ها همراه بوده اند. همچنین کوشیده ایم تا به تأثیر پیکاسو بر هنرمندان ایرانی نیز توجه کنیم، نمایشگاه حاضر، روایتی است که امکان تأمل و بازاندیشی در تاریخ هنر معاصر جهان و ایران را فراهم می آورد.
در قسمت ورودی به این گالری دیوارنوشته ای از دهه های مختلف زندگی این هنرمند از آغاز تولد، کودکی، اولین نمایشگاه‌های هنری تا اولین کلاژها و نمایشگاه‌های انتزاعی او و سیر هنری و تاریخی پیکاسو و سایر فعالیت‌های این هنرمند توضیح داده شده است.
در بخشی از این دیوارنوشته ها می خوانیم؛ «در دنیای هنر، نام ها مهم اند. در دوران معاصر برخی از نام ها نمادین اند و دوره زیستشان یا برخی از آثارشان نقطه عطف هنر معاصر شده است. هنر اینها ورای مرزهای جغرافیایی تأثیرگذار بوده و چنین است که این نام ها را می توانیم متعلق به همه جهان هنر بدانیم. پابلو پیکاسو (١٩٧٣_١٨٨١م.) یکی از همین نام هاست؛ یکی از قله های هنر مدرن که بر بسیاری از جنبش های هنری پس از خود تأثیر گذاشته است. شهرت پیکاسو نه تنها در دنیای هنر، بلکه فراتر از آن، در میان طیف گسترده ای از مردم در سراسر جهان، گواهی بر اهمیت جایگاه اوست. این شهرت و این جایگاه در جامعه ایران نیز ملموس است.
همچنین در این گالری تابلوی «نقاش و مدلش» نیز به نمایش درآمده است. پیکاسو بارها نقاش را کنار مدلش به تصویر کشید: نخست در مجموعه نقاش و مدلش، و سپس در سال های آغازین دهه ١٩٣٠ به بهانه سفارش تصویرگری کتاب شاهکار گمنام اثر بالزاک. از نمونه های درخشان مجموعه نقاش و مدلش، همین اثر حاضر در موزه هنرهای معاصر تهران است که پیکاسو آن را در ١٩٢٧ ساخت. رنگ های محدود کنار خطوط، کمک کرده اند تا بیانی نمادین شکل بگیرد. نقاش، پیکرها را بر شبکه ای از خطوط نشانده و ترکیب بندی و فضا سازی را به کمک همین خطوط شکل داده است. قلم گذاری سمت راست قاب که بیشتر به خود هنرمند ارجاع دارد، هندسی و شکسته است، و خطوط سمت چپ که پیکری زنانه دارد، منحنی ترسیم شده اند. همین شیوه خط گذاری را در اثر هم نامش در ١٩٢٩ نیز می بینیم. اثر ١٩٢٩ در موزه پیکاسو در پاریس نگهداری می شود و هر دو اثر، ترکیب رنگی مشابه دارند.
در بخش پایانی این گالری با عنوان «شبح اشیا»، مجسمه «بابون و بچه‌اش» در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است؛ در این مجسمه برنزی، هنرمند با تکنیک پیشگامانه سرهم سازی که بر ترکیب اشیای یافته آماده و مدل سازی دستی استوار است - تصویری استعاری و بازیگوشانه از مادرانگی نشان می دهد. پیکاسو دو ماشین اسباب بازی از پسرش کلود قرض گرفت، یکی را عمودی و دیگری را وارونه گذاشت و صورت بابون را ساخت، دم حیوان را از فنر خودرو، گوش ها را از دسته های فنجان و شکم گرد و حجیمش را از کوزه ای سفالی به گونه ای شکل داد که دسته های کوزه به طرز خلاقانه ای به جای شانه های بابون عمل می کنند. پیکاسو بدن و سر بچه بابون را با گل رس مدلسازی کرد و سپس با برنز ریخته گری کرد.
این ترکیب جسورانه از مواد طبیعی وصنعتی، همراه با تکنیک قالب گیری سنتی، عمق نوآوری و خلاقیت پیکاسو را در مجسمه سازی نمایان می کند. او اشیای بی ارزش و دورریخته شده را با تکنیک های سنتی مجسمه سازی ترکیب کرده و نشان داده که چگونه می توانیم معنا و زندگی تازهای به اشیای روزمره ببخشیم، پیکاسو خرده ریزهایی را به اثر هنری تبدیل کرده که از دل دنیای صنعتی و زندگی روزمره بیرون کشیده و این گونه، مخاطب را به تأمل درباره ارزش اشیاء و خلاقیت هنری دعوت می کند.
گالری ۳ و «مکعب های عجیب و غریب»
در این گالری که با عنوان «مکعب های عجیب و غریب» مزین شده، توضیحاتی درباره انقلاب کوبیسم و هنرمندانی همچون ژرژ براک، فرنان لژه و رابرت لونه که در این سبک کار کرده اند، آمده است. در گالری شماره سه، چهار اثر از پیکاسو دیده می شود.
گالری ۴: فریاد جنگ، پژواک اندوه
این گالری یکی از غم انگیزترین نقاشی های پیکاسو را در خود جای داده است. تابلوی «گرنیکا» که یکی از مهمترین آثار پیکاسو و از مهمترین آثار هنری ضدجنگ است؛ این طرح بر اساس نسخه اصلی «گرنیکا» اثر پابلو پیکاسو (١٩٣٧) در واقع یک بازآفرینی است که با تکنیک چاپ دیجیتال روی پارچه بوم اجرا شده و اصل اثر در موزه رینا سوفیا، مادرید نگهداری می شود.
اما ماجرای این تابلوی مشهور چیست، در آپریل ١٩٣٧، در خلال جنگ داخلی اسپانیا، قوای هوایی نازی های آلمان و فاشیست های ایتالیا به درخواست رژیم ژنرال فرانکو برای تخریب محورهای حیاتی انقلابی ها، تمامی شهر گرنیکا در ایالت باسک را بمباران کردند و در یک روز صدها انسان را کشتند. خبر فاجعه جهان را در نوردید و پیکاسو را واداشت تا مشهورترین اثر سیاسی اش را بسازد.
گرنیکا فریادی علیه خشونت، ویرانی و رنج انسان است. پیکاسو جهانی را تصویر می کند که جنگ، مرزهای اخلاق و انسانیتش را در هم شکسته است. پالت تک رنگ اثر- مشکی، سفید، خاکستری-گویی پرده ای از خاکستراست برروی زندگی در دنیایی که در آن هیچ چیز جز فاجعه باقی نمانده است. پیکاسو فقط یک شهر بمباران شده را نقاشی نکرده، کابوسی جهانی از رنج و مرگ را نقاشی کرده است. زنانی که فریاد می کشند یا سوگواری می کنند، حاملان درد و ویرانی اند: مادری که کودک بی جانش را در آغوش گرفته، چهره ای از اندوه مطلق است؛ این زنان، نه تنها نماد رنج مردم گرنیکا، بلکه مظهر قربانیان جهانی جنگ و خشونت اند.
این اندوه و فریاد از گرنیکا فراتر رفت. همزمان با تداوم تلخکامی های جنگ اسپانیا، پیکاسو مجموعه پرتره های زن گریان را خلق کرد که بیانگر استمرار وحشت و اندوه اند. زنان با چشمانی پرآب، دهانی که از شدت درد از هم گسیخته، و اشک هایی که همچون خنجر بر صورتشان جاری است، همان سوگواران گرنیکا هستند که این بار به دنیای شخصی تر پیکاسو راه یافته اند.
اگر گرنیکا بازتاب زخم های جنگ بر پیکر یک ملت است، مجموعه زن گریان نمایانگر زخم های عمیق خشونت بر روان انسان و به ویژه زنان است. با تماشای این آثار در کنار هم می بینیم که هنر چگونه با انعکاسِ توأمان واقعیت های بیرونی و فروپاشیدگی های درونی، حقیقت را آشکار می سازد. در دنیایی که جنگ ها و فاجعه ها تکرار می شوند، گرنیکا همواره فریاد می زند، زنان گریان همواره اشک می ریزند و ما همواره با آن مواجه ایم.
در این گالری سه اثر دیگر هم خودنمایی می کند، سه تابلود از مجموعه «زن گریان» که شماره های ۱ و ۳ و ۴ آن که با تکنیک های درای پوینت ، اکواتینت، اچینگ و اسکریپر خلق شده اند، به نمایش درآمدند.
گالری ۵؛ تخیل طبیعت
در سال های آغازین جهانی جهانی دوم، امبرواز ولار، مجموعه دار و دلال مهم آثار پیکاسو، سفارش یک کتاب به او داد: خلاصه ای مصور از اثر بوفون. کتاب در ١٩١٢- زمانی که سه سال از مرگ سفارش دهنده می گذشت منتشر شد. تکنیک اثر، لیفت گراند و درای پوینت است. پیکاسو مرکب رقیق سیاه رنگ را با شربت غلیظ شکر آمیخته و بر سطح فلزی پوشیده با صمغ عربی نشانده است، از این رو، در تمام جزئیات قلم گذاری، روح بازیگوش و خلاق پیکاسو را حس می کنیم.
نمونه های زیادی از این سری چاپ باقی نمانده است، اما در ١٩٥٧ نسخه ای اختصاصی پیدا شد که پیکاسو آن را در ١٩٢٣ به دلداده آن دورانش، دورا مار، هدیه داده بود. نسخه دورا مار در همان سالی که پیدا شد، با تکنیک لیتوگرافی در نسخه های محدود تکثیر شد و اغلب نمونه های کتاب بوفون در موزه های معتبر مانند موزه هنر مدرن نیویورک از همین سری چاپ است. اما نسخه حاضر در موزه هنرهای معاصر تهران، از همان مجموعه چاپ دست اول و حاصل قلم مستقیم پیکاسو در ١٩١٢٢ است.
۲۲ اثر از حیوانات در گالری ۵ به نمایش درآمده و طی یک اقدام خلاقانه استند و مهر اشکال گاوبازی که پیکاسو خالق آن است در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفته تا نقش گاوباز و گاوها را روی کاغذ بیندازند. بخشی که با استقبال زیاد بازدیدکنندگان روبروست.
در لابه لای سی و یک تصویر این کتاب، دل بستگی پیکاسو به جهان اساطیری یونان آشکار است: هیبت هایی که از ترکیب اسطوره ها و گونه های طبیعی صورت یافته اند. در این تصویرها پیکاسو در عین توجه به طبیعت و ویژگی های آناتومی جانوران، ذهن خلاقش را رها کرده است. پیکاسو مسیر مستقل، خلاق و گاه کنایه آمیز و طنزآلود خود را پیش گرفت و مجموعه ای بی نظیر از جهان ذهنی خود را مجسم کرد.
همچنین در انتهای گالری ۵ یک اثر از خوان میرو دوست قدیمی پیکاسو با عنوان «پرندگان غارها» به نمایش در آمده است.
گالری ۶؛ رقصی چنین در میانه
قهرمان افسانه ای اسپانیا، خوزه دلگادو، در ١٧٩٢ نخستین و مهم ترین مرجع درباره فرهنگ و جهان گاوبازی را نوشت. این مکتوب چنان میراث مهمی برای اسپانیاها که فرانسیسکو گویا را دست به کار کرد تا برایش تصویرهایی بسازد. ۱۳۲ سال بعد، در ١٩٢٨، گوستاوو جیلی روج سفارش تصویر سازی توروماکیا را به پیکاسو داد. هنوز چاپ ها به ۶ عدد نرسیده بود که جنگ داخلی اسپانیا رخ داد و سفارش معلق ماند. سه دهه بعد، فرزند سفارش دهنده فقید، پیکاسو را مجاب کرد تا کار را تمام کند.
پیکاسو تصویرها را در تابستان ١٩٥٧ با تکنیک لیفت گراند بر صفحه های مسی طراحی کرد. این تکنیک به او امکان می داد با آزادی عمل نقاشی کند و لحظه های زنده و پویای میدان گاوبازی را با قلم مو روی فلز جاری سازد. حاصل کار بیست وشش اثر چاپی است که راه به سفری شاعرانه و پرتنش به قلب گاوبازی می کشاند؛ جایی که قدرت و زیبایی، خشونت وظرافت، و عشق و مرگ در هم تنیده می شوند.
گالری ۷؛ اندام واژه گون
کتاب «آفَت» نمونه ای از همگرایی خلاقیت های ادبی و تجسمی است؛ اثری از ایلیا زدانِویچ(ایلیازد)، شاعر نوآورو پیشگام جنبش دادائیسم و سوررئالیسم که پابلو پیکاسو با چاپ هایش آن را غنی تر کرد. ثمره همکاری نزدیک زدانویچ و پیکاسو، از نمونه های چشم نواز «کتاب مصور» است. کتاب ۶ اثر چاپی دارد و همه این نسخه ها امضای مشتری ایلیازدانویچ و پابلو پیکاسو را دارند.
گالری ۸؛ عشق پرشور پیرانه سر
این گالری مربوط به علاقه پیکاسو به ژاکلین است؛ در گالری شماره ۸، سه اثر معروف پیکاسو دیده می شود. در این مجموعه دو پرتره چاپ شده از ژاکلین نیز متعلق به سال‌های ۱۹۵۵ و ۱۹۵۷ به نمایش درآمده اند که پیکاسو هر دو رابا تکنیک لیتوگرافی تکثیر کرده است. «ژاکلین در حال مطالعه» یکی از معروفترین این آثار است که با تکنیک لیتوگرافی خلق شده است.
«پرتره یک زن» شماره ۲ هم در این گالری است. پرتره ژاکلین با سربند نیز اثر دیگری است که در این گالری به نمایش در آمده است.
گالری ۹؛ اندیشه کوانتومی و ذهنیت معاصر
در ورودی گالری ۹ تابلوی «جوان با تاج برگ مو بر سر» که از آثار مشهور پیکاسو است به نمایش درآمده است. تکنیک این اثر چاپ لینو و تاریخ آن متعلق به سال ۱۹۶۲ است. در توضیح این تابلو آمده؛ «پیکاسو ۸۱ ساله است که جوانی پرشور و قدرتمند را به تصویر می کشد؛ جوان به سان قهرمانان افسانه ای یونان برهنه است و تاجی از بری - به نشان خدایان المپ- بر سر دارد، اثر، ثمرهی توجه همیشگی بیکاسو به اسطوره ها و فرهنگ یونان باستان است». این نقاشی یکی از چندین چاپ لینولیوم است که پیکاسو در ١٩٩٢ پدید آورد.
در این گالری هشت اثر از هنرمندانی چون پروانه اعتمادی، گارنیک درهاکوپیان، بهرام دبیری، محمدعلی شیوایی، هانیبال الخاص، بهمن محصص، محسن وزیری مقدم و جلیل ضیاپور به نمایش درآمده است.
همچنین در گالری ۹ مجسمه ژازه تباتبایی با عنوان آدمک فولادی هم هست که با تکنیک فولاد ساخته شده است.
نظر شما