به گزارش قدس خراسان، بررسی تعداد دانشجو نسبت به اعضای هیئت علمی، شهرت اعضای هیئت علمی، سطح کیفی پژوهش‌های اعضای هیئت علمی و تعداد اعضای هیئت علمی در سطح دکترا نسبت به همه اعضای هیئت علمی تنها بخشی از شاخص‌هایی است که برای اعتبارسنجی در دانشگاه‌های سراسر جهان از سوی مؤسسات معتبر سنجش اعتبار و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
از ۶ شاخص منحصربه فرد مؤسسه رتبه‌بندی جهانی (کیواس) بررسی تعداد دانشجو نسبت به اعضای هیئت علمی و آوازه اعضای هیئت علمی دو شاخص مهم محسوب می‌شوند که به صورت مستقیم با هیئت علمی دانشگاه‌ها مرتبط است. نظام رتبه‌بندی تایمز نیز که یکی از مشهورترین نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی است از ۱۳ شاخص مورد بررسی در آن تعداد دانشجویان نسبت به اعضای هیئت علمی و میزان دانشجویان دکترا نسبت به اعضای هیئت علمی را می‌توان دست‌کم دو شاخص مستقیم مرتبط با سنجش معیارهای آموزشی دانست و بقیه نظام‌های رتبه‌بندی نیز به اعضای هیئت علمی توجه ویژه‌ای دارند.
هرچند باورش سخت است در زمانه‌ای که معیارهای جهانی در ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به سمت و سوی کیفی شدن هر چه بیشتر می‌رود و با عبور از بدیهیاتی مانند نسبت عددی و کیفیت اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌ها امروزه شاخص‌هایی همچون اشتغال پس از اتمام تحصیل دانشجویان، یکی از موارد مهم و قابل توجه به حساب می‌آید؛ اما ما در همین زمان در استان دانشگاه‌هایی داریم که هیچ عضو هیئت علمی در آن‌ها حضور ندارد!
وضعیت هیئت علمی در دانشگاه‌های غیرانتفاعی استان
بررسی‌های قدس نشان می‌دهد بر اساس اعلام هیئت نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت علوم، تحقیقات و فناوری خراسان رضوی در سال گذشته(۱۴۰۱) در میان ۳۱ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی غیردولتی-غیرانتفاعی خراسان رضوی پنج دانشگاه حتی یک عضو هیئت علمی هم نداشته‌اند، ۱۰ دانشگاه کمتر از ۱۰عضو هیئت علمی و بقیه دانشگاه‌ها بین ۱۰ تا ۵۶ عضو هیئت علمی دارند. در این میان تعداد اعضای هیئت علمی یکی از دانشگاه‌ها هم نامشخص است و در تابستان سال جاری یکی از دانشگاه‌هایی که هیچ عضو هیئت علمی در آن حضور نداشت، لغو مجوز شد.
با چنین وضعیتی اینکه حضور هیئت علمی چقدر در تأسیس دانشگاه یا افزودن رشته دانشگاهی مؤثر است و بدون حضور هیئت علمی هم می‌شود دانشگاه‌داری کرد یا خیر، نقطه ابهام بسیار پررنگی است؛ اما مصوبه شورای گسترش در اسفند ۱۳۹۵ می‌تواند از وضعیت این دانشگاه‌ها ابهام‌زدایی کند.
ضوابط ایجاد رشته دانشگاهی شفاف است
بر اساس این مصوبه تعیین ضوابط ایجاد رشته محل برای دانشگاه آزاد اسلامی و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی-غیردولتی در گروه علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته هر کدام دست‌کم دو مربی تمام‌وقت مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با تخصص مرتبط نیاز است.
در مقطع کارشناسی پیوسته همین گروه نیز دست‌کم دو مربی تمام‌وقت و یک استادیار تمام‌وقت مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با تخصص مرتبط، در کارشناسی ارشد هم سه استادیار تمام‌وقت مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با تخصص مرتبط و در مقطع دکترا سه استادیار تمام‌وقت و دو دانشیار تمام‌وقت مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با تخصص مرتبط نیاز است.
بر اساس همین مصوبه در گروه هنر نیز در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته هرکدام دو مربی تمام‌وقت، در کارشناسی پیوسته دو مربی تمام‌وقت و یک استادیار تمام‌وقت، در کارشناسی ارشد سه استادیار تمام‌وقت و در دکترا سه استادیار تمام‌وقت و دو دانشیار تمام‌وقت مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با تخصص مرتبط نیاز است.
با وجود چنین مصوبه‌ای در میان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی-غیرانتفاعی استان خراسان رضوی دانشگاه ابن‌یمین سبزوار، جهاد دانشگاهی کاشمر، سبحان نیشابور، وحدت تربت‌جام و حکیم نظامی قوچان سال گذشته هیچ عضو هیئت علمی نداشتند و دانشگاه پارس رضوی گناباد نیز بر اساس نامه شماره ۲/۹۱۳۹۲ دبیر شورای گسترش آموزش عالی از ۲۴ تیر ماه ۱۴۰۲ به دلایل مختلفی از جمله نداشتن عضو هیئت علمی مجوزش لغو شده است. البته موارد مربوط به دانشگاه لغو مجوز شده این‌قدر جدی و متعدد است که نمی‌توان نداشتن هیئت علمی را دلیل اصلی لغو شدن مجوز آن دانست.
هرچند در آیین‌نامه نحوه نظارت بر فعالیت مؤسسات آموزش عالی غیردولتی-غیرانتفاعی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۷۶ به تصویب رسیده است، رعایت نکردن ضوابط مربوط به حدنصاب استاد به دانشجو، فضای آموزشی، امکانات آموزشی و... دارای مجازات‌هایی از یک تا ۶ است که از اخطار دادن به رئیس مؤسسه یا توبیخ کتبی او تا تعلیق رئیس مؤسسه نیز می‌تواند انجام شود؛ اما همچنان شاهد فعالیت دانشگاه‌هایی هستیم که به وضوح حدنصاب اعضای هیئت علمی در آن‌ها رعایت نشده و تلخ‌تر آنکه به برخی از آن‌ها مقاطع و رشته‌های جدید تحصیلی هم داده می‌شود.
دفترچه کنکور معیار مناسبی برای سنجش سطح دانشگاه نیست
با بررسی دفترچه کنکور سازمان سنجش و مشاهده رشته‌های مقاطع مختلف دانشگاه‌ها درمی‌یابیم این تناسب نداشتن فقط درد دانشگاه‌های غیردولتی-غیرانتفاعی خراسان رضوی نیست و متأسفانه دانشگاه‌های دیگری هم در استان و در کشور رشته‌ها، دانشجویان و استادان هیئت علمی‌شان تناسبی ندارند، آن‌قدر که می‌شود مصوبه شورای گسترش را مصوبه‌ای برای اجرا نشدن خواند.
داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها و خانواده‌هایشان حق دارند از مراجع رسمی وضعیت هر دانشگاه، سطح کیفی آموزش و اطلاعات مربوط به وضعیت دانشگاه را در دسترس خود داشته باشند سپس تصمیم بگیرند که در این دانشگاه به تحصیل مشغول شوند یا خیر؛ اما وجود یک رشته و مقطع تحصیلی در دفترچه کنکور سازمان سنجش آموزش کشور به معنای تأیید علمی حداقل‌هایی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در برخی از دانشگاه‌ها اصلاً رعایت نمی‌شود!
خبرنگار: فاطمه سهامی
نظر شما