حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی اظهار کرد: بنا بر آنچه در قرآن کریم، روایات و سنت صحیح پیامبر(ص) نقل شده و در تاریخ موجود است، می توانیم آموزه‌های فراوانی را از سیره و مشی پیامبر(ص) به دست آوریم که از مجموعه قرآن و روایت به چند مورد اشاره می کنم. مهم ترین آموخته که برای همه نسل ها به ویژه نسل کنونی است، مسئله اخلاق می باشد. اخلاق حسنه‌ای که قرآن می فرماید: «وَ اِنَّکَ لَعَلَی‌ٰ خُلُقٍ عَظیم؛ ای رسول ما، شما بر بهترین اخلاق یا اخلاق های بزرگ تربیت یا مبعوث شدید».
وی ادامه داد: وقتی مردم از ائمه می پرسیدند که اخلاق و سیره پیامبر(ص) چگونه بود؟ ائمه اطهار می فرمودند: «کانَ خُلقُهُ القُرآن؛ اخلاق پیامبر همانند آن است که در قرآن ذکر شده است» با مطالعه و تأمل در قرآن می توانیم بحث های مختلف معارف قرآن را به دست آوریم و یکی از این معارف، اخلاق مربوط به اعتقاد درست شامل توحید، نبوت، معادشناسی و امامت شناسی است.
وی گفت: بخش مهمی از تعالیم قرآن را این سه اصل مهم تشکیل می دهد که در کنار آنها بحث های فراوانی درخصوص توحید مانند عدل و صفات دیگر است. درباره اخلاق و رفتار پیامبران نکات بسیار مهمی در قرآن ذکر شده و همه اخلاقیات صحیحی که درباره پیامبران گذشته ذکر شده، پیامبر اسلام داشته است. به عنوان نمونه صبر، بردباری، مدارا، صلح و دوستی که پیامبر با قوم و ملت خود داشتند.
وی ادامه داد: پیامبران همواره خواهان خیرخواهی و عاقبت اندیشی برای ملت ها بودند، برای آنان دعا می کردند و گذشت از آنها را از خداوند طلب می کردند یا تخفیف عذاب آنها را می خواستند، به ندرت پیش می آمد که پیامبران ناچار شوند امت خود را ولو ظلم های بسیاری کرده باشند، نفرین کنند.
جعفری فراهانی اظهار کرد: در بحث معاد، قرآن بسیار بر آخرت شناسی و معادشناسی تأکید دارد به این معنا که ما انسان ها بعد از اینکه از دنیا می رویم در عالم برزخ و معاد، پاداش اعمال و رفتار خود را می بینیم لذا پیامبر بسیار تأکید می کردند که انسان ها مراقب رفتار و کردار خود در دنیا باشند که نتیجه همان اعمال و رفتار را در جهان آخرت می بینند.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: یکی از آموزه های مهم پیامبر، اخلاق نیکی است که در قرآن بسیار بر آن تأکید شده و می تواند سرمشق و الگو برای جهان امروز باشد به گونه ای که مسلمانان، غیر مسلمانان و انسان های ملل و مذاهب مختلف می توانند با درس گرفتن از اخلاق و رفتار پیامبر بزرگوار اسلام زندگی خود را ترسیم کنند.
وی در زمینه امامت شناسی نیز به نکاتی اشاره و یادآور شد: امامت و رهبری جامعه اصل مهمی است و نباید از آن غفلت شود. در قرآن آیات فراوانی داریم که پیامبر بزرگوار اسلام مرتب به جانشینی خود تأکید کردند تا پس از ایشان، ملت ها سردرگم نشوند؛ در زمان مباهله، غدیر خم و روایات مختلف، پیامبر برای بعد از خودشان جانشین، امام و خلیفه معرفی کردند، امامی که ویژگی های شخص پیامبر را داشته باشد چرا که جانشین پیامبر باید علم و تقوای کامل داشته باشد و از نظر اخلاق و رفتار نیز مانند پیامبر باشد و حضرت علی(ع) نمونه بارزی از چنین انسان و جانشینی بوده است.
جعفری فراهانی به اخلاق پیامبر در برخورد با جوانان و کودکان اشاره و بیان کرد: پیامبر در اخلاق و رفتار خود با کودکان، نوجوانان و جوانان بسیار رفتارهای خاصی داشتند. ایشان همواره سفارش های فراوانی به جوانان می کردند مبنی بر اینکه قدر زندگی و دوران جوانی را بدانید؛ سعی کنید در دوران جوانی خود را بسازید، اخلاق و علم و دانش بیاموزید و کارهای شایسته و مورد نیاز جامعه و خدمت به مردم را یاد بگیرید، به کمال و سعادت دست یابید که در زمان کهولت و پیری دیگر توانایی های دوران جوانی را ندارید. قرآن در این باره می فرماید: «وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَکِّسْهُ فِی الْخَلْقِ أَفَلَا یَعْقِلُونَ؛ ای مردم هر کسی را که عمرش بالا می رود، افتاده می شود و رو به پستی می رود و او را ضعف و ناتوانی می گیرد.»
جعفری فراهانی در پایان گفت: در کنار همه این مباحث، محبت پیامبر(ص) به امت یکی از درس های مهم زندگی ایشان است. پیامبر عاشق امت و مسلمانان و مومنین بوده است، لحظه ای از هدایت و نجات و کمک به امت خود کوتاهی نمی کرد، مدام برای آنان دلسوزی می کرد، ظلم و اذیت های بسیاری در حق او می کردند، ولی هیچ گاه امت خود را نفرین نکرد بلکه همواره برای آنان دعا کرد و نجات و عاقبت بخیری آنان را خواست.