بنا بر برخی پیش بینی‌ها، با روند فعلی، ایران در ۱۰ سال آینده نیاز به واردات روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بنزین خواهد داشت. یعنی درآمد صادرات روزانه یک میلیون بشکه نفت ایران با قیمت ۷۰ دلار باید صرف واردات بنزین شود که فاجعه آفرین خواهد بود.

مواردی از جمله توسعه ناکافی ظرفیت پالایشگاهی کشور، تأثیر همه‌گیری کووید-19 بر مصرف، عدم تمرکز بر افزایش ظرفیت و تنوع سبد سوخت و وجود تعداد قابل توجهی خودروهای فرسوده از جمله عوامل موثر بر ناترازی بنزین است. بخشی از این ناترازی با تنوع بخشیدن به سبد سوختی خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل اصلاح خواهد شد. گاز طبیعی فشرده (CNG) نیز به عنوان سوخت جایگزین بنزین و عامل اصلی تنوع‌بخشی به سبد سوختی خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل مطرح است.

از نظر کارشناسان، تنوع سبد سوختی کشور به ما فرصت می‌دهد درصورت وقوع مشکل در توزیع بنزین و از مدار خارج شدن پالایشگاه بزرگی مثل ستاره خلیج فارس، بلافاصله از سوخت جایگزین استفاده کنیم. یکی از مسائل حساس در حوزه ‌ناترازی تولید و مصرف بنزین در ایران، وابستگی زیاد سبد سوخت خودروهای شخصی کشور به بنزین است. عدم تنوع در سبد سوخت خودروهای سواری، امنیت و پایداری انرژی را با چالش‌هایی مواجه می‌کند.

نظرات دکتر مرتضی صبوری فرد، کارشناس ارشد انرژی را در خصوص مشکلات حوزه بنزین و ناترازی ای که با آن مواجه هستیم، جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

صبوری فرد در ارتباط با اعتقاد دولت قبلی مبنی بر اینکه تبدیل نفت به بنزین کار درستی نیست و ابطای مجوز چند پالایشگاه تصریح کرد: برخی اعتقادات نادرست در دولت قبلی مشکلات اساسی برایمان به وجود آورد. در دولت قبل اعتقاد به خام فروشی وجود داشت و تلاشی در راستای تأسیس پالایشگاه‌ها نشد.

وی در ادامه گفت: غفلتی که در دولت قبلی نسبت به پالایشگاه سازی در کشور شاهد بودیم، در بروز ناترازی ای که امروز با آن مواجه هستیم، تأثیر بسیار بالایی داشت. اگر چاره اندیشی اساسی برای این مسئله نداشته باشیم، بحران‌های سیاسی و اقتصادی جدی بروز خواهد کرد.

صبوری فرد خاطرنشان کرد: واقعیت این است که الان ما مصرف بسیار بالایی در حوزه بنزین داریم و تولید داخلی پاسخگوی نیازهایمان نیست. باید به سرعت این عقب ماندگی را جبران کنیم. ما هشت سال در حوزه پالایشگاهی عقب افتاده ایم. با افتتاح پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس در سال 1397، تولید بنزین در کشورمان از 70 به 100 میلیون لیتر در روز رسید. در آن سال‌ها، میزان مصرف کمتر از تولید بود.

وی در ادامه گفت: امروز هم باید راه اندازی پالایشگاه‌ها را در دستور کار قرار دهیم و ظرفیت خود را در این زمینه افزایش دهیم. از طریق سیاست گذاری‌های صحیح در حوزه مدیریت مصرف و افزایش تولید می‌توانیم به صادرات بنزین هم بپردازیم و از این مزیت بهره مند شویم.

این کارشناس انرژی گفت: کشورهای پیشرفته به سمت استفاده از سوخت‌های دیگر علاوه بر بنزین مانند سی ان جی و انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده اند. این روال در کشور ما متاسفانه معکوس بوده است و توجه چندانی به توسعه ظرفیت سی ان جی کشور نداشته ایم.

وی ادامه داد: طبق آمارها میزان مصرف سی ان جی در کشورمان در سال 1398، 27 میلیون متر مکعب در روز بوده است. الان این آمار نه تنها بهبود نیافته است، بلکه در روز تنها 23 میلیون متر مکعب از سی ان جی استفاده کرده ایم. این واقعیات نشان می‌دهد که دولت قبل به هیج وجه توجه جدی به استفاده از سی ان جی در کنار بنزین نداشته اند.

این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: در دولت قبلی توجهی به توسعه ظرفیت سی ان جی کشور نشد و در نهایت این صنعت رها شد. این در حالی است که ایران جزو سه کشور بزرگ دنیا در حوزه سی ان جی است اما از این ظرفیت استفاده چندانی نشده است. به این ترتیب، صنعت سی ان جی کشور در آستانه ورشکستگی است و در برخورد با ناترازی بنزین در کشور با مشکل مواجه شده ایم. اگر تنوع سبد سوختی کشور مدنظر بود، الان با این مشکلات روبرو نبودیم.