با شروع نبرد سهمگین رژیم صهیونیستی با جبهه مقاومت به رهبری حماس ، فضایی برای تحرکات نظامی دوباره جمهوری آذربایجان در منطقه قفقاز به وجود آمده است که به اعتقاد برخی کارشناسان الهام علیف مترصد فرصتی بود که بتواند با خلاء رسانه ای و سیاسی  ایجاد شده در پی این جنگ ، نهایت استفاده را برای پیشبرد اهداف خودش ببرد. عده ای از تحلیلگران هم نظر مخالف این موضوع را داشتند و اعتقادشان براین بود که سیلی مقاومت در سرزمین های اشغالی ،پیامش در قفقاز هم دریافت شد.

دکتر رضا شیبانی تحلیلگر مسائل حوزه قفقاز و اوراسیا در گفت و گو با قدس آنلاین در تشریح این وضعیت گفت: رژیم صهیونیستی پیوند همه جانبه ای با باکو دارد و در تمام مناسبات این کشور تاثیر گذار است. حتی در بخش های اقتصادی و کشاورزی هم فعالیتهای زیادی دارند.  به طور مثال ایجاد مزرعه های اشتراکی کیبوتص را می توان نام برد، که در نظام اقتصادی سوسیالیستی وجود داشت و از آنجایی که اسراییل تکنولوژی و فناوری بالایی در حوزه کشاورزی و ژنتیک دارد  اقدام به این گونه فعالیت ها در خاک جمهوری آذربایجان و سایر مناطق از جمله قره باغ کرده است . درباره این موضوع به کتاب سفر به ولایت عزراییل مرحوم جلال آل احمد اشاره می کنم ، و اساسا یکی از هویت های صهیونیست ها شهرک نشینی آنها می باشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا باکو از این فرصت پیش آمده برای اقدام نظامی در زنگزور استفاده خواهد کرد یا نه افزود: به صورت قطعی نمی توان گفت که آیا چنین کاری می کند یا نه ولی فعالیت های حکومت جمهوری آذربایجان ، در واقع برای تحت فشار قرار دادن ایران طراحی شده و این رفتار ها را در پیش گرفته است. چرا که یکی از بازیگران  فعال منطقه ی قفقاز جنوبی رژیم صهیونیستی می باشد و ارتباط بین موضوع این روز های غزه و قفقاز عملا به اسراییل مرتبط و و موثر بر تحولات بوده است.

 این کارشناس افزود :رهبر معظم انقلاب گفتند که این مرز تاریخی و تمدنی، جدا شدنی نیست. اما عده ای در داخل این طور القا می کردند که باید برای قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان آماده شد. حتی خبرگزاری های در  منطقه مثل گوناز تی وی و برخی رسانه های داخلی و یا افرادی که چهره انقلابی و حزب الهی یا امت گرایی دارند نیز دست به این اقدامات می زدند . جریانات پانترکی هم با نفوذ در درون کشور و دانشگاه تهران و سایر دانشگاه ها ، اندیشکده و آکادمی راه اندازی کرده و نزدیک به دو دهه اقدام به چاپ  و ترجمه نشریات در راستای ایدئولوژی قوم گرایانه خودشان کرده اند ؛ و رسما برای ایجاد کریدور زنگه زور در قفقاز زمینه سازی  فکری می کنند.حتی با وقاحت تمام می گویند ایران باید عضو شورای کشور های ترک یا اتحادیه کشور های ترک بشود و عملا زیر پرچم ترکیه در بیاید. در حالی که ایران از نظر تاریخی بزرگتر از ترکیه می باشد و این موضوع از نظر تمدنی ایراد دارد.

دکتر شیبانی تصریح کرد، رهبر انقلاب در دیدار پوتین و اردوغان  نقشه راه و راهبرد اصولی نظام را  ترسیم و بیان کردند؛این اقدام نشان داد قوه عاقله نظام بر راهبرد اصولی و منطقی خود مبنی بر حفظ(تمامیت ارضی ) و حفظ نقشه مرز ها با همسایگان ، پابرجاست و فریب نمی خورد. وی با بیان اینکه ما باید دشمن را بشناسیم و درگیر بازی لابی های پانترکی در داخل نشویم افزود: عده ای می گویند که روسیه و انگلیس بازیگر اصلی قفقاز هستند و یا حتی القا می کنند ، الهام علیف شخصی مستقل و تاثیر گذار است و این نوع صحبت ها را می کنند تا قوه عاقله نظام را درگیر کنند ولی نظام فریب نمی خورد و هر تصمیمی که در منطقه علیه ما بگیرند قطعا شکست خواهند خورد.

جنگ تحلیل های اطلاعاتی

این تحلیلگر مسائل قفقاز در پاسخ به این سوال که نحوه نفوذ جریانات پانترک در کشور چگونه است ،گفت: این  افراد با نفوذ در دستگاه های مختلف از جمله مجلس و سایر دستگاه های دولتی طرح های ضد ملی خود را پیش می برند .

ضمن اینکه ما در جنگ 44 روزه جمهوری آذربایجان و ارمنستان  بخاطر روش حمایتی نادرست و بدون آورده  از این کشور ضرر هنگفتی کردیم ؛ چرا که می توانستیم با حمایت اصولی و فعال ، درست و مبتنی بر منافع ملی از حقوق هردوطرف هم قره باغ را به جمهوری آذربایجان بازگردانیم  وهم حقوق و موقعیت تاریخی ارامنه را هم حفظ کنیم و  همچنین جلوی فعالیت پانترک ها را در داخل بگیریم.حمایت از آذربایجان در رسانه ها به نوعی منجر به یک پروپاگاندا و نفوذ جریان پانترکیسم شد، که به دنبال آن بیانیه هایی صادر و عملا دشمن را امیدوار کردند.

دکتر شیبانی در پاسخ به این سوال که آیا ما در دستگاه های اطلاعاتی نفوذ پانترکیسم  را داریم یا  مسئولان اطلاعاتی ما برای این نحله های فکری اقدام و چاره ای اندیشیده اند گفت : پاسخ این سوال خیلی سخت است.در جنگ تحلیل ها امکان دارد محاسبه ها اشتباه شود و رنگ و لعاب متفاوتی را به خود بگیرد. وی با بیان اینکه حضور در چنین فضایی بصیرت می خواهد افزود :پیامبر در حدیثی می فرماید : ترس من برای شما( امتم) از منافق زبان باز است . چرا که نفاق چهره ی مشخصی ندارد و می تواند ملت و اسلام را به گمراهی بکشاند. در دهه شصت نیز که کشورمان درگیر جریانات منافقین بود شهید بهشتی نسبت به این جریانات هشدار داده بود و حتی اثرات جریان نفاق همچنان نیز در کشور موجود است .

شبکه سازی دالان تورانی

کارشناس مسائل قفقاز گفت : سفر ارسین تارتار رییس جمهور دفاکتوی ترک قبرس به جمهوری آذربایجان هم در راستای شبکه سازی برنامه های ترکیه در قبرس با دالان تورانی ناتو می باشد. ترکیه در قبرس در کشمکش است و می خواهد با ارتباط دادن مسئله این کشور با قفقاز و دالان تورانی ناتو که برنامه اروپا نیز هست امتیازاتی در قبرس به دست اورد، که با فریب و فشار اروپایی ها در قره باغ و معامله ارامنه ساکن این منطقه همراه است؛ چرا که باکو هیچ اتکایی نمی تواند به قبرس داشته باشد و یکی از اهداف و سود های این دالان تورانی مهار ژئو پلیتیک ایران و روسیه می باشد.

بحران انرژی

 شیبانی افزود: ارامنه بعد از فروپاشی شوروی ، 30 سال حاکم قره باغ بودند و چراغ سبزی به اروپایی ها  برای حضور در این منطقه نشان ندادند. حضور اروپایی ها و تعاملاتشان در منطقه قفقاز، برای بحران انرژی است ؛چرا که آنها جنگ روسیه -اوکراین و بحران جهانی انرژی را پیش بینی کرده بودند. با اینکه می توانستند از ایران نفت و گاز دریافت کنند این کار را نکردند. هرچند که بهترین گزینه و مسیر تامین انرژی کشورمان می باشد ولی به ایران اعتماد نداشتند ؛ اساسا مشکلی که وجود دارد این است که با این کار عملا مشروعیت به قدرتمندی ایران می دهند.

یکی از دلالان انرژی منطقه براندا شفیر (که یکی از تئوریسین های تجزیه قومیتی است) هست که در تمامی همایش ها و مراسمات مربوط نفت و گاز منطقه به ویژه در ترکیه و جمهوری آذربایجان حضور داشته و حتی در وبسایتش هم این موضوع مشخص است و تلاش زیادی برای تجارت انرژی در منطقه کرده است، چرا  که این موضوع یکی از چالش های بیشتر کشور های جهان  می باشد و با اثر گذاری منفی در قفقاز می تواند تمام مناسبات ایران را تحت الشعاع قرار دهد.

رفتار روسیه در قفقاز

 این کارشناس مسائل  بین الملل معتقد است برخلاف اینکه عده ای میگویند رفتار روسیه پیچیده است ، تحلیل رفتار روسیه ساده است. این کشور در قفقاز رو به افول است و عملا قافیه را باخته است چرا که درگیر جنگ حیاتی و خطرناک در غرب کشورش شده است.یکی از دلایل تصمیم خروج  نیروهای حافظ صلح روسیه از قفقاز هم ناتوانی درگیر هم زمان در دو جبهه و دومین دلیل تنبیه نخست وزیر ارمنستان می باشد که در چند سال اخیر رفتار های ضد روسی داشته .

اساسا ارمنستان پیرو سیاست های روسیه بوده است.  رفتار پاشینیان نیز  شبیه انور السادات مصر که ذیل شوروی بوده  است را تداعی می کند و ماجرای های پیمان کمپ دیوید و پیامد های پس از توافقات را یادآور می شود. ماجرای هایی که نارضایتی بلوک شرق و همچنین بلوک غرب را برای سادات به همراه داشت. پوتین نیز نیازی نمی بیند خودش را درگیر قفقاز کند و گیم چینجی انجام دهد و این موضوع بستگی به اتمام و سرنوشت جنگ اوکراین دارند.جنگی که غرب  با تزریق مداوم سلاح به شرق اروپا قصد خسته کردن و فرسودگی توان نظامی این کشور را دارد.ضمن اینکه پاشینیان و الهام علیف هردویشان از افراد بنیاد سوروس برای تجزیه منطقه می باشند .اینکه آیا سرنوشت محتوم  نخست وزیر ارمنستان مشابه انور السادات خواهد شد یا نه جواب قطعی نسبت به این موضوع وجود ندارد.

آینده دیپلماسی و شناخت مردمان منطقه

دکتر رضا شیبانی با بیان اینکه آینده روشنی در روابط دیپلماتیک ایران با جمهوری آذربایجان وجود ندارد گفت:  یکی از دلایل این موضوع حادثه سفارت این کشور و القائات دروغین رسانه هایشان از صبح تاشب است که بر روابط دوجانبه کشورمان اثر منفی گذاشته است. حتی دروغ هایی که در کتاب های درسی شان به کودکان آموزش می دهند نیز تاثیرات منفی را در آینده به جای خواهد گذاشت ، از این رو نمی توان تضمینی برای بهبود رابطه ایران و جمهوری آذربایجان قائل شد.

 اما تعاملات  و دیپلماسی ما باید براساس روابط بین مردم هر دوطرف مرز باشد .چرا که فرهنگ و آداب مردمان آن طرف مرز دقیقا شبیه مردمان خودمان می باشد. ضمن اینکه تبیین ، بصیرت و هوشیاری برای همه مردم به ویژه نخبگان کشور،  نسبت به جریانات پانترکی لازم است و نمی توان گفت که به مردمان  شهر های دیگر همچون کرمان یا شیراز ارتباطی ندارد.

خبرنگار، حمید اسدی