الگوی ما، همکاری منطقه‌ای است

سفر دیپلمات ارشد کشورمان به مسکو در حالی انجام شد که پس از روی کار آمدن جو بایدن در مقام رئیس‌جمهوری آمریکا، هماهنگی بیشتر میان مسکو و تهران به ویژه در حوزه سیایت خارجی و تحولات مربوط به توافقنامه برجام امری ضروری به نظر می‌رسید. از سوی دیگر این اقدام در شرایطی است که در چند ماه گذشته منطقه قفقاز جنگی سنگین را با تغییرات ژئوپلتیک قابل ملاحظه پشت سر گذاشت.

سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با قدس در تشریح اهداف این سفر گفت: منطقه قفقاز از ابعاد مختلف حائز اهمیت است. این موقعیت سوق‌الجیشی از یک‌سو نقطه اتصال آسیا به اروپا و از سوی دیگر محل تلاقی دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت است. محسن پاک‌آیین ادامه داد: از سوی دیگر جمهوری آذربایجان عمق راهبردی ایران و ارمنستان و دروازه ورود ما به اروپا از طریق دریای سیاه است. بنابراین به‌طور طبیعی تقویت روابط با همسایگان با مقوله نگاه به شرق و ایجاد تنوع در شرکای سیاسی و اقتصادی می‌تواند یکی از اهداف اصولی این سفر باشد. وی در این‌باره افزود: در کنار آن موضوع مهم دیگر، رایزنی در باره تحولات منطقه پس از جنگ قره‌باغ با طرف‌های منطقه‌ای و از جمله روسیه است. پاک‌آیین البته با رد نظر تحلیلگرانی که معتقدند جمهوری اسلامی در موضوع نزاع قره‌باغ کم‌کاری کرده و به این ترتیب به نوعی از مناسبات و تحولات کنونی این حوزه جغرافیایی دور افتاده هم افزود: ما در این مقوله کاملاً فعال عمل کردیم، طرح خوبی هم از سوی ایران ارائه شد که اعلام آتش‌بس دائمی و نه موقت، تضمین حقوق مردم، ایجاد راه‌های ارتباطی و نظارت کشورهای منطقه بر روند اجرای آن از مفاد طرح بود و به نظر می‌رسد سفر ظریف می‌تواند در ادامه همان روند باشد. روسیه و ترکیه دوستان ایران هستند. ما معتقدیم در منطقه باید همکاری جای رقابت را بگیرد. الگوی ما در منطقه الگوی همکاری است و اینکه اگر این مسئله حل شود و امنیت به منطقه باز گردد، همه کشورها سود خواهند بود. 

از تحولات قره‌باغ عقب ماندیم

دیگر دیپلمات برجسته کشورمان هم مهم‌ترین موضوع سفر ظریف به قره‌باغ را رایزنی درباره طرح صلح ایران و انجام گفت‌وگو درباره موضوعات مورد علاقه دوجانبه عنوان کرد. این دیپلمات کشورمان که سابقه فعالیت به عنوان سفیر در روسیه، چین و اتریش را در کارنامه دارد، در این باره گفت: حوزه قفقاز در چند ماه اخیر شاهد رخدادهای جدیدی بود، پس لازم است تهران هم در راستای منفعت و بازتعریف و طراحی سیاست خارجی خود متناسب با شرایط اقدام کند. در این طرح ایران، ترکیه و روسیه به عنوان سه کشور قدرتمند و تأثیرگذار در بحران قره‌باغ به‌علاوه جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به عنوان کشورهای حوزه قفقاز جنوبی باید با پیش‌بینی ساختاری، امنیت منطقه را رقم بزنند. در پیگیری این موضوع مداخله دولت‌های خارجی از جمله آمریکا و رژیم صهیونیستی در بحران قره‌باغ  به هر بهانه‌ای خط قرمز جمهوری اسلامی است. وی البته برخلاف پاک‌آیین معتقد است تحرکات دیپلماتیک کشورمان در موضوع قره‌باغ بسیار دیر آغاز شده و درنتیجه روسیه و ترکیه در این زمینه از ما پیش هستند. او می‌گوید: منطقه قره‌باغ حوزه حساسی برای جمهوری اسلامی است. ما باید در این حوزه بسیار فعال‌تر عمل کنیم، همچنین باید در حوزه کریدورهای ارتباطی هم حساس باشیم تا بتوانیم منافع بعدی ترانزیتی خود از این حوزه را هم تأمین کنیم.