سنت نذر از دیرباز بخشی از باورهای دینی و معنوی مردم بوده که در تاریخ مذهبی جهان نیز سابقه‌ای دیرینه دارد. ایرانیان نیز همیشه نگاه ویژه‌ای به این سنت حسنه داشتنه‌اد و آن را با توسل به درگاه خدا و عنایت اهل‌بیت(ع) برای طلب خواسته‌های مادی و معنوی خود انجام می‌داده‌اند. در این میان، ارادتمندان حضرت رضا(ع) در جای جای این کره خاکی، اعتقاد درونی خاصی به عنایت این امام رئوف(ع) دارند و با توسل به بارگاه ملکوتی رضوی، ایشان را واسطه برآورده شدن نیازها و حاجت‌های خود از خدای متعال می‌کنند. بدین‌ترتیب آنان دل در گرو مهر و محبت شمس‌الشموس(ع) بسته و با نیت‌های گوناگون، نذرهای متفاوتی می‌کنند.

به گزارش آستان‌نیوز، بررسی پیشینه نذورات در حرم مطهر حضرت ثامن‌الحجج(ع) نیز نشان‌دهنده اهمیت نذر در این آستان مقدس در دوره‌های مختلف تاریخی است. همچنین تنوع و گستردگی روزافزون ارائه خدمات مجموعه آستان قدس رضوی در کشور، بیانگر توجه محبان امام مهربانی‌ها به سنت نیکوی نذر و اهدا ست؛ چرا که امروزه این مجموعه نه‌تنها به بهترین شکل ممکن از زائران و مجاوران در صحن و سرای رضوی میزبانی کرده بلکه در پرتو نذورات مردمی، در سایر نقاط ایران هم به مردم به‌ویژه اقشار محروم خدمات‌رسانی می‌کند. در ادامه به بررسی انواع نذر و مصارف آن در این آستان نورانی می‌پردازیم.

نذر امام رضا(ع)؛ رایج‌ترین نوع نذر

مردم برای رسیدن به خواسته‌ها و حاجت‌های خود در قالب نذر با خدا و امام هشتم(ع) عهد می‌بندند. به‌طور مثال، زائری عافیت و سلامتی فرزندش را از این امام بزرگوار طلب می‌کند. زائر دیگری آزادی زندانی‌اش را از ضامن آهو می‌خواهد و زائری نیز از شهر و دیارش کبوتر دلش را روانه بارگاه انیس‌النفوس(ع) می‌کند تا خداوند فرزندی به او عطا کند. بی‌شک این ارتباط، پیوندی درونی است تا جایی‌که بسیاری از این زائران حتی وقتی به مراد دلشان می‌رسند، می‌خواهند این عهد و پیمان بین خودشان و امامشان باقی بماند. اما در این میان، ما شاهد تبلور قبولی این نذرها در آستان ملکوتی رضوی هستیم، چراکه زائران و مجاوران مستقیم یا با واسطه، نذورات خود را برای مصارف گوناگون ادا می‌کنند.

در حال حاضر، «نذر امام رضا(ع)» یا «هدیه به امام رضا(ع)» عمومی‌ترین و فراگیرترین نوع نذر در اداره کل نذورات آستان قدس رضوی است که ناذران می‌توانند مبلغ دلخواه خود را در این نوع نذر تقدیم کنند. نیز در مواردی که نیت ناذران به صورت عام است، براساس برنامه‌های آستان قدس رضوی، نذورات در انجام پروژه‌ها و برنامه‌های حرم مطهر به مصرف می‌رسد. پس از آن، نذر مهمانسرای حضرت رضا(ع) از مهم‌ترین نذرهای حرم مطهر به شمار می‌آید، چنان‌که در سال گذشته، مردم بیش از 222میلیارد تومان برای مهمانسرا نذر پرداخت کردند.
 

تنوع مصارف نذورات

ناذران حرم مطهر رضوی در حوزه‌های متنوع دیگری نیز نذورات خود را به این آستان مقدس اهدا می‌کنند. «نذورات خاص حرم مطهر» ازجمله آن‌هاست که علاوه بر نذر مهمانسرای حضرت رضا(ع)، دربردارنده موارد جزئی‌تری شامل نذر بنا و توسعه حرم مطهر، نذر فرش‌های حرم مطهر، نذر روشنایی حرم مطهر، نذر قرآن مخصوص استفاده در حرم مطهر، نذر کتب ادعیه در حرم مطهر، نذر چایخانه‌های حضرت رضا(ع)، نذر سنگفرش‌های حرم مطهر، نذر دام و نذر وسایل نقل و انتقال (صندلی چرخدار، ماشین برقی و...) می‌شود.

«نذر درمان و سلامت» از دیگر مواردی است که دلدادگان آستان مصفای رضوی نذورات خود را در آن تقدیم می‌کنند. این نذورات می‌تواند صرف تهیه و اهدای تجهیزات پزشکی و دارو، ارائه خدمات پزشکی جهادی تا نذر درمان بیماران در دارالشفای امام(ع) شود. بعضی از ناذران هم با انتخاب «نذر زیارت اولی‌ها» در تشرف زائر اولی‌ها به مشهدالرضا(ع) سهیم می‌شوند.

«نذر محرومین و نیازمندان» نیز دامنه گسترده‌ای از مصارف نذورات عاشقان حضرت دوست را دربرمی‌گیرد، چنان‌که می‌توان به نذر ایتام، تسهیل ازدواج (تأمین جهیزیه)، شکوه مادری (کمک خیرخواهانه به مسئله جمعیت و فرزندآوری)، آزادی زندانیان غیرعمد و... اشاره کرد. «نذر فرهنگی و رسانه» از دیگر موارد صرف نذورات ناذران این آستان ملکوتی است که می‌توان از نذر کتاب، تجهیزات کتابخانه، نذر حجاب، نذر فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، نذر فعالیت‌های حرم مطهر رضوی در فضای مجازی و... نام برد.

این دلدادگان می‌توانند سرفصل «نذورات عمران و سازندگی» را هم برگزینند و در مواردی همچون نذر مجتمع‌های بین‌راهی، نذر احداث زائرسرا و... شریک شوند.

همچنین آستان قدس رضوی این امکان را برای ناذران شیفته اباعبدالله الحسین(ع) فراهم کرده بتوانند نذورات خود را در حوزه «آب و سقایی اربعین» هزینه کنند. در این میان، حتی دوستداران خاندان عصمت و طهارت(ع) می‌توانند سلامت جسمی و معنوی فرزندان خود را در عمل به سنت حسنه «عقیقه» با بارگاه منور رضوی پیوند بزنند.

انواع نذورات غیرنقدی

اگرچه بسیاری از ناذران تمایل دارند نذورات خود را به صورت نقدی، حضوری یا غیرحضوری پرداخت کنند، اما بعضی از آنان، نذورات خود را به صورت غیرنقدی و در قالب اهدای اقلام متنوع ادا می‌کنند. این نذورات غیرنقدی اقلام خوراکی همچون برنج، دام زنده، حبوبات، زعفران، گندم، خرما، قند، چای، گلاب، نمک ساییده و... را دربرمی‌گیرد. همچنین می‌توان به اقلامی مثل مُهر نماز، صندلی نماز، قرآن، سماور، استکان، شاخه و بوته گُل، صندلی چرخدار، عروسک و انواع لباس اشاره کرد. برخی از فرهنگ‌دوستان نیز اقلام تاریخی و هنری نفیسی ازجمله آلبوم تمبر، سکه، قالیچه دستباف و... به خزانه آستان قدس رضوی در اداره کل نذورات اهدا می‌کنند تا در موزه‌های حرم مطهر به نمایش درآید. در این میان، کم نیست تعداد ناذران به‌ویژه بانوانی که طلا و نقره (انگشتر، گوشواره، النگو، گردنبند، زنجیر و پلاک و...) خود را پیشکش این بارگاه قدسی می‌کنند. آستان قدس رضوی تمام این نذورات را بر اساس نیت ناذران آن‌ها به مصرف مخصوص خود می‌رساند.

شایان ذکر است، ناذران حرم مطهر حضرت رضا(ع) می‌توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی اداره کل نذورات آستان قدس رضوی به نشانی  https://nazr.razavi.ir با روش‌های گوناگون پرداخت نذورات در این آستان مقدس آشنا شوند.

چگونه می‌توان ناذر حرم مطهر رضوی شد؟

ارادتمندان امام هشتم(ع) با نیت‌های گوناگون به این امام همام متوسل شده و از راه‌های دور و نزدیک بر حرم مطهر رضوی نذر کرده و نذورات خود را به این آستان مقدس تقدیم می‌کنند تا در امور مختلف بر اساس نیت آنان هزینه شود.

به گزارش آستان نیوز، در حال حاضر زائران و مجاوران می‌توانند نذورات خود را به دو طریق حضوری و غیرحضوری در راستای تحقق نیت خیری که در دل دارند به بارگاه نورانی حضرت رضا(ع) اهدا کنند.

فعالیت 18 دفتر نذورات در حرم مطهر رضوی

محبان انیس‌النفوس(ع) که به حرم مطهر رضوی مشرف می‌شوند، می‌توانند به صورت حضوری به 18دفتر دریافت نذورات که در رواق‌ها، صحن‌ها و ورودی‌های حرم مطهر قرار دارد، مراجعه کرده و نذورات خود را به اداره کل نذورات آستان قدس رضوی تقدیم کنند.

این دفاتر در رواق‌های دارالسعاده (بانوان)، دارالسرور، دارالولایه، حضرت معصومه(س) و دارالحجه، صحن‌های آزادی، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی، پیامبر اعظم(ص) و غدیر، بست شیخ بهایی، ورودی‌های باب‌الرضا(ع)، باب‌الجواد(ع)، شیخ طوسی، شیخ طبرسی و نواب صفوی و همچنین مهمانسرای حر عاملی قرار دارند. دفتر تحویل دام زنده نیز در پارکینگ 3 حرم مطهر پذیرای ناذران است.

در این میان، چهار دفتر مشاوره وقف و نذر واقع در صحن‌های آزادی، پیامبر اعظم(ص)، انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی نیز آماده ارائه مشاوره و پاسخ‌گویی به زائران و مجاوران در حوزه وقف و نذر حرم مطهر رضوی است.

روش‌های پرداخت غیرحضوری نذورات

همچنین شیفتگان بارگاه ملکوتی رضوی به منظور پرداخت نذورات خود به صورت غیرحضوری می‌توانند از طریق درگاه رسمی اداره کل نذورات آستان قدس رضوی به نشانی nazr.razavi.ir اقدام کنند. بدین منظور پس از ورود به این پایگاه اینترنتی می‌توانند از بخش دریافت نذورات، «سامانه پرداخت نذورات نقدی» را انتخاب کرده و نذورات و خیرات را بر اساس نیت خود پرداخت کنند.

در این بخش، سرفصل‌های مختلفی برای ادای نذر همچون نذر و هدیه امام رضا(ع)، نذر درمان و سلامت، نذر محرومین و نیازمندان، نذورات علم و فناوری، نذر فرهنگی و رسانه، نذر زیارت اولی‌ها، نذورات عمران و سازندگی، نذورات خاص حرم مطهر و حتی عقیقه قرار گرفته است.

علاوه بر این، ناذران بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) می‌توانند از طریق دو برنامه (اپلیکیشن) «رضوان» و «نسیم رضوان» به صورت غیرحضوری اقدام به پرداخت نذورات خود کنند.

سامانه موبایلی با کد دستوری «ستاره هشت مربع(#8*)» نیز یکی از آسان‌ترین روش‌هایی است که دلدادگان حضرت رضا(ع) با استفاده از آن می‌توانند نذر خود را بر حرم مطهر رضوی ادا کنند. بدین منظور اهل نیکوکاری باید این کد دستوری را با تلفن همراه خود شماره‌گیری و سپس با انتخاب گزینه مورد علاقه خود و وارد کردن مبلغ مورد نظر، نذرش را ادا کند.