شواهد موجود حاکی از آن است که میزان سرانه‌ مصرف گاز در کشور ما نسبت به دیگر کشورها بالاتر است. شاید یکی از دلایلش این است که ما دومین دارنده‌ ذخایر گاز طبیعی در جهان هستیم و همین امر باعث شده است مردم تصور کنند می‌توانند هر چقدر می‌خواهند این ماده‌ ارزشمند را بسوزانند. اما واقعیت این است که تولید و استخراج گاز طبیعی هزینه‌های بالایی را به کشور تحمیل می‌کند. از سوی دیگر، با مصرف بهینه‌ گاز در کشورمان می‌توانیم به صادرات مازاد آن بپردازیم که سودآوری بالایی برایمان دارد.

بررسی دقیق ساختار مصرف مشترکین گاز طبیعی در بخش خانگی نشان می‌دهد که عمده مردم مصرفی در چارچوب الگوی مصرف را به ثبت رسانه‌اند. این در حالی است که اقلیت مطلقی شامل کمتر از ۳ درصد از مشترکین مصارف نامتعارف داشته‌اند. این دسته از مشترکان، میانگین مصرفی ۵ برابری نسبت به مشترکین کم مصرف را ثبت کرده اند.

توزیع رفاهی مشترکین پرمصرف نیز نشان‌دهنده آن است که عمده پرمصرفین از اقشار مرفه جامعه هستند. این واقعیات باعث شده است برخی اعمال سیاست‌های قیمتی بر پرمصرف‌ها را به منظور مدیریت مصرف بخش خانگی مطرح کنند. نظرات محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد انرژی را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

مهرجو با اشاره به این موضوع که بنده اولین کسی بودم که در ارتباط با روش تعرفه‌گذاری پلکانی مصاحبه کردم و موافق این طرح هستم، تصریح کرد: معتقدم که نظام تعرفه‌گذاری گاز باید به صورت منطقه ای باشد. به نحوی که دهک‌های برخوردار که شامل دهک‌های ۹ و ۱۰ می‌شوند، باید هزینه‌ بیشتری را برای گاز مصرفی شان بپردازند.

وی ادامه داد: اقشار کم برخوردار که دهک‌های یک، دو و سه را شامل می‌شوند، معمولاً در چارچوب الگوی مصرف، از گاز استفاده می‌کنند و این افراد باید از یارانه بهره مند شوند و هزینه‌ گاز مصرفی شان پایین باشد. به طور مثال، کسی که منزل دو هزار متری دارد و می‌خواهد از گاز برای گرم کردن استخرش استفاده کند، نباید به اندازه‌ کسی که از گاز برای گرم کردن آپارتمان ۵۰ متری اش در جنوب شهر استفاده می‌کند، هزینه‌ گاز بدهد.

این کارشناس ارشد انرژی خاطرنشان کرد: شرکت ملی گاز به اعمال روش تعرفه‌گذاری پلکانی در سال گذشته پرداخت که روش درستی است. تا اندازه‌ مشخصی خانوارها می‌توانند به صورت یارانه ای و با قیمت مناسب از گاز بهره مند شوند و بعد از الگوی مصرف هر چقدر مصرف اضافه شود، به صورت پلکانی هزینه‌ گاز اضافه می‌شود.

مهرجو گفت: کسانی که خارج از الگوی مصرف، گاز استفاده می‌کنند باید هزینه‌ تمام شده‌ آن را شامل هزینه‌ تولید، تصفیه و انتقال را بپردازد. به طور کلی، بنده با روش تعرفه‌گذاری پلکانی موافقت دارم. در این روش، مصرف کنترل می‌شود و افزایش درآمدها را برای کشور شاهد خواهیم بود.

وی ادامه داد: تعرفه‌گذاری پلکانی، روش عادلانه تری نسبت به روش‌های دیگر محاسبه‌ هزینه‌ گاز مصرفی خانوارهاست. زیرا کسانی که مصرف بیشتری دارند و جزو طبقات مرفه هستند، هزینه‌ بیشتری برای گاز مصرفی خود نسبت به خانوارهایی که در طبقات کم برخودار جای می‌گیرند، می‌پردازند.

این کارشناس ارشد انرژی توضیح داد: متاسفانه ما با پدیده ای به نام پرتی گاز هم در شبکه‌ گازرسانی کشور مواجه هستیم. برخی به صورت غیرقانونی انشعاب گاز برای ویلای خودشان می‌گیرند. بنابراین، گاز مصرف می‌شود، اما هزینه ای به شرکت ملی گاز پرداخت نمی شود. با اعمال نظارت‌های جدی در این زمینه هم می‌توانیم بخشی از مشکلات ناترازی گاز را حل کنیم.

وی ادامه داد: بر اساس برخی آمار غیررسمی، حدود ۳ الی ۱۲ درصد پرتی گاز داریم که به معنای گاز سنجش نشده است. طرحی به نام هوشمندسازی گاز مطرح بود که اگر اجرا شود، این پرتی‌ها سنجش می‌شود و بستر هرگونه سوءاستفاده‌ احتمالی از بین می‌رود.