محوریت اصلی تحقق بودجه بدون نفت بر این اصل منطبق است که منابع پایدار برای هزینه‌های پایدار و منابع حاصل از فروش دارایی‌های سرمایه‌ای برای ایجاد توسعه و تملک دارایی سرمایه‌ای جدید در اقتصاد هزینه گردد.

منابع پایدار بودجه‌ای کشور منطبق بر افزایش درآمدهای مالیاتی است و سال ۱۴۰۳ مهم‌ترین سال در جهت تحقق این موضوع است. دولت توانسته است توسعه کشور و نیازهای واردات را منطبق بر فروش مناسب نفت پاسخ دهد و در سال ۱۴۰۲ نیز ثبات نسبی قیمت‌ها را دنبال کند و تورم را در کانال نزولی نگه دارد. این ثبات قیمتی باید مبتنی بر اصلاحات ساختاری جدی و شناسایی بخش‌های فرار مالیاتی همراه باشد.

دولت سیزدهم تلاش خود را در راستای فاصله گرفتن از اتکای صرف بر درآمدهای نفتی گذاشته است. به نحوی که از طریق مقابله با فرار مالیاتی و شناسایی مودیان جدید، افزایش درآمدهای مالیاتی را داشته باشیم و از این محل به هزینه های جاری کشور پاسخ دهیم.

در قدم بعدی، قرار است درآمدهای نفتی در صنایع نفت و گاز به کار انداخته شود و در پروژه های توسعه ای صرف گردد. به این ترتیب، زمینه برای رشد اقتصادی کشور مهیا می شود.

نظرات محمدصادق مهرجو را به عنوان یک کارشناس حوزه سیاست‌گذاری در خصوص تکیه بر درآمدهای مالیاتی به جای درآمدهای نفتی در بودجه ی ۱۴۰۳ می خوانید.

مهرجو با اشاره به این موضوع که اتکا به درآمدهای نفتی به ویژه برای کشوری مانند ما که ممکن است تحت تحریم قرار بگیرد، مناسب نیست، تصریح کرد: درآمدهای نفتی منبع مطمئنی برای بودجه ریزی نیستند و منابع درآمدی متزلزلی به شمار می روند.

وی ادامه داد: درآمدهایی که در بودجه پیش بینی می شود، قابلیت عملیاتی شدن ندارند و عمدتاً محقق نمی شوند. به طور مثال، در بودجه پیش بینی می شود که نفت با فلان قیمت به فروش برسد و فلان مقدار درآمد داشته باشیم، این ها پیش بینی هایی است که انجام می دهیم. وقتی اتفاقی می افتد و قیمت نفت کاهش می یابد، درآمدها محقق نمی شود و کسری بودجه افزایش می یابد.

این کارشناس حوزه سیاست‌گذاری توضیح داد: درآمدهای مالیاتی به فضای کسب و کار کشور مربوط می شود و از اطمینان بیشتری به لحاظ محقق شدن برخوردار هستند. تمام کشورهای دنیا، تکیه ی درآمدی شان بر مالیات است. در این کشورها، فضا به گونه ای است که کسب و کارهای مختلف می توانند در آن رشد و نمو کنند و به رقابت بپردازند. در طرف مقابل، این کسب و کارها مالیات می پردازند و در اداره ی کشور به دولت کمک می کنند.

مهرجو گفت: کشورهای دیگر برای دریافت مالیات شرایط سفت و سختی دارند. زیرا درآمدهای کشور از منبع مالیات ها تأمین می شود و به درآمدهای نفتی وابسته نیستند.

وی ادامه داد: در این کشورها، از روش های پلکانی برای اخذ مالیات استفاده می کنند و گاهاً از ۱۰ درصد تا ۶۰ درصد مالیات پرداخت می شود.

مهرجو گفت: هر چقدر بتوانیم از اتکا به درآمدهای نفتی به سمت اتکا به درآمدهای مالیاتی برویم برای کشور بهتر است و بودجه ریزی با اطمینان بیشتری صورت می گیرد و تحقق درآمدها نیز بیشتر می شود.

وی ادامه داد: دولت دو دسته بودجه شامل بودجه ی جاری و سرمایه ای دارد. سرمایه گذاری در حوزه هایی مانند بهداشت، راه و راه آهن، مسکن و پروژه های عمرانی کشور جزو بودجه های سرمایه ای است.

مهرجو در پایان تأکید کرد: کاهش اتکا به درآمدهای نفتی در بودجه بستری فراهم می کند که درآمدهای حاصل از این بخش در پروژه های توسعه ای نفت و گاز هزینه شود. این به نفع اقتصاد کشور است.