حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) در سلسله یادداشت‌هایی به بررسی خطبه آن حضرت در جمع زنان مدینه می‌پردازد. در ادامه موضوع «تحلیل خطبه عیادت و عمده مباحث مطرح شده در خطبه» از نظر می‌گذرد.

حضرت فاطمه(س) پس از حوادث ناگوار ارتحال پیامبر(ص) از جمله فقد و فراق پدر، کنار گذاشتن امام علی(ع) از خلافت و امامت، باز پس‌گیری فدک و حوادث تألم‌برانگیز دیگر در بستر  بیماری افتادند. در ایامی که در بستر  بودند؛  تعدادی از زنان مهاجر و انصار یا تعدادی از زنان قریش و یا همسران پیامبر(ص) به ملاقات ایشان رفتند.

حضرت در این احوال سخنانی بیان داشتند که به خطبه آن حضرت در جمع زنان مدینه یا خطبه عیادت مشهور شده است. این خطبه در مقایسه با خطبه فدکیه بسیار کوتاه‌تر است، شاید یکی از دلایل کوتاهی خطبه هم کسالت و بیماری ایشان باشد؛ هر چند مسائلی که دختر رسول خدا(ص) در این خطبه  به آنها اشاره فرمودند متنوع‌تر و گاهی لحن صریح‌تری از خطبه فدکیه دارد. برای شرح و تحلیل این خطبه (خطبه عیادت) شایسته است کلیتی از آن ارائه شود. مهم‌ترین موضوعاتی که حضرت در خطبه عیادت بدان اشاره فرمودند، به شرح ذیل است:

۱. حمد الهی و صلوات بر پیامبر(ص).

۲. اعلام بیزاری از مردان مهاجر و انصار و بیان دلایل آن

۳. ناچار شدن آن حضرت در واگذاری امور به دیگران و دامنه‌گیر شدن تبعات اقدام کسانی که به‌ناحق عهده‌دار امر شدند.

۴. شگفتی حضرت فاطمه(س) از رویگردانی مهاجر و انصار از امامت امام علی(ع).

۵. ایرادهای ناحق و نابجای مهاجر و انصار از امامت امام علی(ع).

۶.  مصادیق محرومیت جامعه از کنار گذاشتن امام علی(ع).

۷. عواقب ناگوار انتخاب دیگران برای رهبری جامعه.

۸. پیش‌بینی حوادث و مصائب ناگوار در جامعه‌ای که از امامت امام علی(ع) محروم باشد.