البته صدور مجوز و نظارت بر مهدهای کودک به وزارت آموزش و پرورش تصمیم تازه‌ای نیست؛ چنان‌که پیش از این، شورای عالی انقلاب فرهنگی آذر1399 به دوگانی مدیریت و نظارت بر مهدهای کودک از سوی وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی کشور پایان داده و مسئولیت حوزه تعلیم و تربیت «کودک» و مدیریت یکپارچه مهدهای کودک را به وزارت آموزش و پرورش واگذار کرده بود.
با این حال این پرسش مطرح است مصوبه اخیر مجلس علاوه بر خداحافظی نهایی با «مهدکودک»ها و سلام به «کودکستان»ها؛ چه تفاوتی با مأموریتی دارد که بر اساس مصوبه سال 1399 شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزارت آموزش و پرورش در این حوزه سپرده شده بود؟
افزایش قدرت اجرایی سازمان برای مدیریت یکپارچه کودکستان‌ها
مجتبی همتی‌فر؛ رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در این خصوص به ما گفت: اساس‌نامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و مسئولیت تولی‌گری، مدیریت و نظارت و ساماندهی کودکستان‌ها (مهدهای‌کودک و مراکز پیش‌دبستانی سابق) توسط این شورا برعهده سازمان گذاشته شده بود، اما با مصوبه روز دوشنبه، طبق قانون مجلس شورای اسلامی در صورتی که به تصویب شورای نگهبان برسد، اداره کودکستان‌ها به سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک واگذار می‌شود. به عبارت دیگر، پشتوانه قانونی مجلس بر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی صحه گذاشته و درنتیجه قدرت اجرایی سازمان برای مدیریت یکپارچه و تعامل با دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های مرتبط افزایش و ارتقا خواهد یافت.
لغو قوانین معارض یا مغایر قبلی
به گفته این مسئول؛ براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، ارائه برنامه و تدوین محتوا، تعیین شاخص‌های آموزشی، پرورشی، زیستی، بهداشتی و استانداردهای فضا و تجهیزات، شایستگی‌های منابع انسانی، صدور مجوز و نظارت بر مهدهای کودک، کودکستان‌ها، مراکز پیش‌دبستانی و دیگر مراکز نگهداری و آموزش کودکان و یا هر عنوان دیگری که مسئولیت مراقبت، رشد، پرورش و آموزش و تربیت کودکان از ابتدای تولد تا 6سال تمام را عهده‌دار هستند با رعایت مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی برعهده سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک است، به این معنا که قوانین معارض یا مغایر قبلی ازجمله قانون واگذاری مهدهای کودک و مراکز خدمات اجتماعی به انجمن ملی حمایت کودکان و سازمان ملی رفاه خانواده، سازمان بهزیستی و یا هر نهاد یا سازمان دیگری لغو شده است.
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، همه مراکز تربیت و نگهداری کودکان زیر هفت سال زیرمجموعه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک بوده و قرار بود مراکز بدون مجوز، در فرایند دریافت مجوز قرار گیرند و اگر این مراکز برای گرفتن مجوز از سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اقدام نکنند، غیرمجاز محسوب خواهند شد. بر این اساس، مراکزی که از قبل دارای مجوز حقوقی بوده و یا مراکزی که قبلاً هیچ مجوز رسمی و معتبری نداشته‌اند، موظف هستند با مراجعه به درگاه ملی مجوزها درخواست خود را برای صدور مجوز کودکستان‌ها ثبت کنند. پس از آغاز فرایند بررسی درخواست مجوز، مدارک ارائه‌شده بررسی و در صورت احراز صلاحیت‌های اعلام شده، مجوزهای تأسیس و فعالیت کودکستان به تناسب صادر می‌شود. البته با مصوبه مجلس شورای اسلامی تغییری در روال جاری سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک ایجاد نخواهد شد.
اعتبارات مربوط به کودکستان‌ها در اختیار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک
رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به این پرسش که آیا اعتبارات و امکانات دولتی مربوط به تعلیم و تربیت کودکان از ابتدای تولد تا 6سال تمام که در اختیار سازمان بهزیستی کل کشور و دیگر دستگاه‌ها قرار داشته، در اختیار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک قرارمی‌گیرد، گفت: پیش از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و واگذاری مهدهای‌کودک به این سازمان، سازمان بهزیستی ردیف بودجه مشخصی را برای رسیدگی به امور کودکان به‌ویژه مناطق لازم‌التوجه روستایی دریافت می‌کرد و انتظار می‌رفت با واگذاری این مراکز به سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، این بودجه در اختیار این سازمان قرار گیرد، اما در دو سال گذشته این انتقال اعتبار صورت نگرفته‌است و در نتیجه سازمان در حمایت از کودکستان‌های روستایی با محدودیت‌های بسیارجدی مواجه بود. اما براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی باید تمام اعتبارات و امکانات به صورت قانونی در اختیار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک قرار گیرد و قاعدتاً سازمان برنامه و بودجه به‌طور قانونی موظف خواهد شد ردیف بودجه‌ای را که قبلاً برای حوزه کودک زیر هفت سال به دیگر نهادها و سازمان‌ها اختصاص می‌یافته، به سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اختصاص دهد.
آیا سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک می‌تواند این بار را بر دوش بگیرد
همتی‌فر ادامه داد: «سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک» نهاد نوپایی ذیل وزارت آموزش‌وپرورش است ولی گستره فعالیتی فراتر از آموزش و پرورش دارد و با رویکرد «ملی» این سازمان باید با همه دستگاه‌های حوزه تعلیم و تربیت کودک ارتباط و هم‌افزایی داشته باشد تا با کمک این دستگاه‌ها بتواند در رسالت ملی و تمدنی و مأموریت‌هایی که برعهده دارد، گام‌های مثبتی بردارد. اما تا زمانی که نگاه دیگر دستگاه‌ها این باشد که سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، تنها به عنوان سازمانی زیرمجموعه آموزش و پرورش فعالیت می‌کند و باید فقط با این وزارتخانه در تعامل باشد، نمی‌توان انتظار داشت از عهده باری که بر دوش این سازمان گذاشته شده، برآید.
وی افزود: اکنون تعامل خوبی با وزارت بهداشت، وزارت دادگستری به‌ویژه مرجع ملی حقوق کودک، سازمان صداوسیما، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سازمان بهزیستی کشور برای ساماندهی حوزه اوان کودکی برقرار شده و اگر تعامل و حمایت لازم صورت گیرد، می‌تواند به برنامه‌ریزی منسجم و هم‌افزا ناظر به صرف زیست بوم اوان کودکی و توانمندسازی خانواده منجر شود و به انجام هرچه بهتر مأموریت سازمان کمک کند، اما اگر این مهم اتفاق نیفتد، مأموریت سازمان به سختی و در مدت زمانی طولانی‌تر انجام خواهد شد.
پیش‌بینی مأموریت کودکستان‌ها بر مبنای فعالیت‌های تربیتی
همتی‌فر در پاسخ به این پرسش که سازمان بهزیستی چقدر در انجام وظایفی که بر عهده داشته توفیق داشته، گفت: نگاه کودکستان‌ها و مهدکودک‌هایی که زیرمجموعه سازمان بهزیستی فعالیت داشتند بر مبنای نگهداری و مراقبت از کودک بوده است؛ اما اگر این موضوع را از منظر تربیتی مورد بررسی قرار دهیم، باید بگوییم نظارت کاملی بر فعالیت‌های تربیتی مراکز زیرپوشش سازمان بهزیستی نبوده و این مهم تحقق نیافته است. در حالی که مأموریت سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک بر مبنای رویکرد تربیتی و پرورشی طراحی و ذیل وزارت آموزش و پرورش جایابی شده است. چه‌بسا در برخی از نهادهای پیشین، وجه مراقبتی برجسته‌تر شده و یا غلبه پیدا کرده بود. منتها در حال حاضر، همه مراکز با عنوان «کودکستان» فعالیت خواهند کرد و تربیت‌محوری ملاک است، خدمات مراقبتی نیز با همین چارچوب و چتر برنامه‌ریزی خواهد شد.
البته سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک به دنبال توسعه الگوهای بدیل و مکمل کودکستان‌ها نیز است تا بتواند سایر نیازهای تربیتی را نیز پاسخ دهد. ترویج الگوی مراکز مادر و کودک و توانمندسازی خانواده‌ها برای عهده‌داری تربیتی فرزندان ازجمله اولویت‌های سازمان در این باره است که مراکز یاد شده ان شاءالله توسعه نیز خواهند یافت.
نظر شما