امروز پنجم دی ماه مصادف با روز تاسیس روزنامه ندای وطن امروز توسط احمد مجدالاسلام کرمانی می باشد. مجد الاسلام کرمانی از منقدان حکومت قاجار بود و مدتی را در کلات نادر به تبعید گذراند در اعتراض به حکومت وقت قاجار (مظفرالدین شاه) این روزنامه را تاسیس کرد؛ تاریخ تاسیس این روزنامه ۵ دی ماه سال ۱۲۸۵ ه‌ش، مطابق با ۱۱ ذی القعده ۱۳۲۴ ه‌ق (۲۷ دسامبر ۱۹۰۶ میلادی / ۱۱ ماه جدی سال ۸۲۸ جلالی)، می‌باشد. همچنین این روزنامه دو سال بعد به تاریخ ۲۶ شهریورسال ۱۲۸۷ ه ش، نیز در شهر تهران منتشر شد. ندای‌وطن از روزنامه‌های کثیرالانتشار اوایل دوران مشروطیت می باشد که تمام وقایع و حوادث این دوران را چاپ و منتشر می کرد. انتشار این روزنامه تا زمان به توپ بستن مجلس توسط کلنل ولادیمیر لیاخوف روس به دستور محمد علی شاه قاجار در ماجرای استبداد صغیر، ادامه داشته بود.
همچنین این روزنامه از شماره چهارم سال اول، هفته‌ای دو شماره در روزهای شنبه و سه شنبه و از شماره ۵۸ سال اول، به جز ایام تعطیل طبع و توزیع شد.
شماره سوم سال اول نیز خبر فوت مظفرالدین شاه قاجار تحت عنوان مصیبت عظمی در این روزنامه منتشر شد. همچنین در تاریخ سه شنبه ۸ رجب ۱۳۲۵ هجری قمری نیز در آن خبر فوت مشیرالدوله صدر اعظم سابق ایران درج شد.
شماره پنجم سال اول روزنامه در بالای ستون اول، دارای "فهرست مندرجات" چاپ شده بود؛ برای نمونه این فهرست مندرجات شماره ۵۶ شامل، مجلس شورای ملی –انا لله و انا الیه راجعون –وطن ما درخطر است – رفع اتهام- مکتوب بهبهان- بقیه گفتگوی میرزا عبدالله و میرزا صادق، می باشد.
عناوین روزنامه ندای وطن
روزنامه ندای وطن معمولا در هشت صفحه به قطع وزیری بزرگ منتشر می شد و در هرصفحه آن شامل ۲ ستون بود. در عنوان روزنامه نوشته بود : "ماهی چهار نسخه طبع و یک جلد کتاب هم به مشترکین تقدیم می شود. " قسمت بالای عنوان نیز "روزنامه حب الوطن من الایمان، عدالت -مساوات" و در پایین آن" هل من ناصر ینصرنی" و" کلمات آزادی –آبادی" چاپ می شد.
ناگفته نماند که این روزنامه در چاپ های (طبع ها) مختلف از جمله شرقی به صورت سربی چاپ می شد؛ اوایل انتشار هفته ای یک بار در روزهای پنجشنبه چاپ و جمعه ها توزیع می شد. ضمن اینکه توزیع روزنامه نیز در همان اداره محل، چاپ و نشر روزنامه انجام می شد.
محتویات و مندرجات روزنامه ندای وطن
مندرجات و محتویات روزنامه ندای وطن مانند سایر جراید و مطبوعات ابتدای دوران مشروطیت شامل مذاکرات مجلس شورای ملی، اخبار داخلی کشور و پایتخت (تهران)، نظریات جراید خارجی درباره حوادث مرتبط به ایران از جمله اتفاقات راجع به مشروطیت و مکتوباتی و یا اخباری که از سایر شهر ها (ولایت ها) فرستاده می شده می باشد.
مرامنامه روزنامه ندای وطن
مرامنامه و مسلک این روزنامه، هر شماره در ذیل عنوان مطالب آن در سه سطر چاپ می شد؛
" این روزنامه به کلی آزاد است و از مطالب سیاسی و قوانین اساسی و ملخص آثار و نتایج دارالشورای ملی ایران و کلیه اخبار داخله و خارجه بحث می نماید.
مقالات علمی و ادبی، تجارتی که مفید به حال ملت و منافی با دین و دولت نباشد پذیرفته و درج می شود.
تصویر بزرگان و موسسین محترم و وکلای مفخم مجلس شورای ملی را تدریجا با گراور، نشان می دهد. "
قیمت روزنامه ندای وطن
قیمت این روزنامه که در قسمت بالای سمت چپ نوشته می شد به این شرح می باشد : قیمت یک نسخه ۳۰۰ دینار، اجرت اعلانات سطری یک قران و در صورت تکرار دهشاهی، آبونه اشتراک سالیانه : تهران ۲۵ قران می باشد. قیمت این روزنامه در تهران و سایر مناطق متفاوت بوده، از آنجاییه که در کشورهای دیگر همچون مصر، عثمانی، هند و... چاپ و توزیع می‌شد قیمت های آنجا نیز متفاوت از ایران بوده است.
لازم به ذکر است قبل از اینکه قانون مطبوعات در این قاجاری تصویب شود، انتشار روزنامه به اجازه شخص شاه و صدراعظم منوط بوده و به همین دلیل در شماره اول "روزنامه ندای وطن "عینا فرمان مظفرالدین شاه قاجار و صدرات عظمی وی در مورد چاپ روزنامه، طبع (چاپ) و در آن درج شده است.
ضمن اینکه در صفحه اول بیشتر شماره های این روزنامه، عکس یکی از درباریان و یا بزرگان مملکت گراور می شده است؛ اولین شماره عکس مظفرالدین شاه قاجار، شماره دوم تصویر محمد علی شاه ولیعهد، در تصویر چهارم نیز تصویر صدراعظم وقت ودر تصویر ششم تصویر حاج میرزا علیخان امین الدوله صدراعظم سابق ایران چاپ شده است. ناگفته نماند در دوران مشروطیت به دلیل اعتراض و انتقادات روحانیون دینی و روشنفکران اجتماعی و یا حتی نخبگان سیاسی- حکومتی سختگیری های زیادی نسبت به مطبوعات و جراید وجود داشت؛ از جمله آنها به روزنامه های ندای وطن مجدالاسلام کرمانی و یا روزنامه حبل المتین موید الاسلام کاشانی می توان اشاره کرد.
حمید اسدی - خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما