به گزارش قدس آنلاین، علی سلیمانی؛ کارشناس تالار مطبوعات در این برنامه، طی سخنانی روزنامه‌نگاری را یکی از مقوله‌های مهم تأثیرگذار بر اوضاع سیاسی- اجتماعی عنوان کرد.

وی با اشاره به شهرهای تهران و تبریز به عنوان پیشگامان روزنامه‌نگاری فارسی گفت: به فاصله حدود نیم قرن بعد از اولین روزنامه رسمی ایران و بعد از شهرهای تهران، تبریز، شیراز، اصفهان و بوشهر، مشهد نیز صاحب روزنامه شد.

این کارشناس، انتشار روزنامه‌ در مشهد را مرهون زحمات «ادیب‌الممالک فراهانی» عنوان کرد و افزود: ادیب که در تبریز روزنامه ادب را منتشر می‌کرد، در مدت اقامت سه ساله‌اش در مشهد، در اولین اقدام، دوره جدید روزنامه ادب را تأسیس کرد و در این روزنامه با استفاده از قریحه ادبی روزنامه نگاری برای انتقال مضامین دینی، میهن‌پرستی، علم‌دوستی و فرهنگی به عوام و خواص استفاده کرد.

سلیمانی ادامه داد: روزنامه ادب در سه شهر تبریز، تهران و مشهد ابتدا با عناوین سرمقاله، اخبار، مقاله‌های تحلیلی، اعلان و اخطار منتشر می‌شد که در ادامه شماره نخست این روزنامه با نام «جریده ادب» در ۱۷ جمادی‌الثانی ۱۳۱۶ هجری قمری چاپ و از شماره دوم به بعد به «ادب» تغییر نام داد.

وی اضافه کرد: ادیب‌الممالک؛ صاحب امتیاز روزنامه ادب، بنا به مشکلاتی که به‌وجود آمد چاپ روزنامه را در تبریز متوقف کرد و به قفقاز وخوارزم و سپس مشهد مسافرت نمود، وی در مشهد اقامت کرد و در حالی‌که نیم قرن از آغاز روزنامه‌نگاری در ایران گذشته بود، در اولین گام، دوره دوم روزنامه ادب را در مشهد منتشر کرد.

وی به چاپ و انتشار نخستین شماره روزنامه «ادب» در مشهد توسط ادیب الممالک اشاره داشت که در ۴رمضان ۱۳۱۸ چاپ و مشهد را برای اولین ‌بار صاحب روزنامه کرد.

سلیمانی به سخنی از ادیب الممالک در خصوص روزنامه ‌نگاریش اشاره داشت که گفته است: «این اوراق که از اداره ما نشر و خارج می‌شود اسماً روزنامه است نه رسماً ...ما فعلاً مشق روزنامه‌نویسی می‌کنیم و می‌خواهیم شما را به‌گرفتن روزنامه مأنوس کنیم تا کم‌کم به‌خواندن آن انس پیدا کنید.»

وی آغاز انتشار روزنامه ادب در مشهد را از اواسط حکومت مظفرالدین شاه قاجار و ولایت رکن‌الدوله بر خراسان عنوان کرد و گفت: این روزنامه طی مدت سه سال ۱۱۰ شماره در مشهد منتشر شد.

کارشناس تالار مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی حاشیه نویسی را از ویژگی‌های روزنامه ادب عنوان کرد که با توجه به کمبود فضا در بعضی از صفحات روزنامه تحریر شده است.

وی همچنین به توزیع روزنامه ادب مشهد در شهرهای مختلف ایران و نیز چند شهر خارجی مانند عشق آباد، تفلیس، مسکو، بمبئی، کلکته، مصر، استانبول و بخارا اشاره کرد.

سلیمانی، امر به معروف و نهی از منکر، اتحاد و ترقی مسلمانان، زنان، اخبار خارجه و جنگ چین و اروپا را از موضوع‌های مقالات این روزنامه برشمرد.

وی همچنین تبلیغ آموزه‌های دینی، میهن پرستی، اتحاد مسلمانان، طنز اجتماعی و مبارزه با خرافات، ترویج ارزش سوادآموزی و ساخت مدارس، نکوهش خشونت و جنگ به زبان شعر، تشویق به ترقی و توسعه رفاه از طریق احداث راه آهن و تاکید بر استفاده از روزنامه توسط همه مردم را نیز از دیگر مضامین اصلی مقاله‌های روزنامه ادب مشهد عنوان کرد.

وی تصریح کرد: ادیب الممالک فراهانی را شاید نتوان روزنامه‌نگاری طراز اول در میان هم‌عصرانش قلمداد کرد، اما روزنامه‌نگاری ادیب مهم است، زیرا که نخستین شاعر روزنامه نگار بوده و همچنین روزنامه‌نگارانی چون محمد صادق تبریزی و مجدالاسلام کرمانی با ادیب همکاری داشتند که سال‌ها بعد، خود از سرآمدان مطبوعاتی ایران شدند.

گفتنی است در ادامه این جلسه دکتر حسین الهی؛ استاد تاریخ ایران دانشگاه فردوسی مشهد با موضوع «تاثیر روزنامه ادب بر تحولات اجتماعی مشهد» به ایراد سخنرانی پرداخت.

منبع:

انتهای پیام/