کتاب «حقیقت عظیم» مجموعه بیانات حضرت آیتالله خامنهای درباره حضرت فاطمه (س) از سال ۱۳۵۱ هجری شمسی است که توسط انتشارات انقلاب اسلامی در ۳۲۰ صفحه منتشر شده است. این کتاب در حقیقت مروری است بر سیر بیانات رهبر معظم انقلاب از سال ۵۱ در تبیین شخصیت حضرت فاطمه (س)، ابعاد زندگی ظاهری و فضائل علمی آن حضرت، همچنین مقامات معنوی حضرت فاطمه (س)، برکات ایشان، نمونه و الگو بودن آن بانو، وظیفه ما نسبت به حضرت فاطمه (س)، نسبت انقلاب اسلامی و حضرت فاطمه (س) و همچنین زن از دیدگاه اسلام و غرب.
کتاب در پنج بخش تنظیم شده است که هر بخش شامل فرمایشات رهبرانقلاب در یک دهه است. عنوان اولین گفتار کتاب «حضرت فاطمه (س) الگوی تمام بشریت» است. در این قسمت از کتاب میخوانیم: «درباره صدیقه طاهره فاطمه زهرا (س) جهان اسلام مخصوصاً مردم شیعه احتیاج دارند که اطلاعاتی بیشتر از آنچه که دارند کسب کنند و این بدان علت است که فاطمه زهرا (س) یک نمونه است. این عمر زودگذر و کوتاه، این هجده سال مخصوصاً دوران بعد از ازدواج که نه سال هم بیشتر طول نکشیده و در هجده سالگی این بانوی عظیم الشأن با یک دنیا افتخارات، با یک دنیا آموزش عملی جهان را وداع گفته است، گویی این مدت کوتاه و زودگذر اصلاً برای این بود که بشریت یک درسی بگیرد؛ نه فقط زنها درس بگیرند، مسلمانها درس بگیرند و نه فقط مسلمانها از آنها درس بگیرند، انسانهای مسلکی و هدفی و ایدهدار در همه جای عالم درس بگیرند. این زندگی عجیبی است».
در بخش دیگری از این فصل که اختصاص به بیانات رهبرانقلاب در دهه پنجاه دارد آمده است: «همه شماها شنیدهاید و در کتابها نقل کردهاند و باید درست هم باشد که امیرالمومنین (ع) چهل شب بر در خانه عدهای از یاران پیغمبر (ص) و قرآن و از علاقهمندان به اسلام میرفت و حتی دختر پیغمبر (ص) را هم با خود میبرد یعنی از جنبههای عاطفی و فکری استفاده میکرد تا شاید از این راه بتواند یک اقلیت پولادین نیرومند را در اطراف خود جمع کند و مطمئن باشد که اگر با اینها حرکت کرد، اسلام نونهال و اسلام جدید الولاده از بین نخواهد رفت و آن شغلی را که پیغمبر (ص) و خدا و قرآن برایش معین کرده است، ادامه دهد و جامعه اسلامی را به سوی رشد، به سوی کمال، به سوی همان راهی که پیغمبر (ص) سوق میداد بکشد».
عبادت ویژه حضرت فاطمه (س)
بخش بعدی کتاب اختصاص به منویات رهبرانقلاب در دهه شصت دارد. عنوان اولین گفتار در این بخش «اخلاص، خصوصیت بارز حضرت فاطمه (س)» است. در بخشی از این گفتار چنین آمده: «رسول اکرم به دخترش فاطمه زهرا (س) که معصوم است از گناه و بزرگترین زن تاریخ است و یکی از بزرگترین انسانهای تاریخ است میفرماید که «یا فاطمه، اننی لن اغنی عنک من الله شیئا» من در روز قیامت به درد تو نمیخورم؛ خیال نکنی که چون تو دختر من هستی روز قیامت خدای متعال به تو یک لطف و تفضل بیشتری خواهد کرد؛ نه هر کاری که خودت کردی آن مهم است و همین هم هست. لذا فاطمه زهرا (س) دختری که در سنین هجده سالگی از دنیا رفته و شهید شده آن قدر در مقام عبادت ایستاده که ساقهای پایش ورم کرده».
رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانیهای خود پیرامون شخصیت حضرت فاطمه (س) آن بانو را به عنوان الگوی زن ایرانی قلمداد میکند. از نگاه ایشان «حضرت زهرایی که اسمش دنیای اسلام را پر کرده و میان دوست و بیتفاوت و دشمن، جای یک زن بزرگ تاریخ را پر کرده و آنهایی که او را از زنان برجسته مثل حضرت مریم و حضرت خدیجه بالاتر نمیدانند حداقل معادل آن زنها میدانند، حداقل تالی تلو آن زنها میدانند؛ البته ما که این بزرگوار را بالاتر میدانیم؛ ما حضرت زهرا (س) را از همه زنان عالم، از همه زنان تاریخ بالاتر میدانیم، ثابت هم میکنیم، این زن با این عظمت فقط هجده سال عمر کرده، یک دختر هجده ساله را شما تصور کنید چقدر باید حجم جهاد و مبارزه و گذشت و معرفت و درک برای یک دختر هجده ساله زیاد باشد، بزرگ باشد که بشود او را «سیده نساء العالمین» بکند «.
نتیجه الگوگیری زنان از حضرت فاطمه (س)
معظمله در گفتاری که در دهه هفتاد بیان شده است نتیجه الگوگیری از شخصیتهایی چون حضرت فاطمه (س) و حضرت زینب (س) را چنین بیان میکند: «زن امروز دنیا الگو میخواهد. اگر الگوی او زینب (س) باشد و فاطمه زهرا (س) باشد، کارش عبارت است از فهم درست، هوشیاری در درک موقعیتها، انتخاب بهترین کارها و ایستادن پای همه چیز برای انجام تکلیف بزرگی که بر دوش انسانها خدا گذاشته است. این زنی که الگویش فاطمه زهرا (س) باشد یا زینب کبری (س) باشد این است».
یکی از مسائل مهمی که در این کتاب مطرح شده است تبیین نگرش اسلام به زن است. آیتالله خامنهای در راستای تبیین این مساله چنین میفرماید: «این عنایت به جنس زن و توجه به اوجهای گوناگون و حضیضهای گوناگون زن ناشی از چیست؟ شاید از این جهت باشد که قرآن میخواهد به نگرش غلط مردم آن روز دنیا که متأسفانه امروز هم همان نگرش غلط باقی است، چه مردم جزیره العرب که دخترانشان را زیر خاک میکردند و چه مردم امپراتوریهای بزرگ دنیا مثل روم و ایران اشاره کند. پایه تمدن امروز اروپایی همان فرهنگ رومی است یعنی امروز آنچه که بر سر تا پای فرهنگ اروپایی و غربی و به تبع آنها فرهنگ آمریکایی و خردهریزهای غرب حاکم است، همان اصول و خطوطی است که در امپراتوری روم وجود داشته؛ همانها است که امروز ملاک و معیار است. آن زمان هم زنان را به بالاترین مقام میرساندند، احترامشان میکردند و به آرایشها و زیورها تزیینشان میکردند اما برای چه؟ برای اشباع یکی از خاکیترین و مادیترین خصلتهای بشری در مرد. این چقدر توهین و چقدر تحقیر نسبت به انسان و نسبت به جنس زن است. آن وقت در چنین دنیای پیامبر اکرم (ص) دختری تربیت میکند که این دختر شایستگی آن را پیدا میکند که پیامبر (ص) خدا بیاید دست او را ببوسد».
برابری معنوی زن و مرد در نگاه رهبرانقلاب
حضرت آیتالله خامنهای در بخشهای مختلف کتاب از برابری زن مرد سخن گفته است. یکی از مراتب برابری، برابری در مراتب معنوی است. در این زمینه در کتاب چنین آمده است: «خدای متعال در قرآن حدود تکریم زن را معین کرده است. زن پیش خدای متعال مثل مرد است. در طی مراتب معنوی و الهی بین این دو جنس هیچ تفاوتی نیست. آنکه این جاده را برایش درست کردهاند انسان است، نه مرد یا زن. خدای متعال در تاریخ زنی مثل فاطمه زهرا (س) میآفریند که امام عسکری طبق حدیثی که از ایشان نقل شده است میفرمایند: «نحن حجج الله علی خلقه و فاطمه حجه الله علینا» فاطمه زهرا (س) حجتِ حجت خدا است، امام ائمه (ع) است. شخصیت دیگر از این بالاتر؟ آن حضرت دارای مقام عصمت است. یک چنین انسانی زن است. زنان بزرگ عالم، مریم، سارا، آسیه و دیگران و دیگران برجستههای عالم خلقتند. در این جاده تکامل و تعالی، آنکه حرکت میکند انسان است».
از نظر آیتالله خامنهای حضرت فاطمه (س) بالاترین تراز زن اسلامی است. ایشان در این زمینه تصریح دارند: «فاطمه زهرا (س) در نقش یک رهبر واقعی است همان طور که امام بزرگوار فرمودند که اگر فاطمه زهرا (س) مرد بود پیغمبر میشد. این خیلی حرف عجیبی است، خیلی حرف بزرگی است و جز از زبان کسی مثل امام بزرگوار که هم عالم بود، هم فقیه بود، هم عارف بود، انسان این حرف را نمیتواند بشنود اما ایشان گفته است این حرف را. فاطمه زهرا (س) این است یعنی یک رهبر به تمام معنا، مثل یک پیغمبر، مثل یک هدایتگر عموم بشر در این حد و در این اندازه زهرای اطهر، دختر جوان ظاهر میشود. این زن اسلام است».
از دیگر موضوعاتی که در این اثر مورد اشاره قرار گرفته است تبیین نقش تاریخی حضرت فاطمه (س) است. رهبر معظم انقلاب در توضیح حرکت عظیم حضرت فاطمه (س) چنین میگوید: «اگر موقعیت مدینه بعد از رحلت پیغمبر (ص) و وضعی که پیش آمد برای ما روشن بشود و درست تصور کنیم مساله را، آن وقت میفهمیم فاطمه زهرا (س) چه حرکت عظیمی را انجام داده است. شرایط بسیار دشوار و غیر قابل توضیح حتی برای افراد خواص پیش میآید. از همه اصحاب پیغمبر فقط ده نفر، دوازده نفر در مسجد حاضر شدند بلند شوند از امیرالمومنین و از حق آن بزرگوار دفاع کنند. شرایط اینجوری است آن وقت در این شرایط دختر پیغمبر میآید در مسجد و آن خطبه غراء را، آن بیان عجیب را ارائه میکند و اداء میکند و حقایقی را بیان میکند».
در پایان یادآور میشود کتاب «حقیقت عظیم» مجموعه بیانات آیتالله خامنهای درباره حضرت فاطمه (س) از سال ۱۳۵۱ هجری شمسی است که توسط انتشارات انقلاب اسلامی در ۳۲۰ صفحه منتشر شده است و نسخه الکترونیک آن نیز برای علاقهمندان ارائه شده است.
نظر شما