صادرات گاز به عنوان یک ماده ارزشمند می تواند ارزآوری بالایی برای کشورمان داشته باشد. اما متاسفانه میزان مصرف در کشور ما به حدی بالاست که تولید داخلی کفاف آن را نمی دهد و در برخی از ماه‌های سرد سال با ناترازی روبرو می شویم.

با توجه به آنچه در بالا گفته شد، گاز مازاد چندانی برای صادرات باقی نمی ماند و برخی مواقع برای صادرات گاز به عراق و ترکیه که با آن‌ها قرارداد داریم به مشکل می خوریم. در نهایت مجبور می شویم برق صنایع مهمی مانند سیمان، پتروشیمی‌ها و... را قطع کنیم.

عدم النفعی که از تعطیلی صنایع ایجاد می شود، ضربه شدیدی به اقتصاد ملی می زند. از طرف دیگر، به خاطر نبود گاز مجبور می شویم در نیروگاه‌ها از فرآورده‌های نفتی به جای گاز استفاده کنیم که عدم صادرات آن‌ها نیز به کشور ضرر می زند. جلوی تمامی این ضررها وقتی گرفته می شود که سیاست‌های بهینه سازی مصرف با جدیت دنبال شود.

به زعم بسیاری از کارشناسان، تعرفه گذاری پلکانی روشی معقول و موثر برای مدیریت مصرف است. به نحوی که پرمصرف‌ها مجبور به کاهش مصرف خود می شوند و اگر نخواهند مصرف شان را بهینه کنند، باید هزینه آن را به صورت واقعی تری پرداخت کنند. نظرات رحمان سعادت، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

سعادت با اشاره به این موضوع که تعرفه گذاری پلکانی گاز یک روش معقول و منطقی است، تصریح کرد: چه ما از منابع سرشار انرژی بهره مند باشیم و چه این منابع را در اختیار نداشته باشیم، باید به مدیریت مصرف بپردازیم و از الگوی صحیح مصرف انرژی بهره ببریم.

وی ادامه داد: به این دلیل که زمان اوج مصرف گاز فصلی است، مردم دچار فراموشی در خصوص الگوی مصرف می شوند. بهتر است با استفاده از سازوکار تلنگر این موضوع را یادآوری کنیم. سیاست‌های تشویقی و تنبیهی را می توانیم در این زمینه به کار بگیریم.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: موضوع عدالت محوری در اختصاص یارانه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا، سطح معقولی از مصرف را به عنوان الگوی استاندارد در نظر می گیریم و کسانی که در چارچوب این الگو از گاز استفاده می کنند، از این حامل انرژی با قیمت یارانه ای بهره مند می شوند. اما کسانی که می خواهند فراتر از این میزان مصرف گاز داشته باشند، باید هزینه آن را بپردازند.

سعادت گفت: اگر مشترکانی قصد دارند بیشتر از الگوی مصرف از گاز استفاده کنند، باید قیمت آن را به طور آزاد و واقعی بپردازند. دولت می تواند از این مبالغ در راستای سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز بهره ببرد که به نفع کل جامعه است.

وی ادامه داد: روش تعرفه گذاری پلکانی قطعاً به عدالت در تخصیص یارانه‌ها نزدیک تر است. به این ترتیب، مشترکانی که در چارچوب الگو مصرف می کنند اضافه پرداختی ندارند اما کسانی که پرمصرف هستند و اکثراً در طبقه مرفه جامعه قرار دارند، هزینه اضافه مصرف خود را به صورت واقعی تری پرداخت می کنند.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: این روش تعرفه گذاری به مدیریت مصرف نیز کمک می کند. زیرا کسانی که خارج از الگوی مصرف از گاز استفاده می کنند، احتمالاً در مورد نحوه و میزان مصرف این حامل انرژی تجدیدنظر می کنند. آن‌ها اگر نخواهند متحمل هزینه اضافی در قبوض گاز خود شوند، باید مصرف شان را بهینه و مدیریت کنند.

سعادت گفت: کسانی که جزو اقشار ضعیف و متوسط هستند نیز در مورد میزان مصرف خود مراقبت خواهند کرد تا از طرح‌های تشویقی بهره مند شوند. به طور کلی، روش تعرفه گذاری پلکانی به لحاظ مدیریت مصرف و عدالت محوری به نفع کشور است. 

این استاد اقتصاد در دانشگاه خاطرنشان کرد: باید سیاست گذاری‌ها را به سمتی ببریم که مردم متوجه اهمیت انرژی در کشور شوند. مصرف بی رویه مشکلاتی از قبیل ناترازی را برایمان به وجود می آورد که در نهایت به قطع گاز صنایع و عدم النفع چند میلیارد دلاری ختم می شود.